Του Μανώλη Ανδριγιαννάκη,
Σε εξέλιξη βρίσκονταν για αρκετό καιρό διαπραγματεύσεις μεταξύ Αμερικής και Κίνας, σχετικά με τις εμπορικές τους σχέσεις, με την επιδίωξη, ίσως, μιας νέας εμπορικής συμφωνίας. Οι συνομιλίες αυτές, όμως, οδήγησαν σε αδιέξοδο και στις 10 Μαΐου τερματίστηκαν οριστικά, όταν ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε νέους δασμούς, ύψους 200 δισ. δολαρίων κατά των κινεζικών προϊόντων. Το συγκεκριμένο μέτρο περιλαμβάνει αύξηση των ισχυόντων δασμών σε πολλά κινεζικά προϊόντα που φθάνουν στα λιμάνια των ΗΠΑ στο 25% από 10%. Οι δασμοί αφορούν σε ένα ευρύ φάσμα από καταναλωτικά προϊόντα και τεχνολογικά εξαρτήματα από την Κίνα, μεταξύ των οποίων μόντεμ και ρούτερ για το Διαδίκτυο, κάρτες κυκλωμάτων, έπιπλα, ηλεκτρικές σκούπες και προϊόντα φωτισμού.
Λίγες ημέρες μετά ήρθε η αντίδραση της Κίνας με αύξηση δασμών ύψους 60 δισ. δολαρίων, σε 5.140 αμερικανικά προϊόντα, ως αντίποινα. Το Πεκίνο προηγουμένως δασμολογούσε τα προϊόντα αυτά με φόρο από 5 έως 10%, ενώ πλέον ο φόρος αυτός θα κλιμακώνεται από 20 έως 25%. Αυτή ήταν και η τελευταία μέχρι τώρα εξέλιξη στο μέτωπο αυτό.
Σε ένα περιβάλλον έμμεσου εμπορικού πολέμου, μέσω δασμών, μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων υπήρχε η αμυδρή ελπίδα σύγκλισης, ώστε να τερματιστεί η αστάθεια στην παγκόσμια οικονομία που τροφοδοτείται από μια σύγκρουση αυτού του βεληνεκούς. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν επιβεβαιώθηκε.
Ας μελετήσουμε, λοιπόν, τι συνέβη και τι έχει αλλάξει στην αμερικανική πολιτική επί ημερών Τραμπ. Οι δασμοί και οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δυο υπερδυνάμεων έχουν καθοριστικό χαρακτήρα στο συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ τους. Μπορεί η Κίνα να αμφισβητήσει την οικονομική παντοδυναμία των ΗΠΑ;
Το μεγάλο στοίχημα, ουσιαστικά, για την Αμερική ήταν και παραμένει να μην επιτρέψουν στην Κίνα να τους ξεπεράσει σε ΑΕΠ ή τουλάχιστον να το καθυστερήσει για το μεγαλύτερο δυνατό χρονικό διάστημα. Ο Ντόναλντ Τραμπ το είχε πολλή ψηλά στην αντζέντα του από την πρώτη στιγμή, μένει να δούμε αν θα μπορέσει να το κάνει πράξη. Σε αυτό αποσκοπεί, μάλιστα, και η εμπορική του πολιτική ενάντια στην Κίνα, που λογίζεται ως ο βασικός αναδυόμενος κίνδυνος για την οικονομική κυριαρχία των ΗΠΑ στον πλανήτη, πέρα από την προσπάθεια ανάπτυξης και ισχυροποίησης των ΗΠΑ. Κρίσιμης σημασίας σε αυτή την προσπάθεια είναι η αναστροφή του μεγάλου εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ έναντι της ασιατικής υπερδύναμης που προσεγγίζει τα 30 δισ. δολάρια ετησίως!
