Της Σοφίας – Ζωής Παράσχου,
Ίσως αρκετά ποιητικός ο τίτλος… Ίσως αρκετά μεταφορικός… Ίσως αρκετά εναλλακτικός για το θέμα που θέλω να γράψω. Όμως, δεν πειράζει, θαρρώ πως η πραγματικότητα που θα περιγράψω φαίνεται όσο ξεκάθαρα πρέπει και ο τίτλος αυτός την αντικατοπτρίζει όπως ακριβώς θα ήθελα.
Το ζήτημα των συνθηκών που επικρατούν εντός των φυλακών έχει πολυσυζητηθεί. Άρθρα και άρθρα έχουν γραφτεί, κυβερνήσεις και χώρες έχουν κατηγορηθεί πολλάκις ενώ έχει τεθεί σαν ζήτημα τόσο στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων όσο και σε επιτροπές των Ηνωμένων Εθνών. Πάνω κάτω, λοιπόν, μια εικόνα, όχι καλοσχηματισμένη, έχουμε όλοι στο μυαλό μας. «Οι φυλακές δεν είναι για την ευχαρίστηση των τιμωρηθέντων» λέμε συχνά. Κάνοντας όμως μια μικρή έρευνα γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα, συνειδητοποίησα πως ορθώνεται σαν γιγάντιο βουνό, ξεπερνώντας κάθε έννοια της «μη ευχαρίστησης». Ένα γιγάντιο βουνό που σκιάζει κάθε ίχνος σεβασμού στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ρωσία – Φυλακή Petak
Γνωστή και ως «Αλκατράζ της Ρωσίας». Ένα καθεστώς τρόμου, βίας και παντελούς απομόνωσης. Βασανιστήρια από τις αρχές 22 ώρες την ημέρα (μέσω μαρτυρίας ο αριθμός αυτός), φαγητό 1 φορά την ημέρα, απουσία στοιχειώδους υγιεινής. Ύπνος στο πάτωμα καθώς δεν χωράει η φυλακή τον αριθμό των κρατουμένων. Ένας πίνακας με κανόνες που αφορούν στα «απαγορεύεται». «Απαγορεύονται περισσότεροι από 2 επισκέπτες κάθε χρόνο για κάθε κρατούμενο. Απαγορεύεται η έξοδος από το κελί παραπάνω από 1 φορά την εβδομάδα. Απαγορεύεται η τηλεφωνική επαφή με άτομα εξωτερικά των φυλακών. Απαγορεύεται, απαγορεύεται, απαγορεύεται.» Επιτρέπεται να ζεις; Αυτό επιτρέπεται;
Βενεζουέλα – Φυλακή LeSabaneta
Έχει χαρακτηριστεί και ως «ζωντανός εφιάλτης». Ένα σωφρονιστικό ίδρυμα σχεδιασμένο για 700 κρατουμένους που ήδη φιλοξενεί περίπου 4.000. Ύπνος σε πλακάκια, πλαστικές σακούλες αντί για τουαλέτα, βιασμοί, ξυλοδαρμοί και βασανιστήρια από τις Αρχές. Το 1994, αστυνομικοί δολοφόνησαν εν ψυχρώ 100 κρατουμένους που εξεγέρθηκαν λόγω των συνθηκών υπό τις οποίες ζούσαν. Πολλές, πολλές αυτοκτονίες κρατουμένων «γεμίζουν» το τεφτέρι. Επιτρέπεται, τελικά, να ζεις;
Θα μπορούσα να συνεχίσω να απαριθμώ, να φέρνω παραδείγματα φυλακών που χαρακτηρίζονται για τις ακρότητες τους. Να τεκμηριώνω όλο και περισσότερο την άποψη ότι οι περισσότερες, αν όχι όλες, οι φυλακές, σε πολλές μεριές του κόσμου, είναι μέρη «ξεχασμένων ψυχών». Βία, λιμοκτονία, βασανιστήρια σωματικά και ψυχολογικά δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας για πολλούς συνανθρώπους μας. Συνανθρώπους που έσφαλαν, έπραξαν παράνομα, προκάλεσαν δυστυχία και τώρα πληρώνουν το τίμημα. Το τίμημα, όμως, αυτό δεν είναι συνώνυμο της απανθρωπιάς, της αναξιοπρέπειας, του εκμηδενισμού της ανθρώπινης υπόστασης. Η στέρηση της ελευθερίας δεν αποτελεί στέρηση της ανθρώπινης φύσης ούτε των δικαιωμάτων που είναι συναρτημένα με αυτή. Πού έχει χαθεί ο κοινωνικός σκοπός του εγκλεισμού στη φυλακή, ο σκοπός της συμμόρφωσης και της ομαλής επανένταξης στην κοινωνία; Για ποια ομαλή επανένταξη θα μπορούσε κανείς να μιλήσει όταν η φυλάκιση επιφέρει διάβρωση της προσωπικότητας και της ψυχικής και σωματικής υγείας των κρατουμένων; Η βία δεν φέρνει βία; Ποιος μπορεί να απαντήσει, να σταθεί σε αυτά τα ερωτήματα; Να αλλάξει την κατάσταση και να μην ξεχνάει ότι πάνω απ’ όλα είμαστε άνθρωποι;
Αν σου στερηθεί η ελευθερία, σου στερείται η αξιοπρέπεια; Επιτρέπεται, τελικά, να ζεις;
Γεννηθείσα το 1999. Είναι φοιτήτρια Νομικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από πολύ μικρή ηλικία, ξεκίνησε να ασχολείται με διάφορες δραστηριότητες, εκ των οποίων ξεχώρισε τα debate και την αρθρογραφία. Συμμετέχει ενεργά σε μοντέλα προσομοιώσεων, ενώ ήταν αρχισυντάκτρια και αρθρογραφούσε τακτικά στην εφημερίδα του σχολείου της. Ιδιαίτερα πεδία ενδιαφέροντός της αποτελούν η Μέση Ανατολή και τα κοινωνικά ζητήματα.
