Της Αθηνάς Σωτηρίου,
Το δίκαιο της θάλασσας δημιουργήθηκε από την ανάγκη εξισορρόπησης δύο διαμετρικά αντίθετων αξιώσεων των κρατών: από την μία πλευρά της αξίωσης των κρατών για αποκλειστική χρήση των πόρων των παρακείμενων σε αυτά θαλάσσιων χώρων και αφετέρου της αξίωσης των κρατών για ελεύθερη πρόσβαση, χρήση και εκμετάλλευση των χώρων αυτών για χάρη όλης της διεθνούς κοινότητας.
Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή, η ανάγκη πρόσβασης και ελέγχου των θαλάσσιων υδάτων οδήγησε το 1973 τα Ηνωμένα Έθνη, ύστερα από δύο αποτυχημένες απόπειρες κωδικοποίησης ενός δικαίου της θάλασσας, να υπογράψουν τον Δεκέμβρη του 1982 την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (στο εξής ΣΔΘ) καθώς και να δημιουργήσουν ένα δικαιοδοτικό όργανο επιφορτισμένο με την υποχρέωση επίλυσης των διαφορών. Το όργανο αυτό ονομάστηκε Διεθνές Δικαστήριο Δικαίου Θάλασσας.
Οι βασικές αρχές της ΣΔΘ αφορούν στην αρχή της ελευθερίας της ανοιχτής θάλασσας (συγγενής με την res communis), στην αρχή της πλήρους κυριαρχίας στην αιγιαλίτιδα ζώνη ή στα χωρικά ύδατα και στην αρχή της αβλαβούς διέλευσης.
Μεταξύ άλλων, η ΣΔΘ προβλέπει ότι το εύρος της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) δεν πρέπει να εκτείνεται περισσότερο από 200 ναυτικά μίλια από τις γραμμές βάσεις, ενώ στο άρθρο 56 αυτής ορίζεται πως το παράκτιο κράτος έχει κυριαρχικά δικαιώματα σχετικά με την εξερεύνηση, εκμετάλλευση, διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πόρων των υδάτων καθώς και δικαιοδοσία σχετικά με την εγκατάσταση κατασκευών, την θαλάσσια επιστημονική έρευνα καθώς και την προστασία και διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Η Κύπρος έχει ορίσει την ΑΟΖ της με τον νόμο περί της ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, Ν. 64(Ι)2014, ο οποίος τροποποιήθηκε μεταγενέστερα με τον Ν.97(Ι)/2014 και προβλέπει πλέον την έκταση της Κυπριακής ΑΟΖ στα 200 ν.μ από τις γραμμές βάσης.
Λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες εξελίξεις ανάμεσα στην Κύπρο και την Τουρκία, με την τελευταία να ζητάει να κάνει γεωτρήσεις στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ (ήτοι σε εύρος μικρότερο των 200 ν.μ. από τις κυπριακές ακτές), κάτι το οποίο αντίκειται στο άρθρο 56 της ΣΔΘ. Παρ’ ότι θα μπορούσε να προβληθεί ως αξιόλογο αντεπιχείρημα η μη κύρωση της Σύμβασης εκ μέρους της Τουρκίας, αξίζει να αναφέρουμε πως ο θεσμός της ΑΟΖ αποτελεί διεθνές έθιμο το οποίο απλά αποκρυσταλλώθηκε στην Σύμβαση και το οποίο ισχύει έναντι παντός.
Βάσει των ανωτέρω, η Τουρκία δεν μπορεί να παρεκκλίνει των κανόνων του διεθνούς δικαίου της θάλασσας σχετικά με τα κυριαρχικά δικαιώματα στην ΑΟΖ και οποιαδήποτε αξίωση εγείρεται επί αυτού είναι αβάσιμη και απαράδεκτη.
Πηγές
- Το δίκαιο της διεθνούς κοινωνίας – Κωνσταντίνος Μαγκλιβέρας, Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος
- www.mod.gov.cy
- Cceia.unic.ac.cy
Γεννήθηκε στην Ηγουμενίτσα το 1997 και είναι προπτυχιακή φοιτήτρια της Νομικής σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ). Έχει συμμετάσχει σε διάφορες προσομοιώσεις διεθνών οργανισμών και στον ελεύθερο της χρόνο ασχολείται με τον χορό.
