Του Χάρη Κωτσιορίμπα,
Με τον όρο δικαστική μεσολάβηση, αναφερόμαστε σε μία εναλλακτική μορφή επίλυσης των ιδιωτικών διαφορών, η οποία εφαρμόζεται, μεταξύ άλλων, και στην χώρα μας. Η διαδικασία αυτή απαντάται ως προαιρετική στον νόμο και την αναλαμβάνει ο δικαστής, σε αντίθεση με την διαδικασία της διαμεσολάβησης. Πληροφορίες για τον νέο αυτό θεσμό παρέχει το άρθρο 214 του ΚΠολΔ, το οποίο προστέθηκε με το άρθρο 7 του Ν. 4055/2012 και τροποποιήθηκε με τον Ν. 4139/2013.
Διαδικασία:
Σε ό,τι αφορά την διαδικασία, αυτή διευθύνεται από δικαστές-μεσολαβητές, οι οποίοι είναι δικαστές Πρωτοδικείων της χώρας με θητεία 2 ετών και δυνατότητα επέκτασής της ένα έτος ακόμα (ΚΠολΔ 214§2). Τα χρονικά όρια προσφυγής στην διαδικασία της δικαστικής μεσολάβησης δεν είναι στενά και κυμαίνονται από πριν την άσκηση της αγωγής μέχρι και κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας.
Το αίτημα υποβάλλεται γραπτώς από τον ενδιαφερόμενο, είτε αυτοπροσώπως, είτε δια του πληρεξούσιου δικηγόρου του στον τοπικά αρμόδιο δικαστή-μεσολαβητή (ΚΠολΔ 214§3). Ωστόσο, και το ίδιο το δικαστήριο μπορεί να παρακινήσει τους διαδίκους να προσφύγουν στη μεσολάβηση κατά την διάρκεια της εκκρεμοδικίας.
Η διαδικασία της μεσολάβησης αποτελείται από ξεχωριστές κοινές ακροάσεις και συζητήσεις των πληρεξούσιων δικηγόρων τους με τον μεσολαβητή-δικαστή. Ο τελευταίος μπορεί να προτείνει μη δεσμευτικές προτάσεις στα μέρη για την επίλυση της επικείμενης διαφοράς. Σε ό,τι αφορά το απόρρητό της, εξασφαλίζεται πριν ακόμα από την έναρξη της διαδικασίας μέσω εγγράφων καταθέσεων και των δύο πλευρών.
Η διαδικασία ολοκληρώνεται επιτυχώς με συμφωνία των μερών, η οποία περιλαμβάνεται στο πρακτικό της μεσολάβησης. Το τελευταίο συνυπογράφεται από τον μεσολαβητή, τα μέρη και τους πληρεξούσιους δικηγόρους. Το πρακτικό αυτό αποκτά ισχύ εκτελεστούν τίτλου με την κατάθεσή του στη γραμματεία του δικαστηρίου (ΚΠολΔ 904§2 περ. γ’).
Ρόλος πληρεξούσιου δικηγόρου στην διαδικασία:
Ο ρόλος του δικηγόρου αφορά τόσο πριν την έναρξη της διαδικασίας, καθώς συντάσσει το υπόμνημα που πρόκειται να παραδοθεί στον δικαστή-μεσολαβητή με τα στοιχεία της υπόθεσης και την οπτική του εντολέα του, όσο και κατά τη διεξαγωγή της, καθώς συμμετέχει στις ξεχωριστές ή στις κοινές ακροάσεις και συζητήσεις των μερών με τον μεσολαβητή δικαστή, ελέγχει τα απαραίτητα έγγραφα, αξιολογεί τις προτεινόμενες από τον δικαστή-μεσολαβητή μη δεσμευτικές λύσεις και τις προτάσεις του άλλου μέρους και εν γενεί παρέχει την απαραίτητη βοήθεια στον εντολέα του για την διαμόρφωση προτάσεων και αντιπροτάσεων. Ολοκληρώνοντας την διαδικασία, ο δικηγόρος είναι αυτός που, σε συνεργασία με τον πληρεξούσιο δικηγόρο της άλλης πλευράς, συντάσσει την τελική συμφωνία, ενώ εν συνεχεία επιβλέπει την σωστή εφαρμογή της.
Διαφορές δικαστικής μεσολάβησης και διαμεσολάβησης:
Η δικαστική μεσολάβηση είναι μια διαδικασία που πέραν των ομοιοτήτων της με το θεσμό της διαμεσολάβησης, παρουσιάζει και στοιχεία ανόμοια ως προς αυτή: Αρχικά στη δικαστική μεσολάβηση τη διαδικασία κινεί ένας δικαστής-μεσολαβητής. Αυτό σημαίνει ότι τον μεσολαβητή δεν μπορεί να τον επιλέξουν τα μέρη, όπως γίνεται με τον διαμεσολαβητή. Επιπλέον, ο πρώτος έχει την ελευθερία να προτείνει στα μέρη μη δεσμευτικές προτάσεις κατά την διάρκεια των συζητήσεων, ενώ ο τελευταίος δεν παρεμβαίνει επικουρικά στην διαδικασία. Τέλος, τα μέρη μπορούν να προβούν στη διαδικασία της δικαστικής μεσολάβησης είτε πριν ξεκινήσουν δικαστική διαμάχη είτε ακόμη και εάν αυτή έχει ξεκινήσει και η υπόθεση βρίσκεται στο στάδιο της εκκρεμοδικίας.
Συνοψίζοντας, ο θεσμός της δικαστικής μεσολάβησης είναι μία αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα της συσσώρευσης υποθέσεων προς εκδίκαση στα δικαστήρια. Μπορεί να μην τα απαλλάσσει τελείως από το φόρτο εργασίας τους, αλλά στις μέρες μας έχει μειώσει σημαντικά τον χρόνο εκδίκασης υποθέσεων στα τακτικά δικαστήρια.
Πηγές
- Ν. Νίκας, Εγχειρίδιο Πολιτικής Δικονομίας, 3η εκδ., 2018, §59. Εναλλακτικές μορφές επιλύσεως των διαφορών, σελ. 311-320.
- Ν. Κλαμαρής/Σ. Κουσούλης/Σ. Πανταζόπουλος, Πολιτική Δικονομία 3η εκδ., 2016
- http://www.opemed.gr/?p=5409
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Τρίπολη, Αρκαδίας και σπουδάζει στη Νομική σχολή του ΕΚΠΑ. Έχει συμμετάσχει σε δεκάδες προσομοιώσεις οργανισμών, διαγωνισμούς εικονικών δικών και ρητορικούς αγώνες. Παράλληλα ασχολείται με τον εθελοντισμό.
