Της Πένυς Πανούση,
Ένα βασικό ερώτημα που, ίσως, να ταλανίζει αέναα τις σκέψεις των ανθρώπων βλέποντας το «κουβάρι» της ζωής τους να ξετυλίγεται, άλλοτε σταδιακά, άλλοτε αργά και άλλοτε με φρενήρεις ρυθμούς, είναι το εξής: Ποιος καθορίζει τη ζωή μας και προσυπογράφει; Για την ακρίβεια, πιάνουμε τους εαυτούς μας να προσπαθούν να δώσουν μία λογική εξήγηση ή να βρουν μία απάντηση σ’ αυτό το αναπάντητο ερώτημα, ιδίως σε στιγμές που νιώθουμε ότι έχουμε δεμένα τα χέρια, με αποτέλεσμα αρκετές από αυτές να παίρνουν σάρκα και οστά απ’ τη σφαίρα του νοητού στη σφαίρα της πραγματικότητας. Αυτό συμβαίνει, συνήθως, όταν το αποτέλεσμα δεν είναι το επιθυμητό ή αυτό που θεωρούσαμε ότι θα άρμοζε της περιστάσεως, δίνοντας, εν τέλει, μηδενική χαρμόσυνη ρότα μέσα στην ήδη υπάρχουσα περίπλοκη κατάσταση. Είναι φορές που αναμένουμε τα πράγματα να εξελιχθούν με τον τρόπο που τα έχουμε μεθοδεύσει, αλλά, ένα «αόρατο» χέρι κινεί τα νήματα και τροποποιεί τα σχέδιά μας. Νιώθουμε σαν να δόθηκε μία χαριστική βολή, μία εντολή σταθμός. Σταθμός για τη ζωή μας.
Πολλοί έψαξαν ν’ αναζητήσουν από πού πηγάζει αυτού του είδους η δύναμη. Άλλοι βρήκαν καταφύγιο στη συμβολή της θρησκείας, άλλοι στη μεταφυσική, άλλοι αποτύπωσαν αυτό που συμβαίνει δίνοντας τη λέξη τύχη σ’ αυτό το φαινόμενο και προσθέτοντας μία καινούρια λέξη στο λεξιλόγιο αλλά, παράλληλα, και μία καινούρια έννοια στο χώρο της φιλοσοφίας, η οποία μετέπειτα συνδέθηκε και με άλλους επιστημονικούς κλάδους.
Λένε ότι η τύχη, είναι η υποτιθέμενη «δύναμη» που αποδίδεται σε έμψυχα ή άψυχα αντικείμενα κι η οποία είναι σε θέση να επηρεάσει πέρα απ’ τον έλεγχο του ανθρώπου, και τους φυσικούς νόμους του σύμπαντος. Η τύχη, λοιπόν, όπως έδειξε το πέρασμα του χρόνου, άφησε με έντονο χρώμα το αποτύπωμά της στις ανθρώπινες ζωές και συνέβαλε στη δημιουργία μιας χρονικά μακράς ιστορίας, για τη δύναμη και τη σημαίνουσα αξία που κατείχε στον ανθρώπινο πολιτισμό, στο κοινωνικό γίγνεσθαι, στις διάφορες παραστάσεις της ζωής και στο γενικότερο φάσμα της φύσεως.
Όλοι μας, ενδεχομένως, θα φιλοσοφήσουμε και θα αναρωτηθούμε, κάποια στιγμή, για το περιεχόμενο της τύχης, παίρνοντας το ρόλο του παρατηρητή-σκεπτόμενου. Έχει, άραγε, θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο η συμβολή της; Κάποιοι θα απαντήσουν στο συγκεκριμένο ερώτημα πως ο αντίκτυπος ήταν θετικός, κρίνοντας το έως τώρα αποτέλεσμα με τη δόση της τύχης στις ζωές τους. Άλλοι θα έχουν την αντίθετη άποψη, καθώς έχουν συνδέσει την τύχη τους μόνο με άσχημα βιώματα που υπερίσχυαν έναντι των καλών. Θα πουν ότι η τύχη τους είναι «σημαδεμένη» και πως προτιμούν να κρατήσουν μια γενικότερη πεσιμιστική και σκεπτικιστική στάση απέναντι σε αυτήν.
