Του Μανώλη Φυρογένη,
«Εδώ πέσαμε. Παιδιά του λαού. Γνωρίζετε γιατί.
Γυμνοί, κατάσαρκα φορώντας τις σημαίες,
-η Ελλάδα τις έρραψε με ουρανό και άσπρο κάμποτο-.
Ακούσατε τις ομοβροντίες στα μυστικόφωτα αττικά χαράματα.
Είδατε τα πουλιά, που πέταξαν αντίθετα στις σφαίρες
αγγίζοντας με τα φτερά τους, τον ανατέλλοντα πυρφόρον.
Είδατε τα παράθυρα της γειτονιάς ν’ ανοίγουνε στο μέλλον.
Εμείς, μερτικό δε ζητήσαμε ….Τίποτα …Μόνον
θυμηθείτε το: αν η ελευθερία
δεν βαδίσει στα χνάρια του αίματός μας,
εδώ θα μας σκοτώνουν κάθε μέρα. Γεια σας.»
Κάθε φορά που τα λόγια του Γιάννη Ρίτσου, συνδυάζονται νοητά με τις αποτρόπαιες εικόνες εκτελεστικού αποσπάσματος, βουρκώνεις. Πόσο δε μάλλον συγγενείς και φίλοι που περίμεναν σε ένα θαύμα, να σωθούν οι δικοί τους άνθρωποι από τη φρίκη των αντιποίνων των κατοχικών δυνάμεων.
Η 1η Μαΐου αποτελεί το επιστέγασμα των αγώνων για οκτάωρη εργασία και καλύτερες συνθήκες εργασίας, μιας αιματηρής διεκδίκησης αυτών που δυο και πλέον αιώνες αργότερα είναι συνταγματικά κατοχυρωμένα, έστω και θεωρητικά. Αγώνες και απεργίες που ξεκίνησαν από τους εργάτες στο Σικάγο.
Η 1η Μαΐου λοιπόν έχει σημαδευτεί εύλογα στο ημερολόγιο του παγκόσμιου χάρτη ως μια μέρα εορταστική για τα προαναφερθέντα κεκτημένα. Για την Ελλάδα όμως έχει σημαδευτεί εκτός των άλλων, με περισσότερα λίτρα αίματος, ως μια μέρα ενθύμησης για τους πεσόντες της Καισαριανής, εκείνων των μελλοθάνατων πολιτικών κρατουμένων που άφησαν την τελευταία τους πνοή από τα πολυβόλα Γερμανών, την Πρωτομαγιά του 1944.
Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, το Σεπτέμβρη του 1943, μεταφέρθηκαν πάνω από 200 Ακροναυπλιώτες αγωνιστές και κομμουνιστές σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι, οι οποίοι είχαν φυλακιστεί από το 1937 για τις αντιστασιακές τους πράξεις κατά της δικτατορίας του Μεταξά. Το στρατόπεδο στο Χαϊδάρι, λίγα μόνο χιλιόμετρα από το κέντρο της ταλαιπωρημένης πρωτεύουσας, «φιλοξένησε» κοντά 20.000 ανθρώπους σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής. Εβραίοι, τσιγγάνοι , πολιτικοί κρατούμενοι, κομμουνιστές φυλακίστηκαν και βίωσαν την απόλυτη φρίκη στον τόπο αυτό σαν άλλο Νταχάου, το Νταχάου της Ελλάδας. Πολλοί εξ΄ αυτών είτε θανατώθηκαν μέσα στο στρατόπεδο από τους στυγερούς φρουρούς, είτε Εβραίοι μεταφέρθηκαν με τα τρένα του θανάτου σε μεγαλύτερα στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Άουσβιτς για να θανατωθούν στους θαλάμους αερίων, είτε αρρώστησαν λόγω των τραγικών συνθηκών διαβίωσης και κατέληξαν εντός της τελευταίας τους φυλακής, αβοήθητοι.
