Του Γιώργου Κίτη,
Οι ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου στην Ελλάδα δε διέφεραν –σχεδόν- σε τίποτα από εθνικές εκλογές. Οι εκλογείς ψήφισαν με εθνικά κριτήρια, σε έναν αγώνα που κανένα κόμμα δεν προέβαλε τις ευρωπαϊκές του θέσεις, αντίθετα προεβλήθησαν προγράμματα για την αντιμετώπιση της κρίσης και μέτρα για την καταπολέμηση των καθημερινών προβλημάτων ενώ οι μονομάχοι επιδόθηκαν ήδη στη ρητορική του τύπου «ψηφίστε εμένα για να μη βγει ο άλλος». Σε κάθε περίπτωση η Νέα Δημοκρατία πέτυχε μια νίκη με μεγάλη διαφορά από τον αποδυναμωμένο από 4 χρόνια διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, καταγράφοντας ένα ποσοστό που θυμίζει τα συντριπτικά της μεταπολίτευσης, όταν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ ξεπερνούσαν μαζί το 70% ακόμη και στις ευρωεκλογές, όπου ιστορικά ο λαός συνήθιζε να στρέφεται (και) σε μικρότερα κόμματα.
Η ακροδεξιά φαίνεται να κατακερματίστηκε, αφού το 9,4% της Χρυσής Αυγής του 2014 μοιράστηκε ανάμεσα σε αυτήν και το νεοσύστατο κόμμα του πιο «ήπιου» κ. Βελόπουλου. Θα είχε πράγματι ενδιαφέρον η ενδελεχέστερη μελέτη των κριτηρίων με βάση τα οποία ο Έλληνας ψηφοφόρος στρέφεται στα εν λόγω κόμματα. Το Κίνημα Αλλαγής «άντεξε» στον διπολισμό αυξάνοντας σε κάποιο βαθμό τα ποσοστά του και πιστώθηκε την άνετη κατάκτηση της 3ης θέσης, χωρίς ωστόσο να λογίζεται ως ένας 3ος μονομάχος που έσπασε τον δικομματισμό.
Επί τη βάση αυτών των δεδομένων διαμορφώνονται 3 πιθανά σενάρια, στο δρόμο για την κάλπη της 7ης Ιουλίου.
ΣΕΝΑΡΙΟ #1
Στις εθνικές εκλογές παραδοσιακά η πόλωση χτυπάει κόκκινο. Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα προβάλλουν συνεχώς υπαρξιακά διλήμματα και έντονες αντιθέσεις, τραβώντας το ένα το άλλο προς τα πάνω, συντηρώντας έτσι εαυτούς και δίνοντας μάχη για το μεγαλύτερο ποσοστό. Είναι ότι συνέβαινε από το 1975 έως το 2009, όταν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ συγκέντρωναν μαζί συνήθως πάνω από 80%, δίνοντας το ένα τροφή στο άλλο και κρατώντας τα υπόλοιπα κόμματα σε οριακά για την είσοδο τους στη Βουλή νούμερα. Σήμερα η αντί-ψηφος παίζει δυστυχώς πολύ μεγάλο ρόλο. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα ποντάρει στο σύνθημα «ψηφίστε εμένα για να μη βγει ο Μητσοτάκης», ενώ οι της ΝΔ θα επιχειρήσουν το ίδιο από την πλευρά τους. Στόχος του κυβερνώντος κόμματος να ενεργοποιήσει τα αντι-δεξιά αντανακλαστικά των εκλογέων που ψήφισαν ΚΙΝ.ΑΛ., Μέρα25 και άλλα κόμματα από το κέντρο έως την αριστερά. Η επιτυχία μιας τέτοιας στρατηγικής θα αποδυναμώσει περαιτέρω το Κίνημα Αλλαγής και θα ενισχύσει τον ΣΥΡΙΖΑ, δύσκολα όμως θα φέρει κάτι παραπάνω από τη μείωση της διαφοράς των 9 μονάδων. Αυτό το σενάριο ίσως μάλιστα λειτουργήσει και συσπειρωτικά για τη ΝΔ, η επιτυχία πάντως του ΣΥΡΙΖΑ θα συνίσταται στο γεγονός ότι θα έχει καθιερωθεί ως ένα κόμμα εξουσίας, ο ένας πόλος ενός ισχυρού και εδραίου δικομματισμού.
