Του Αλέξανδρου Πανταζή,
Ο πόλεμος έχει πολλές αρνητικές πλευρές, ξεκινώντας με την ιδέα ότι ένας πόλεμος δεν έχει ποτέ κάποιον επιφανή νικητή καταλήγει κανείς, ένδοξα, να αναρωτιέται γιατί υπήρχε και ίσως υπάρχει μία επιτακτική ανάγκη για πολεμικές συγκρούσεις. Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι τόσο απλή όσο και επιφανειακή και βρίσκεται πίσω από τα συμφέροντα της εκάστοτε κυβέρνησης ή συμμαχίας. Παρόλα αυτά ο πόλεμος εκτός από τις ανθρώπινες απώλειες και υλικές ζημιές ή καταστροφές (ακόμα και μνημείων πολιτισμικής κληρονομιάς) έχει και σοβαρό αντίκτυπο στο περιβάλλον και ειδικά στο έδαφος. Αυτό το φαινόμενο βέβαια έχει κλιμακωθεί ιδιαίτερα στους πιο πρόσφατους πολέμους (αυτοί του 20ου αιώνα), αφού πλέον γίνεται χρήση μη αποικοδομήσιμων όπλων καταστροφής και χημικών ουσιών που μπορούν να παραμείνουν στα προσβεβλημένο εδάφη για αιώνες μετά το τέλος της σύγκρουσης.
Συγκεκριμένα ο πρώτος και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος συνολικά και μόνο στην Ευρώπη κληροδότησαν ένα πολύ σημαντικό αποτύπωμα ρύπανσης (όπως νάρκες, υπολείμματα πυρομαχικών, υπολειμμάτων χημικών, ραδιενεργών και βιολογικών τοξικών αποβλήτων), όχι μόνο στα πεδία μαχών αλλά και σε χώρους όπως οι περιοχές σκοποβολής, στρατώνες και τις αποθήκες πυρομαχικών. Αυτή η κληρονομιά έχει καταστήσει τα εδάφη, σε ορισμένες από αυτές τις περιοχές, ακατάλληλα για κάθε είδους εκμετάλλευση ή παροχή υπηρεσιών. Για να γίνει καλύτερα κατανοητό, εκτιμάτε ότι υπάρχουν περίπου 110.000.000 νάρκες και άλλα πολεμικά όπλα που δεν έχουν εκραγεί διάσπαρτα σε 64 χώρες σε όλες τις ηπείρους, απομεινάρια πολέμων από τις αρχές του εικοστού αιώνα μέχρι σήμερα.
Δυστυχώς η φύση του εδάφους μπορεί να τροποποιηθεί σημαντικά από στρατιωτικές δραστηριότητες τόσο σε καιρούς πολέμου όσο και σε καιρούς ειρήνης. Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα αποτελούν οι εγκαταστάσεις πυρηνικών δοκιμών, οι ελεύθερες βολές και οι στρατιωτικές ασκήσεις. Από την άλλη όσον αναφορά την ανάκαμψη των εδαφών , αυτή μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια, και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και αιώνες. Στο Βερολίνο, για παράδειγμα, περισσότερα από χίλια εκτάρια παρουσίασαν υψηλά επίπεδα μόλυνσης. Το νησί γκρούιναρντ, στη Δυτική Σκωτία, είναι ακόμα μολυσμένο με σπόρους άνθρακα που χρησιμοποιούνται ως πιθανά βιολογικά όπλα, παρά τις προσπάθειες αποκατάστασης και τέλος το αέριο από μουστάρδα που αποθηκεύτηκε κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο έχει επίσης παραμείνει σε ορισμένες τοποθεσίες για έως και 50 χρόνια.
Συνεχίζοντας, η διάθεση των πυρομαχικών, και η έλλειψη φροντίδας κατά το στάδιο της παραγωγή τους, που προκλήθηκε από τον επείγοντα χαρακτήρα της κατάστασης, μπορούν να μολύνουν τα εδάφη για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Θλιβερό επίσης, είναι το γεγονός ότι υπάρχουν περιορισμοί στην διερεύνηση του αποτυπώματος του πολέμου στον περιβάλλον, λόγω του ότι πολλές από τις κυβερνήσεις χωρών, απαγορεύουν την δημοσίευση υλικού που σχετίζεται με τον πόλεμο, έτσι υπάρχουν ελάχιστα δημοσιευμένα στοιχεία σχετικά με αυτό το είδος ρύπανσης.
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το πρώτο πλήγμα σε ένα πόλεμο σε καμία περίπτωση δεν είναι το περιβάλλον, αλλά οι ανθρώπινες ζωές. Παρόλα αυτά, όπως προανέφερα σε έναν πόλεμο υπάρχουν πολλές πληγές σε έναν σωρό τομείς. Προσωπικά πιστεύω ότι, όπως ένα έγκλημα πολέμου μας αφορά όλους και πρέπει να καταδικάζεται παγκοσμίως από τα ανώτατα δικαστήρια, το ίδιο πρέπει να συμβαίνει για κάθε έγκλημα σε βάρος του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα αφού το περιβάλλον είναι άρρηκτα συνυφασμένο με την ύπαρξη και επιβίωσή μας. Επομένως, “κάντε έρωτα, όχι πόλεμο”, όπως συχνά ανέφεραν οι οπαδοί του αντιπολεμικού κινήματος του 1960 στην Αμερική.
Είναι φοιτητής του τμήματος Μηχανικών Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου. Τα τελευταία χρόνια κατοικεί στον Νομό Χανίων λόγω της φοιτητικής του ιδιότητας, ενώ τα μαθητικά του χρόνια τα πέρασε στον δήμο Σπάτων-Αρτέμιδος. Κατά την διάρκεια της φοίτησής του έχει παρακολουθήσει αρκετά σεμινάρια και ημερίδες σχετικά με το αντικείμενο σπουδών του και έχει λάβει μέρος στην προσομοίωση της Βουλής των Ελλήνων (ΜΒΕ).