Η Κίνα, άλλωστε, είναι μια τεράστια σε έκταση και πληθυσμό χώρα με πολλές δυνατότητες -μέρος των οποίων παραμένει ανεκμετάλλευτο- που τρέχει με απίστευτα νούμερα ανάπτυξης εδώ και πολλά χρόνια. Στην παρούσα φάση, αναπτύσσεται με λίγο πάνω από 6% σε σταθερή αν και ελαφρώς φθίνουσα πορεία τα τελευταία χρόνια.
Υπό αυτές τις συνθήκες, κρίθηκε αναγκαία από την αμερικανική κυβέρνηση η επαναδιαπραγμάτευση των εμπορικών συνθηκών με την Κίνα και, παράλληλα, η άσκηση προστατευτικής πολιτικής ενάντια στις αθρόες κινεζικές εξαγωγές στις ΗΠΑ και τους ισχύοντες δασμούς που είχαν επιβληθεί από την ασιατική υπερδύναμη. Βασικό εργαλείο αυτής της πολιτικής είναι οι διαβόητοι δασμοί του προέδρου Τραμπ… Προφανώς, ο μη σεβασμός του ελεύθερου διεθνούς εμπορίου από τον Τραμπ προκαλεί προβληματισμό, ειδικά στην Ευρώπη, ωστόσο ήρθε ως ένα εργαλείο για να αντιμετωπίσει η Αμερική ένα υπαρκτό, σοβαρό πρόβλημα προς επίλυση… το αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο! Μπορεί να ρισκάρει με έναν εμπορικό πόλεμο, αλλά προσπαθεί να προστατεύσει την αμερικανική πρωτοκαθεδρία.
Τα αποτελέσματα της αύξησης των δασμών προς την Κίνα σε καθαρούς αριθμούς μάλλον ήταν θετικά, αφού μείωσαν το εμπορικό έλλειμμα προς την Κίνα από 30 σε 28 δισ. σε έναν χρόνο, ενώ το χάσμα μειώθηκε κατά 12% από την επιβολή δασμών σε κινεζικά αγαθά πέρσι, με στόχο να φέρει τους Κινέζους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ταυτόχρονα, η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας φαίνεται να έχει εξαντλήσει τις δυνατότητές της για να βοηθήσει την οικονομία της χώρας να αντιμετωπίσει την οικονομική επιβράδυνση που προκάλεσε ο εμπορικός πόλεμος. H θέση της Κίνας, λοιπόν, φαντάζει χειρότερη στο πλαίσιο αυτό. Με αυτή την έννοια οι δασμοί μπορούν να προσφέρουν κάποιον μοχλό πίεσης στις διαπραγματεύσεις. Αυτή η προσέγγιση δούλεψε για τις ΗΠΑ στην προσπάθεια επαναδιαπραγμάτευσης άλλων εμπορικών συνθηκών, όπως στις περιπτώσεις των TPP (Trans Pacific Partnership) και NAFTA.
Μένει να φανεί ποιες θα είναι τελικά οι συνέπειες της διαμάχης των δύο αυτών γιγάντων της παγκόσμιας οικονομίας, τόσο για τις ίδιες όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο. Το σίγουρο είναι, πάντως, ότι, αργά ή γρήγορα, θα έχουμε εξελίξεις. To be continued…
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1999 και είναι προπτυχιακός φοιτητής στο τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του ΟΠΑ. Παρακολουθεί σεμινάρια και ημερίδες πολιτικής, οικονομίας, γεωπολιτικής και τεχνολογίας, ενώ συμμετέχει σε συνέδρια και προγράμματα προσομοίωσης πολιτικών θεσμών (Europa.S, ΠΠΔΣ, ΜΒΕ, MEUS). Στις δημοτικές εκλογές του 2019 ήταν υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος στο Δήμο Βύρωνα, στην Αθήνα. Στο OffLine Post έφερε την ιδιότητα του Αρχισυντάκτη Οικονομικών κατά το διάστημα Ιούνιος 2019-Ιούνιος 2020.
