Της Βαλασιάδου Σπυριδούλας,
Λίγες ημέρες πριν εκπνεύσει ο τελευταίος ανοιξιάτικος μήνας, πριν λάμψει στον ευρωπαϊκό ουρανό ο καλοκαιρινός ήλιος και αποκαλύψει μεμιάς τις ατέλειες του, μερικά ξεχασμένα σύννεφα μας θυμίζουν την αέναη ύπαρξη του χειμώνα. Στη γιορτή της δημοκρατίας της 26ης Μαϊου, η λαϊκή ετυμηγορία κατέδειξε για μια ακόμα φορά την “δύναμή” της να αποφαίνεται και να καθορίζει τα αποτελέσματα. Υποβόσκει βέβαια πάντοτε το ερώτημα περί “αυθεντικότητας” της λαϊκής φωνής, κατηγορώντας την προπαγάνδα ως μία κινητήριο δύναμη της λαϊκής ετυμηγορίας. Ωστόσο, η πραγματικότητα έχει διαμορφωθεί ως εξής: τα γκρίζα σύννεφα πυκνώνουν στον ευρωπαϊκό ουρανό. Και το ακόλουθο ερώτημα που προκύπτει; Ποιο ρόλο θα διατελέσουν τα “ξεχασμένα σύννεφα”;
Ως “σύννεφα” γίνονται αντιληπτά τα ευρωσκεπτικιστικά ρεύματα που τείνουν να παρασύρουν την Ένωση των κρατών σε μία πρότερη κατάσταση έντονου ανταγωνισμού και καχυποψίας, χαρακτηριστικά που έμελλε να πυροδοτήσουν αναρίθμητες πολεμικές δραστηριότητες στο παρελθόν. Ο διακρατικός ανταγωνισμός είναι υπαρκτός και υγιής εφόσον συντελεί στην εθνική ανάπτυξη. Όταν ωστόσο λάβει τη μορφή της εσωστρέφειας και της περιχαράκωσης στο εθνικό επίπεδο, η υγιής αλληλεπίδραση τίθεται σε κίνδυνο. Εν προκειμένω, η εκλογική άνοδος των εθνικιστικών κομμάτων, αποτελεί πραγματικό κίνδυνο; Γιατί το γεγονός ότι η Ευρώπη των Εθνών και της Ελευθερίας (ENF), όπου ανήκει το κόμμα της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία και η Ιταλική Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι, καταλαμβάνει 58 έδρες (έναντι 37 που είχε στην απερχόμενη ευρωβουλή), μας τρομοκρατεί; Αποτελούν άραγε υπαρκτοί εχθροί του ευρωπαϊκού οικοδομήματος ή απλά λειτουργούν ως “εξιλαστήρια θύματα” με σκοπό τον αποπροσανατολισμό από τα ουσιώδη;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται αδιαμφισβήτητα να αντιμετωπίσει έναν κύριο “αντίπαλο”, τον εαυτό της. Τα εσωτερικά προβλήματα υπήρχαν εξαρχής και εκτιμώ πως απορρέουν από την ελλειπή πολιτική συνοχή. Δεν δύναται αλλά ούτε διατίθεται να σκεφτεί η Γερμανία σαν την Ισπανία, να αφουγκραστεί τα αδιέξοδα της, να διακρίνει τις ευκαιρίες ανάπτυξής της, να παραμερίσει το “εθνικό” και να προτάξει το “κοινοτικό” πνεύμα. Στις ρωγμές αυτές του οικοδομήματος διαβεί ο ευρωσκεπτικισμός – ο οποίος κατ’ εμέ είναι δικαιολογημένος.
Η “Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων” θα πρέπει να αντιμετωπίσει αρχικά τα “ξεχασμένα σύννεφα” καταδεικνύοντας την πολιτική της αξία. Υποβόσκουσα σε αυτές τις εκλογές είναι η δυναμική του spillover, ως ερμηνεία της ανόδου των “Πρασίνων” στην ευρωκάλπη -το Κόμμα των Πρασίνων κατέκτησε την τέταρτη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με 70 έδρες (+18 συγκριτικά με το 2014). Ο “πράσινος” αέρας που φυσά από εχθές στην γηραιά ήπειρο υποδηλώνει τη λαϊκή επιθυμία ανάληψης δράσης από τους Θεσμούς για φλέγοντα ζητήματα, όπως π.χ. η κλιματική αλλαγή. Λυσιτελείς προτάσεις από τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς συντελούν στην αντιμετώπιση της “παθογένειας”.
Κατόπιν, το δυσκολότερο έργο που θα κληθεί στα επόμενα χρόνια να αντιμετωπίσει είναι ο “ξάστερος”, γαλανός ουρανός, του οποίου οι ατέλειες θα φωτιστούν μεμιάς, αφότου τα σύννεφα αραιώσουν.
Για πρώτη φορά στην ιστορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τα δύο μεγάλα κόμματα ΕΛΚ και Σοσιαλδημοκράτες δεν έχουν εξασφαλίσει την πλειοψηφία και απέχουν παράλληλα σημαντικά από την απόλυτη πλειοψηφία των 376 εδρών. Αυτή η έκβαση επιβεβαιώνει σκέψεις που εδώ και καιρό έχουν εκφραστεί, τον “θάνατο των πολιτικών ιδεολογιών” επισφραγισμένο από τους ευρωπαϊους πολίτες. Η μοναδική ιδεολογία που κερδίζει έδαφος είναι αυτή του “σκεπτικισμού” στο ευρύτερο πλαίσιο της αντίδρασης και της απογοήτευσης, στο οποίο εντάσσεται και η παραπάνω απόκλιση. Ο κόσμος ζητά μία ισχυρή, ενεργή πολιτική Ένωση η οποία θα λύνει τα προβλήματα του συνολικά.
Συνάμα, οι Ευρωπαίοι διεκδικητές έχουν ξεκινήσει πυρετωδώς, από σήμερα κιόλας, τις διεργασίες των πολιτικών ομάδων για την αναζήτηση συμμαχιών. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι για να υπάρξει πλειοψηφία, θα χρειαστεί για πρώτη φορά ένας συνασπισμός τριών ή και τεσσάρων κομμάτων. Η πιο πιθανή συμμαχία είναι αυτή μεταξύ του ΕΛΚ, των Σοσιαλδημοκρατών και των Φιλελευθέρων (ALDE). Όμως ο υποψήφιος του ΕΛΚ για την Προεδρία της Επιτροπής, Μάνφρεντ Βέμπερ, στις δηλώσεις του δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο το ΕΛΚ να αναζητήσει συμμαχία με τους Πράσινους.
Οι συμμαχίες που θα διαμορφωθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα αποκαλυφθούν στην αυριανή Σύνοδο Κορυφής (28η Μαϊου)στις Βρυξέλλες, όπου οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν ώστε να πραγματοποιήσουν μία πρώτη συζήτηση για το διάδοχο του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Εκτός από την Προεδρία της Επιτροπής, οι “28” θα πρέπει να συμφωνήσουν και στα υπόλοιπα κορυφαία πόστα της ΕΕ: αυτό του Προέδρου του Συμβουλίου της Ε.Ε, του Ύπατου εκπροσώπου της Ε.Ε για θέματα εξωτερικής πολιτικής, του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Απαιτητή κρίνεται η ισορροπία πολιτική και γεωγραφική, ενώ τουλάχιστον ένα από τα κορυφαία πόστα επιβάλλεται να δοθεί σε γυναίκα. Θα καταστεί, τελικά, η 26η Μαίου ημέρα “αναγέννησης”; Οψόμεθα..
