Της Βαλασιάδου Σπυριδούλας,
Η δεκαετία του ’80 αποτέλεσε ορόσημο στην ιστορία της σοσιαλιστικής ιδεολογίας δεδομένου ότι τότε οι χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο της “Περεστρόικα” (перестройка). Η ρώσικη αυτή λέξη ταυτίστηκε με την έννοια του “εκσυγχρονισμού“, ενός είδους αναδιάρθρωσης προσανατολισμένο προς τον καπιταλισμό. Κύριος εκφραστής αυτής της πολιτικής σκέψης; Ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Η Κίνα, συμπεριλαμβανομένη στους “κομμουνιστικούς συμμάχους” στιγματίστηκε ανεπανόρθωτα από αυτή την πραγματικότητα της δεκαετίας του ’80. Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις φάνταζαν επιτακτικές και ο Ζάο Ζιγιάνγκ, πρωθυπουργός και Γενικός Γραμματέας του ΚΚΚ, κλήθηκε να μετουσιώσει τον καπιταλιστικό εκσυγχρονισμό σε οικονομικό – πολιτικές μεταρρυθμίσεις.
Το κομμουνιστικό κόμμα είχε θέση ως αναγκαία προϋπόθεση των μεταρρυθμίσεων την διατήρηση του πολιτικού καθεστώτος. Η ιδιάζουσα συνύπαρξη του οικονομικού καπιταλιστικού προτύπου στο πλαίσιο ενός κομμουνιστικού πολιτικού οικοδομήματος, δημιούργησε μεγάλες οικονομικές αντιθέσεις και ανέχεια στο λαό. Ταυτόχρονα, ο λαός, και ιδιαίτερα ο φοιτητικός κόσμος, με εφαλτήριο το δημοκρατικό έλλειμμα και τη διαρκή καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συγκεντρώθηκαν τον Απρίλιο του 1989 στην πλατεία Τιενανμέν (https://www.cnn.gr/reportaz/video/10613/tienanmen-30-xronia-meta-ta-gegonota-poy-i-kina-thelei-na-svisei-apo-ti-syllogiki-mnimi ).
Το κομμουνιστικό καθεστώς άφησε τους φοιτητές εκεί επί έξι εβδομάδες, επιδεικνύοντας πρωτοφανή, για τα δεδομένα του, ανοχή. Η σκληρή πραγματικότητα είχε διαμορφωθεί ως εξής: οι φοιτητές δεν είχαν να αντιμετωπίσουν έναν εν δυνάμει μεταρρυθμιστή, αλλά ένα σκληρό καθεστώς που χαρακτηρίζει ξεκάθαρα τις διαμαρτυρίες τους ως “αντεπαναστατική αναταραχή”. Το απόγευμα της 3ης Ιουνίου, εκδίδεται ανακοίνωση που ζητάει από τους πολίτες “να παραμείνουν στα σπίτια τους” καθώς τους ενημερώνει πως μια ομάδα αντεπαναστατών έχει εξεγερθεί στο κέντρο του Πεκίνου.
Τα μεσάνυχτα της 4ης Ιουνίου του 1989, δίνεται η διαταγή για επέμβαση υπό την παρουσία των ένοπλων στρατιωτικών δυνάμεων. Οι φοιτητές πιασμένοι σε αλυσίδες τραγουδούν τον ύμνο της Τρίτης Διεθνούς μπροστά από φλεγόμενα λεωφορεία και αυτοκίνητα τα οποία είχαν στηθεί ως οδοφράγματα. Ο στρατός είχε ανοίξει πυρ προς όλες τις κατευθύνσεις τη στιγμή που οι διαδηλωτές οπλισμένοι με ό,τι εδύναντο να βρουν μπροστά τους -πέτρες, ξύλα, σίδερα- απαντούσαν στις επιθέσεις. Χιλιάδες συνελήφθησαν, ενώ άγνωστος παραμένει ο αριθμός των νεκρών. Ο Ερυθρός Σταυρός της Κίνας κάνει λόγο για 2.400 νεκρούς, ενώ οι επίσημες αρχές μιλάνε μόλις για 241 θύματα. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, δεκάδες διαδηλωτών της Τιενανμέν εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να κρατούνται στις κινέζικες φυλακές.
Το γεγονός ότι τα κινέζικα ΜΜΕ δεν κάνουν καμία αναφορά στη σφαγή του ’89 δεν εγείρει απορίες καθότι η Κίνα ενστερνίζεται την έννοια της σταθερότητας ως συμπαρομαρτούσα απόληξη του εσωτερικού ελέγχου που έχει επιβάλλει στο λαό της. Το κινέζικο κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ “κυβερνώντων – κυβερνομένων” αντίκειται στη δυτική υπόσταση της δημοκρατίας, θέτοντας υπό αμφισβήτηση το φιλελεύθερο δημοκρατικό πρότυπο. Ο λόγος είναι απλός, διότι το συμβόλαιο αυτό λειτουργεί αφενός λυσιτελώς, αφετέρου επιφέροντας θεαματικά αναπτυξιακά αποτελέσματα. Η 4η Ιουνίου του 1989 έμελλε να αποτελέσει εφαλτήριο της σύγχρονης Κίνας; Μήπως η Αριστοτελική “τυραννία των πολλών” αργοπεθαίνει;
