Της Ρένας Δανατζή,
Κάθε χρόνο τέτοια μέρα καταλήγω σοκαρισμένη από όσα διαβάζω μέσα από μία μικρή «βόλτα» στα social media. Εικόνες, άρθρα, λογύδρια και σχόλια, τα οποία είτε λίγο είτε πολύ εξυμνούν τα χρόνια της χούντας. Το πιο γνωστό επιχείρημα που ακούς από όλους τους αντιδημοκράτες είναι πως: «Η χούντα έκανε έργα! Με τη χούντα δε χρωστούσαμε ευρώ». Μήπως όμως, θα έπρεπε να δούμε λίγο πιο πέρα από τη σκιά μας για να αντιληφθούμε ακριβώς, τι συνέβη τα χρόνια εκείνα στη χώρα;
Αν το καλοσκεφτούμε, η Δημοκρατία ανατρέπεται όταν βάλλεται από όλες τις πλευρές. Όχι μόνο στη δική μας χώρα. Αλλά σε κάθε γωνιά του κόσμου. Χρειάζονται δύο πλευρές για να παραμείνει η Δημοκρατία αγέρωχη. Οι νόμοι (η πολιτική εξουσία, δηλαδή) και ο λαός (αυτός που επιλέγει την πολιτική εξουσία). Αν για οποιονδήποτε λόγο, ένας από τους δύο κρίκους σπάσει, είναι σχεδόν βέβαιο, ότι η Δημοκρατία θα ξεκινήσει να κατρακυλά. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε, το γεγονός ότι η χούντα ήρθε στην Ελλάδα σε μία πολύ κακή συγκυρία για τη χώρα. Σε μία περίοδο πολιτικής αστάθειας, κοινωνικής ταραχής και φυσικά με όλες τις συνέπειες του εμφυλίου και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου να καίνε ακόμα.
Ήρθε, όμως δεν έμεινε. Και έχω την εξής απορία: αφού λοιπόν η χούντα, σύμφωνα με πολλούς, ήταν η πιο σωστή λύση εκείνη την περίοδο για τη χώρα, γιατί δεν παρέμεινε; Γιατί ο κόσμος δεν αγκάλιασε αυτή την οικονομική ευμάρεια; Γιατί ο μέσος Έλληνας δεν κατάφερε να δεχτεί την αποτελεσματική καταπολέμηση της εγκληματικότητας; Μήπως επειδή αυτή ήταν η μία πλευρά -και μάλιστα διαστρεβλωμένη- ενός κάλπικου νομίσματος; Μήπως εν τέλει η χούντα δεν ήταν λύση, αλλά εγκληματική ενέργεια; Μήπως οι χουντικοί είχαν απλά πάθος για εξουσία και βρήκαν την πιο ευάλωτη στιγμή της Ελλάδας για να «χτυπήσουν»;
Από την 21η Απριλίου και έπειτα, ξεκινάει ένα γαϊτανάκι εξαναγκασμού. Τα πάντα μεταφράζονται σύμφωνα με τις απόψεις των κυρίων με τα χακί. Όλα φυσικά, στο όνομα του «καλού της πατρίδας». Είναι πολύ παράξενο, πάντως, το πώς το τέρας ξέρει να καμουφλάρεται και να “δικαιολογεί” τα αίσχη του. Είναι πραγματικά απορίας άξιο, το πώς η αίσθηση της εξουσίας τυφλώνει και η δίψα να υποτάξεις τους πάντες γύρω σου σε ωθεί να γίνεις εγκληματίας.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα των συνταγματαρχών; Ότι κατάφεραν να δημιουργήσουν μία ανάγκη. Να κάνουν πολύ κόσμο να πιστέψει ότι αυτά τα αίσχη ήταν αναγκαία για να μπει η χώρα στο σωστό δρόμο. Και όσοι τόλμησαν να αντισταθούν, όσοι γνώριζαν και μίλησαν, όσοι είχαν τη δύναμη να ξεσηκώσουν τον κόσμο, διώχθηκαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν μέχρι θανάτου. Όποιος αναλώνεται στο να υποστηρίζει ότι δεν υπήρξαν νεκροί εντός του Πολυτεχνείου, άρα η χούντα δεν ευθύνεται για κανένα θάνατο, είναι επιεικώς επικίνδυνος.