Στον αντίποδα, υπάρχει μία μεγάλη μερίδα του ανθρώπινου πληθυσμού που δεν τάσσεται υπέρ της θεωρίας της τύχης και δεν την αναγνωρίζει ως έννοια. Τα συγκεκριμένα άτομα δηλώνουν υπέρμαχοι της ανθρώπινης δύναμης, του ρεαλισμού, του φαινομενισμού και του εμπειρισμού. Η συγκεκριμένη θεωρία αναιρεί το ενδεχόμενο μία ανώτερη δύναμη, έστω εν ονόματι τύχη, να καθορίζει και να σκηνοθετεί την παράσταση της ζωής μας. Ο άνθρωπος, όντας ένα έλλογο ον, είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του κι είναι εκείνος που θέτει τους κανόνες και ρυθμίζει τη ζωή του. Η ανθρώπινη δύναμη υπερβαίνει των άλλων. Η παρουσία του κάθε ανθρώπου στον κόσμο είναι η ατομική του ευκαιρία και ελευθερία να διατελέσει τον προσωπικό σκοπό του, όποιος κι αν είναι αυτός. Το άτομο είναι και ο σκηνοθέτης, αλλά και ο ηθοποιός της παράστασης της ζωής του. Είναι εκείνος που θα διαμορφώσει την τύχη του. Στο συγκεκριμένο σημείο, πρέπει να σημειωθεί ότι η τύχη εναρμονίζεται και συνδέεται με τον άξονα της ζωής. Για παράδειγμα, οι σωστές πράξεις θα επιφέρουν έναν καλύτερο βίο και, ως αποτέλεσμα, μια καλύτερη τύχη. Το ίδιο ισχύει αντιστοίχως και με τον λανθασμένο βίο (οι λέξεις καλός και λανθασμένος αποτυπώνονται εννοιολογικά, ανάλογα με τις κοινωνικές και ηθικές αξίες εντός ενός συγκεκριμένου χωροχρόνου).
Η άποψη ότι ο άνθρωπος είναι εκείνος που θα διαλέξει τα μονοπάτια της ζωής που θα ακολουθήσει και θα εξελιχθεί μέσα απ’ αυτά, αλλά και θα αποτελέσει τον πρωταγωνιστή στη λήψη των αποφάσεων και στάσεων, θεωρείται μια ορθή κρίση.
Όμως, όσο αεικίνητοι κι αειθαλείς και να είμαστε για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που θα συναντήσουμε στο διάβα της ζωής μας, δεν είναι πάντοτε εφικτό να βρισκόμαστε σε θέση «ετοιμότητας», αλλά και ψυχικού σθένους, έτσι ώστε ν’ αποφεύγουμε επιτυχώς τις προσκρούσεις με τα επερχόμενα εμπόδια. Δυστυχώς ή ευτυχώς, υπάρχει και το απρόοπτο, το οποίο καραδοκεί όσο είσαι εφησυχασμένος και σε «χτυπάει» αλύπητα τη στιγμή που δεν το περιμένεις, διότι δε βρίσκεσαι σε θέση άμυνας για να το αντιμετωπίσεις. Την τότε χρονική στιγμή, λοιπόν, απλώς αφήνεσαι και περιμένεις να δεις τις εξελίξεις, συσσωρεύοντας παράλληλα αποθέματα ψυχικής δυνάμεως και σχεδιάζοντας τα μελλοντικά σου βήματα. «Κάθε εμπόδιο για καλό» λέει η ελληνική λαϊκή παροιμία και σίγουρα κάτι θα σημαίνει. Το θέμα, όμως, έγκειται στο να μην καταλήξεις να γίνεις ένα απλό πιόνι σε μια παρτίδα σκάκι…
Γεννημένη στις 16 Ιουνίου του 2000 στην Αθήνα με καταγωγή απ’ την Αρκαδία. Είναι προπτυχιακή φοιτήτρια στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, στην Κόρινθο. Στα γενικά ενδιαφέροντά της, συγκαταλέγονται οι προσομοιώσεις συνεδρίων διεθνής κλίμακας, η μελέτη κοινωνικοπολιτικών ζητημάτων, η ανάγνωση βιβλίων και η φιλοσοφία.
