Της Ειρήνης Βαρελτζίδου,
Γενικά, η δήλωση του προσωρινού κληρονόμου ότι δε δέχεται την κληρονομία, ότι δηλαδή δεν επιθυμεί να καταστεί οριστικός κληρονόμος, αποδίδεται νομικά με την έννοια της αποποίησης κληρονομίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις η αποποίηση της κληρονομίας επιλέγεται αν τα χρέη του κληρονομούμενου και οι υποχρεώσεις της κληρονομίας είναι τόσες πολλές που δεν τον συμφέρει η αποδοχή της.
Τι γίνεται όμως αν ο κληρονόμος είναι ανήλικος; Μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία;
Η αποποίηση κληρονομίας από ανήλικο αποτελεί ζήτημα το οποίο απασχολεί πολλούς, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που ανήλικοι καθίστανται κληρονόμοι χωρίς να το γνωρίζουν οι ίδιοι, αλλά ούτε και οι γονείς τους, θεωρώντας λανθασμένα ότι η προθεσμία αποποίησης ξεκινά με την ενηλικίωση. Το παραπάνω έχει ως άμεση συνέπεια να βρίσκονται ανήλικα τέκνα στη δυσάρεστη θέση να κληρονομούν μεγάλα χρέη, λόγω μη εμπρόθεσμης ή καθόλου αποποίησης της κληρονομίας για λογαριασμό τους από τους γονείς τους.
Ειδικότερα ως προς τον ανήλικο, η κληρονομία που του επάγεται θεωρείται ότι γίνεται αποδεκτή πάντοτε με το ευεργέτημα της απογραφής. (Ο κληρονόμος με απογραφή ευθύνεται για τις υποχρεώσεις της κληρονομίας έως το ενεργητικό της. Καμιά σύγχυση δεν επέρχεται ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του έναντι της κληρονομία). Αν όμως οι γονείς του παιδιού θελήσουν αποποίηση, τότε η διαδικασία που απαιτείται παρεκκλίνει από τη συνηθισμένη λόγω της ανηλικότητας. Πιο αναλυτικά, οι γονείς δεν μπορούν χωρίς την άδεια του δικαστηρίου να επιχειρήσουν στο όνομα του τέκνου τις πράξεις που απαγορεύονται ακόμα και στον επίτροπο ανηλίκου χωρίς σχετική άδεια του δικαστηρίου προς το σκοπό αυτό (ΑΚ 1526). Η αίτηση για την έκδοση της ανωτέρω απόφασης κατατίθεται από τους γονείς του ανηλίκου στη γραμματεία του κατά τόπον αρμόδιου Ειρηνοδικείου, που είναι το Ειρηνοδικείο της περιφέρειας που κατοικεί ο ανήλικος, το οποίο συνεδριάζει με τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας. Ο ανήλικος που τελεί υπό γονική μέριμνα έχει ως κατοικία την κατοικία των γονέων ή του γονέα που ασκεί μόνος του τη γονική μέριμνα αντίστοιχα.
Με την κατάθεση της αίτησης ορίζεται ημερομηνία δικασίμου από τη γραμματεία, η οποία χορηγεί στον καταθέσαντα όσα αντίγραφα της αίτησης απαιτούνται για την άρτια περαίωση της διαδικασίας. Ένα αντίγραφο της αίτησης, με την πράξη ορισμού δικασίμου που επισυνάφθηκε στο τέλος της αίτησης από τη γραμματεία του Ειρηνοδικείου πρέπει να επιδοθεί από τους ασκούντες τη γονική μέριμνα με δικαστικό επιμελητή προς τον κ. Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών της ιδίας περιφέρειας στην οποία ανήκει και το Ειρηνοδικείο, στο οποίο κατατέθηκε η αίτηση. Η επίδοση θα πρέπει να γίνει εντός της προθεσμίας που θα ορίσει το Ειρηνοδικείο και η οποία αναγράφεται στο φύλλο της πράξης ορισμού δικασίμου στο τέλος της αίτησης. Η έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή πρέπει να προσκομιστεί, μεταξύ άλλων εγγράφων, κατά τη συζήτηση της αίτησης στο δικαστήριο, διαφορετικά η συζήτηση επί της αίτησης κηρύσσεται απαράδεκτη.
Από τα σημαντικότερα θέματα στην διαδικασία της αποποίησης είναι το ζήτημα της προθεσμίας. Σύμφωνα με τον νόμο, ο κληρονόμος μπορεί και πρέπει επί ποινή ακυρότητας να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε αποκλειστική προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή και το λόγο της. Με λίγα λόγια, η τετράμηνη προθεσμία ξεκινάει από τότε που οι γονείς του ανηλίκου έμαθαν ότι το παιδί τους κατέστη κληρονόμος. Από την ημέρα που ο γονέας καταθέσει στο δικαστήριο αίτηση για παροχή άδειας αποποίησης για λογαριασμό του ανήλικου τέκνου του μέχρι και την έκδοση οριστικής απόφασης επί της αίτησης αυτής, η τετράμηνη προθεσμία για την αποποίηση αναστέλλεται. Αν παρέλθει άπρακτη η τετράμηνη προθεσμία τότε θεωρείται ότι η κληρονομιά έγινε αποδεκτή από τα τέκνα. Αποποίηση κληρονομιάς μετά την παρέλευση της τετράμηνης προθεσμίας είναι άκυρη.
Η αποποίηση κληρονομίας από ανήλικο αποτελεί διαδικασία που λίγοι γνωρίζουν ότι απαιτείται. Έτσι, είναι σύνηθες φαινόμενο στη σημερινή κοινωνία πολλοί γονείς να θεωρούν λανθασμένα ότι η αποποίηση γίνεται με την ενηλικίωση του παιδιού, με αποτέλεσμα τα παιδιά να χρεώνονται αργότερα τις συνέπειες μιας τέτοιας απραξίας. Για το λόγο αυτό, οι γονείς οφείλουν να επαγρυπνούν με σκοπό να αποφεύγονται τυχόν ανεπιθύμητα αποτελέσματα για τον ανήλικο τέκνο τους στο μέλλον.
Πηγές
- Κουμάνης Σταμάτης, Ι. (2015). Η αποποίηση της κληρονομιάς : πλασματική αποδοχή και ακύρωση αυτής λόγω πλάνης κατά τον αστικό κώδικα. Αθήνα: Εκδόσεις Σάκκουλα
- Ψούνη Νίκη, (2016). ΚληρονομικόΔίκαιο. Αθήνα: Εκδόσεις Σάκκουλα
- Μαυρίδου Χρυσούλα, Δήμου, (2008). Αποδοχή και αποποίηση κληρονομίας. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Νομική Σχολή, Τμήμα Νομικής 2008
Γεννήθηκε το 1996 στη Θεσσαλονίκη. Είναι φοιτήτρια στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από ξένες γλώσσες γνωρίζει γερμανικά και άπταιστα, αγγλικά. Από μικρή της άρεσε η ενασχόληση με πολιτικά, κοινωνικά και νομικά θέματα, για αυτό έχει συμμετάσχει σε πολλά σεμινάρια και συνέδρια (όπως στη Βουλή των Εφήβων, σε μοντέλα Ηνωμένων Εθνών, στο Μοντέλο Βουλής των Ελλήνων). Αρθρογραφεί για νομικά θέματα, κυρίως οικογενειακής φύσεως
