Του Παναγιώτη Δωρή,
Συστηματικά από την στιγμή που η Ελλάδα εισήλθε ως το 10ο μέλος στην ευρωπαϊκή «οικογένεια» ουδέποτε συζητήθηκε και ουδέποτε επισημάνθηκε η πραγματική σημασία των Ευρωεκλογών. Πρωταρχικός αυτοσκοπός των εκλογών αυτών στην χώρα μας διαφαίνεται ότι υπήρξε ως μία πρόβα «τζενεράλε». Όπως ακριβώς οι συντελεστές μιας θεατρικής παράστασης πραγματοποιούν το τελευταίο βράδυ την γενική πρόβα, ώστε να ενθαρρυνθούν και να διορθώσουν ορισμένα λάθη τους πριν την επίσημη έναρξη των θεατρικών παραστάσεων, έτσι και τα πολιτικά κόμματα της Ελλάδας καπηλεύονταν έως και σήμερα τις εκλογές, ώστε δήθεν να εκλάβουν το αποτέλεσμα τους και να το παρουσιάσουν ως την σφυγμομέτρηση της κοινωνίας στο πρόσωπό τους. Αποτελούσαν, δηλαδή, ένα από τα ισχυρότερα όπλα της αντιπολίτευσης, ώστε να ζητήσουν από την εκάστοτε κυβέρνηση προκήρυξη εκλογών, επικαλούμενοι το εκλογικό αποτέλεσμα.
Η παραπάνω θεώρηση οδήγησε συστηματικά στην απάθεια του κόσμου για τις ευρωεκλογές, θεωρώντας τες ανούσιες, δίχως αντίκρισμα. Δεν είναι διόλου τυχαίο το γεγονός ότι η αποχή στις Ευρωεκλογές κινείτο πάντοτε σε αρκετά υψηλά ποσοστά. Εξ άλλου, μην λησμονούμε ότι δεν υπήρξε επαρκής ενημέρωση των πολιτών για την σημαντικότητα των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς τα πολιτικά κόμματα επωφελούνταν από την μαζική αποχή. Άλλωστε, αξίζει να σημειωθεί ότι από τις Ευρωεκλογές του 1981 έως και σήμερα, το κόμμα που κερδίζει σχηματίζει στις επόμενες εθνικές εκλογές κυβέρνηση. Στον κανόνα αυτό εξαιρούνται οι εκλογές του 1999, που νικητής υπήρξε η Ν.Δ. του Κώστα Καραμανλή, αλλά στις εθνικές του 2000 κατέστη αξιωματική αντιπολίτευση.
Παρ’ όλα αυτά, την οπτική αυτή δεν την κατέχουν μοναχά οι Έλληνες, αλλά και οι υπόλοιποι ευρωπαϊκοί λαοί. Δυστυχώς σε όλη την Ευρώπη οι πολίτες δεν λαμβάνουν μαζικά μέρος στις ευρωεκλογές, με το ποσοστό συμμετοχής στις τελευταίες του 2014 να ανέρχεται στο απογοητευτικό 42,61%, ενώ στις αντίστοιχες του 1979 το ποσοστό ανερχόταν στο 62%. Ποιοι παράγοντες με την πάροδο του χρόνου οδήγησαν με μαθηματική ακρίβεια στην μείωση της συμμετοχής;
Το ερώτημα είναι πολύπλοκο και οι απαντήσεις αμέτρητες. Ένα σημαντικό στοιχείο το οποίο οφείλουμε να αποδεχθούμε όλοι οι λαοί είναι το εξής: αυτά που μας χωρίζουν είναι περισσότερα από αυτά που μας ενώνουν. Η κοινή αγορά, η ελεύθερη διακίνηση αγαθών, προσώπων, υπηρεσιών και κεφαλαίων στις μέρες μας αποτελούν αυτονόητα κεκτημένα από κάθε κράτος- μέλος της ΕΕ. Στην Μεγάλη Βρετανία, κατά την διάρκεια των συζητήσεων για το Brexit, παρουσιάσθηκαν εκτενώς τα μειονεκτήματα του κράτους από την συμμετοχή στην ΕΕ. Ποτέ όμως, οι Βρετανοί δεν ενημερώθηκαν, πριν την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, για τα πλεονεκτήματα της συμμετοχής. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, όταν συνειδητοποίησαν τα αποτελέσματα που θα έχει το Brexit, προσπάθησαν ουκ ολίγες φορές να ακυρώσουν το δημοψήφισμα, με πιέσεις παντός τρόπου. Ο θυμόσοφος λαός μας έχει μια κατάλληλη για την περίσταση παροιμία: μονάχα η απώλεια οδηγεί στο να καταλάβουμε την αξία ορισμένων πραγμάτων.
Πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανέθεσε στον Frédéric Planchon την σκηνοθεσία μιας ταινίας μικρού μήκους με τίτλο «Διάλεξε το μέλλον σου». Στην ταινία παρουσιάζεται η διαδικασία γέννησης ενός μικρού παιδιού και τα στάδια αυτής στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Ταυτόχρονα, ένα μικρό κορίτσι με την φωνή του μας επισημαίνει ότι ο καθένας ξεχωριστά έρχεται στον κόσμο μόνος του, αλλά από το πρώτο δευτερόλεπτο βρίσκεται μαζί με άλλους. Το μήνυμα της ενότητας και της αλληλεγγύης, σε συνδυασμό με το μήνυμα του μέλλοντος (νεογνό), αποτελούν πρωταρχικούς πυλώνες της ταινίας. Όμως, τι είναι αυτό που οδηγεί στην Ε.Ε να αποδώσει τεράστια σημασία και ατομική ευθύνη στους πολίτες;
Την προηγούμενη Κυριακή διεξήχθησαν οι εκλογές για το ισπανικό κοινοβούλιο. Τα μέσα ανά την υφήλιο δεν στάθηκαν ιδιαίτερα ούτε στους νικητές σοσιαλιστές, ούτε στην πτώση του Λαϊκού κόμματος. Έδωσαν ιδιαίτερη βαρύτητα στην είσοδο των ακροδεξιών στην Βουλή για πρώτη φορά μετά τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο. Το κόμμα Vox αποτυπώνει την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Τα ακροδεξιά και λαϊκιστικά κόμματα βρίσκονται σε άνθιση. Πολλά από αυτά στην Ευρώπη βρίσκονται στην κυβέρνηση, ορισμένα στην αξιωματική αντιπολίτευση και άλλα πάλι κατέχουν σημαντική θέση στα κοινοβούλια. Το «αυγό του φιδιού», όπου φίδι ο φασισμός και ο ναζισμός, εκκολάφθηκε. Οι φόβοι 40 ετών επιβεβαιώθηκαν. Οι ευθύνες βαραίνουν όλους όσοι δεν κατάφεραν τις μεγάλες τομές, τις μεγάλες θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα επιτύγχαναν την ενοποίηση της Ευρώπης.
Ο πόλεμος στην Συρία, το μεταναστευτικό πρόβλημα, η στασιμότητα της οικονομίας στα ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη, οι παράπλευρες συμφωνίες κρατών- μελών (βλ. Βίσεγκραντ), οι κοινωνικές ανισότητες και η κλιματική αλλαγή είναι ορισμένα από τα «καυτά» ζητήματα που οφείλει να αντιμετωπίσει η εν ολίγω καιρώ και μετά εκλογών Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Παρ’ όλα αυτά, το κρισιμότερο ζήτημα που οφείλει να επιλύσει είναι ο λαϊκισμός πάσης πολιτικής κατεύθυνσης, από την άκρα αριστερά έως και την ακροδεξιά. Η Ευρώπη πλήγεται εξ οικείων βελών. Είναι η πρώτη φορά από την ίδρυση της ΕΕ που έρχεται αντιμέτωπη σε ανοιχτή σύγκρουση με ζητήματα που θίγουν την ακεραιότητα του οικοδομήματος της, που με αμέτρητες προσπάθειες έμεινε σταθερό και συμπαγές εδώ και 60 έτη. Ήρθε η ώρα για τους Ευρωπαίους ιθύνοντες να αναλογιστούν το βάρος των ευθυνών τους και να λάβουν τα απαραίτητα εκείνα μέτρα, που όχι μόνο θα διαφυλάξουν την ενότητα της «Ευρώπης των 28», αλλά και θα την βελτιώσουν, όχι μόνο οικονομικά, αλλά πρώτιστα κοινωνικά.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτήν την στιγμή τερματίζει έναν μονόδρομο γεμάτο επιτυχιών, ειδικά στο οικονομικό σκέλος, και κατευθύνεται σε ένα σκοτεινό σταυροδρόμι. Φθάνοντας εκεί πρέπει να επιλέξει ανάμεσα σε δύο δρόμους: ή τον δρόμο της προόδου, της ανάπτυξης, της βελτίωσης, την Ευρώπη εν ολίγοις της ισότητας, την Ευρώπη των λαών ή τον δρόμο του λαϊκισμού, που με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσει στην φθορά και στην κατάλυση. Ο ευρωπαϊκός λαός θα αποφασίσει με νηφαλιότητα ποιον δρόμο θέλει να ακολουθήσει και η επιθυμία του θα αποτελέσει επιταγή. Αλλά οφείλει και να μην ξεχνά κάτι βασικό, ότι δεν υπάρχει γυρισμός.
Έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στο Ναύπλιο. Σπουδάζει στη Νομική σχολή του Δ.Π.Θ. Όντας πολύ καλός γνώστης αγγλικών, έχει συμμετάσχει σε προσομοιώσεις και σε αρκετά επιστημονικά συνέδρια. Το ενδιαφέρον του κεντρίζεται γύρω από τα ζητήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και την πολιτική ενεργοποίηση των νέων.