ΣΕΝΑΡΙΟ #2
Το 2ο σενάριο θέλει τη Νέα Δημοκρατία να παρουσιάζει ανανεωμένη δυναμική στην πορεία της προς τη διακυβέρνηση της χώρας και να οδεύει σταθερά προς την αυτοδυναμία (που ορίζεται γύρω στο 37%) με βάση τις μετρήσεις και τον αέρα αυτοπεποίθησης που έχει φέρει η νίκη στις ευρωεκλογές. Η περίπτωση αυτή ίσως φέρει απογοήτευση στις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ που στα 4 χρόνια διακυβέρνησής του δεν έχει αναπτύξει «βαρύ» μηχανισμό κόμματος εξουσίας ώστε να μπορεί να αντέξει απανωτά χτυπήματα σε εκλογικές αναμετρήσεις ως πυλώνας του δικομματισμού. Ας μη ξεχνάμε πως οι δεσμοί του ΣΥΡΙΖΑ με την κοινωνία είναι υπαρκτοί, δεν είναι όμως μακροχρόνιοι και δεν έχουν δοκιμαστεί σε ήττες. Μια τέτοια ενδεχόμενη απογοήτευση θα μπορούσε δυνητικά να εκμεταλλευτεί το ΚΙΝ.ΑΛ, ποντάροντας στην ιστορία του κι επιχειρώντας με συναισθηματικά εργαλεία να (επανα)στεγάσει τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ που δε θα βλέπουν δυναμική στο εγχείρημα του κόμματος. Θα πρόκειται ουσιαστικά για ένα “comeback” μερίδας των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ του 2009, μετά τη δοκιμή του ΣΥΡΙΖΑ.
ΣΕΝΑΡΙΟ #3
Το τελευταίο σενάριο είναι η διατήρηση των παρόντων ποσοστών των κομμάτων, με μια μικρή άνοδο της Νέας Δημοκρατίας, που δε θα πετύχει πάντως αυτοδυναμία. Θα έχουμε έτσι καθιέρωση του “soft” δικομματισμού που επικρατεί στην Ελλάδα από τις εκλογές του Ιουνίου του 2012 και μετά, με ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ να συγκεντρώνουν αθροιστικά 50 έως 60%. Η καθιέρωση αυτού του συστήματος απαιτεί σύμπραξη δεύτερου κόμματος για τον σχηματισμό κυβέρνησης, όπως έγινε τα τελευταία χρόνια με τις συγκυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ. Βέβαια ας μη ξεχνάμε πως από τις επόμενες εκλογές, συνασπισμός κομμάτων θα είναι έτσι κι αλλιώς απαραίτητος για τη συγκρότηση κυβέρνησης, αφού με την απλή αναλογική δε θα υπάρχει το μπόνους των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα. Όσον αφορά τις προσεχείς εκλογές η διατήρηση των ποσοστών που πήραν τα κόμματα στις ευρωεκλογές θα φέρει το Κίνημα Αλλαγής σε θέση ρυθμιστή αφού αυτό θα αποφασίσει τις εξελίξεις ανάλογα με το αν θα συμμετέχει στην κυβέρνηση. Εκτός βέβαια, αν η Νέα Δημοκρατία στραφεί στην Ελληνική Λύση του κ.. Βελόπουλου για να εξασφαλίσει την κυβερνητική πλειοψηφία.
Απίθανο; Τίποτα στην πολιτική που έχει οριστεί ως η τέχνη του εφικτού από τον Όττο φον Μπίσμαρκ.
Γεννήθηκε το 1999 στην Αθήνα. Από το 2017 σπουδάζει στη Νομική Σχολή Αθηνών, παρακολουθώντας ταυτόχρονα εκδηλώσεις και συνέδρια του πολιτικού και νομικού χώρου. Συμμετέχει σε εκπαιδευτικές προσομοιώσεις ευρωπαϊκών και παγκόσμιων θεσμών και είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Νέων Νομικών (ELSA). Από τον Απρίλιο του 2019 αποτελεί μέλος του τμήματος επικοινωνίας στο OffLine Post.