Και εν τέλει, το θέμα δεν είναι μόνο, εάν οι νεκροί της χούντας είναι 4, 10 ή 100. Το θέμα δεν είναι αν ο Μουστακλής βασανίστηκε τόσο φριχτά που έχασε τη φωνή του ή χτυπήθηκε για εκφοβισμό. Το θέμα δεν είναι, σε καμία περίπτωση αν υπήρχαν νεκροί εντός του Πολυτεχνείου. Το θέμα, επίσης, δεν πρόκειται ποτέ να είναι αν υπήρχε νοθεία στα «δημοψηφίσματα» της Χούντας ή όχι.
Το θέμα είναι ξεκάθαρα πως άνθρωποι που έχουν ψύχωση με την εξουσία, βρήκαν την ευκαιρία να την καταλάβουν όταν η αλυσίδα που θωρακίζει τη δημοκρατία έσπασε. Το θέμα είναι ότι τόσο η πολιτική εξουσία, όσο και ο λαός, έχασαν τον προσανατολισμό τους και «επέτρεψαν» στους συνταγματάρχες να καταλάβουν το πολίτευμα. Αυτό όμως, που μένει από τα χρόνια της χούντας, αυτό που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ό,τι και να συμβεί, είναι ότι ο λαός εν τέλει, υπερασπίστηκε το πολίτευμα. Ρίσκαρε τη ζωή του και βροντοφώναξε την ανάγκη του να έχει δικαίωμα στην επιλογή, είτε την πολιτική, είτε την κοινωνική.
Ίσως το Πολυτεχνείο δεν ήταν η αιτία που έριξε τη χούντα. Ίσως τα βασανιστήρια και οι φυλακίσεις των πολιτών δε διαδραμάτισαν κάποιο σημαντικό ρόλο στην ανατροπή της. Όλα όμως, λίγο ή πολύ, συντέλεσαν στο ξεσκέπασμά της. Όλα βοήθησαν στο να πέσει το προσωπείο της και να γίνει αντιληπτή σε όλους η πραγματική της φύση. Η χούντα τελείωσε επειδή στην ουσία δεν είχε τίποτα να δώσει. Ήταν μία βόμβα που εξερράγη ευκαιριακά και πολύ σύντομα έσβησε. Η δημοκρατία στην Ελλάδα, όσες φορές και να έχει χτυπηθεί, είναι αδιανόητο να καταρρεύσει ολοκληρωτικά.
Για τους νεκρούς, τους βασανισμένους, τους βιασμένους, τους μαχητές, όσους ρίσκαραν τη ζωή τους, όσους δε φοβήθηκαν το τανκς, για όλους αυτούς, πρέπει να σκεφτόμαστε δύο και τρεις φορές για την άποψη που θα έχουμε εν τέλει για την 21η Απρίλη. Οφείλουμε να διαφυλάσσουμε τη δημοκρατία μας ως κόρη οφθαλμού. Κανένας, ποτέ ξανά, δεν πρέπει να μας κλέψει το δικαίωμα στην επιλογή, το δικαίωμα στην αναζήτηση, το δικαίωμα στην αμφισβήτηση, το δικαίωμα να διαφωνούμε με όλους και όλα, το δικαίωμα να συμφωνούμε παθιασμένα με όσους μας εμπνέουν, το δικαίωμα να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα. Ούτε για ένα, ούτε για εκατό εκατομμύρια ευρώ. Η ελευθερία του νου, δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν εξαγοράζεται με τίποτα. Και στον νου μας, δεν μπορεί να επέμβει κανένα χακί.