Την 1η Μαΐου όμως του 1944, γράφτηκε η πιο θλιβερή σελίδα για το Μπλοκ 15, το κτήριο όπου βρίσκονταν οι μελλοθάνατοι φυλακισμένοι.
«Την 27ην Απριλίου 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι παρά τους Μολάους κατόπιν μιας εξ ενέδρας επιθέσεως εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανόν Στρατηγόν και τρεις συνοδούς του. Πολλοί Γερμανοί στρατιώται ετραυματίστησαν. Ως αντίποινα διατάχτηκε: Ο τυφεκισμός 200 Κομμουνιστών την 1.5.1944. Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάοι προς Σπάρτην έξωθεν των χωρίων. Υπό την εντύπωσιν κακουργήματος τούτου Έλληνες εθελονταί εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς.»
Ο Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος.
Από την Καισαριανή, κανείς δεν επέστρεψε ζωντανός. «Ποιόνε να κλάψω πρώτονε ποιον να τραγουδήσω πρώτονε στο μπλόκο στην Καισαριανή, που γίνηκε μια Κυριακή. Που γίνηκε μια Κυριακή πρωί με τη δροσούλα», τραγούδησε η Χάρις Αλεξίου, σε στίχους του Μίκη Θεοδωράκη.
Δεν ξέρω όμως με τι πρέπει να στενοχωρηθώ και να ενοχληθώ περισσότερο! Από τη μια ένα τέτοιο φρικτό γεγονός βρίσκεται στην αφάνεια. Με τα ελληνικά βιβλία να παραλείπουν εσκεμμένα πολλά και σημαντικά κομμάτια της σύγχρονης ιστορίας μας, μοναδική ελπίδα αποτελεί η μνήμη και οι ιστορίες των παλιών, των ηλικιωμένων. Εκείνων που βίωσαν αυτές και άλλες τέτοιες κακουχίες. Κι εκείνοι όμως μεγαλώνουν. Πέρα από την λαϊκή παράδοση, βρίσκεται στα χέρια τους, ή καλύτερα στο στόμα τους και η σύγχρονη ιστορία του τόπου μας. Οφείλουμε πολλά σε εκείνους που έμενα και επέμεναν Από την άλλη, όλες οι εκδηλώσεις ενθύμησης σαν και αυτή της Μαύρης Πρωτομαγιάς στο Χαϊδάρι, δεν έχουν αντίκρισμα όταν ο άνθρωπος ξεχνά και λειτουργεί καιροσκοπικά. Όταν μέχρι και σήμερα υπάρχουν υποστηρικτές των φονιάδων και των δοσίλογων, υπέρμαχοι των φασιστών. Όταν δεν έχει διδαχτεί από την ιστορία, κάνεις τα ίδια λάθη και εκείνη επαναλαμβάνεται. Ελπίζω πως όχι.
«Τόσοι σταυροί πού στήθηκαν, τόσοι σταυροί πού θα στηθούνε
Εμάς μονάχα με σταυρούς μπορούν να μας μετρούνε
Σταυροί παντού σταυροί….
Ήμαστ’ οι αδάκρυτοι κι οι αγέλαστοι δεν κλαίμε και γελούμε
Τα σπίτια μας καπνίζουνε, πεινούνε τα παιδιά μας, δε λυγούμε.
Ήρθαμε να χαράξουμε του πόνου μας τα σύνορα και στήνουμε σημάδια και περνούμε.
Σταυροί, παντού Σταυροί.»
Φοιτητής επί πτυχίω στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων με κατεύθυνση την Πολιτική Επιστήμη. Ενδιαφέρεται για τα κοινά ενώ ασχολείται ενεργά στον τομέα που έχει επιλέξει να ασχοληθεί επαγγελματικά. Επίσης, έχει εμπειρία από το Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ, καθώς υπήρξε μέρος του προγράμματος ανταλλαγής φοιτητών (Erasmus) με απόλυτη επιτυχία.
