Της Αναστασίας – Σοφίας Τσαγκαρίδου,
Υεμένη. Αραβικό κράτος της Νοτιοδυτικής Ασίας συνορεύει με το Ομάν, τη Σαουδική Αραβία και βρέχεται από την Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν. Ένα από τα αρχαιότερα κέντρα πολιτισμού της Μέσης Ανατολής και η πρώτη αραβική χώρα που παραχώρησε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Πως όμως μια εύφορη γη για την οποία μιλούσε ο Ιούλιος Βερν στα βιβλία του μετατράπηκε σε έναν τόπο βομβαρδισμών, θανάτων, πείνας και χολέρας ;;
Η Υεμένη είναι μια σχετικά ομοιογενής χώρα καθώς το 99% του πληθυσμού της είναι Άραβες. Παρόλα αυτά το μεγάλο πρόβλημα του διχασμού έγκειται στο θρησκευτικό σχίσμα σε Σουνίτες ( 65% ) και Σιίτες ( 35% ) και το φανατισμό των πιστών. Οι φυλές και οι φατρίες παίζουν ακόμα καθοριστικό ρόλο στη πολιτική ζωή και την δομή της κοινωνίας θυμίζοντας χαλιφάτο.
Το χρονικό της κρίσης στην Υεμένη ξεκινά μερικά χρόνια πίσω όταν το 2011, κατά την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης, έπειτα από εξεγέρσεις ο αυταρχικός Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ παρέδωσε την σκυτάλη της εξουσίας στον Άμπντ αλ Ράμπ Μανσούρ αλ Χάντι, ο τελευταίος επιδίωξε αν και μάταια εκπόνηση νέου συντάγματος και διάλογο με το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου.
Κάνοντας μια μικρή αναδρομή στη σύγχρονη ιστορία της Υεμένη, μέχρι και το 1990 όπου ιδρύθηκε επίσημα το σημερινό κράτος της Δημοκρατίας της Υεμένης, η χώρα ήταν διαιρεμένη σε Βόρειο και Νότιο τμήμα. Η Βόρεια Υεμένη ανεξαρτητοποιήθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1918 ως Βασίλειο της Υεμένης έως και το 1962 που ονομάστηκε Αραβική Δημοκρατία της Υεμένης, στο μεταξύ ο κόλπος του Άντεν βρισκόταν υπό την Κατοχή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας ως προτεκτοράτο. Όταν οι Βρετανοί αποχώρησαν οριστικά το νότιο κράτος υιοθέτησε ένα κομμουνιστικό καθεστώς. Το 1994 ξέσπασε ένας εμφύλιος όταν η Νότια Υεμένη κήρυξε την απόσχιση της από το ενωμένο πια κράτος. Το μεγαλύτερο πλήγμα παραταύτα παραμένει ο εμφύλιος του 2015, πως φτάσαμε όμως ως εκεί.
Το Ιούλιο του 2014 η κυβέρνηση του Αλ Χάντι υπό την πίεση του ΔΝΤ αυξάνει τη τιμή του πετρελαίου. Έτσι άρχισαν οι αναταράξεις από τους φονταμενταλιστές και τις θρησκευτικές ομάδες. Οι Χούτι που εκπροσωπούν την Σιιτική μειονότητα οργανώνουν διαδηλώσεις και απαιτούν παραίτηση της κυβέρνησης. Το κόμμα των Σουνιτών Islah είναι αντίθετο και οι διαμάχες εξελίσσονται σε ένοπλες συγκρούσεις τον Δεκέμβρη του ίδιου έτους στην de jure πρωτεύουσα Σαναα. Το Ιανουάριο του 2015 οι Χούτι καταλαμβάνουν την πρωτεύουσα συνεργάζονται με τον αυταρχικό Σαλέχ εκδίδουν νέο Σύνταγμα εγκαθιδρύουν στη κυβέρνηση την Ανωτάτη Επαναστατική Επιτροπή και ο Αλ Χαντί εγκαταλείπει την εξουσία. Η αντίστροφη μέτρηση, λοιπόν, ξεκινά με τις διεθνείς εμπλοκές. Οι κυβερνητικές δυνάμεις υποστηρίζουν τον ¨κρυμμένο¨ στη Σαουδική Αραβία πρόεδρο, η τελευταία οργανώνει στρατιωτική επιχείρηση αεροπορικών επιθέσεων στις βάσεις των Χούτι, επιβάλλει εμπάργκο στα λιμάνια της χώρας, από όπου διέρχεται το μεγαλύτερο μέρος των αγαθών που εισάγονται., αλλά εφοδιάζει “στα κρυφά” τις κυβερνητικές δυνάμεις. Το Ιράν στηρίζει τους αντάρτες οικονομικά και στρατιωτικά. Μοιραίο και καθοριστικό ρόλο θα παίξουν οι τρομοκρατικές οργανώσεις που χάρη του εμφυλίου αποκτούν δύναμη και δημοτικότητα μεταξύ των απελπισμένων πολιτών κυρίως Σουνιτών που με την άνοδο των Σιίτων αναζητούν προστασία με κάθε κόστος. Ο πόλεμος μετράει πλέον πάνω από τέσσερα χρόνια πλήττοντας όχι μόνο την Υεμένη αλλά και κάθε εμπλεκόμενο κράτος κυρίως χωριά και περιοχές στα σύνορα με τις γειτονικές χώρες όπου κατέχουν στρατηγική θέση πια και αποτελούν παράγοντες στη μάχη.
Είναι αδιαμφισβήτητο πως οι ένοπλες συγκρούσεις και η κρίση δε θα βρούνε τέλος σύντομα ειδικά μετά την ασταμάτητα ανοδική πορεία της τρομοκρατίας τον τελευταίο καιρό. Ακόμα πιο δύσκολο φαντάζει να εξομαλυνθεί ως έστω κάποιο βαθμό η κατάσταση αν σκεφτεί κανείς τη τροφοδότηση της διακίνησης όπλων που γίνεται στη Υεμένη, από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία αλλά και Ευρωπαϊκές χώρες, αναρτήθηκε δημοσίευμα πως πλέον χρησιμοποιούνται Γαλλικά όπλα και πιθανόν και άλλα που παραμένουν άγνωστα. Το εμπόριο όπλο αποτελεί πια μια δυνατή βιομηχανία έχοντας την πλήρης υποστήριξη του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και άλλων ηγετών που δυστυχώς ενισχύει την οικονομία. Έτσι η Υεμένη δίχως σημαντικούς συμμάχους παρ’όλη την ανθρωπιστική βοήθεια των Διεθνών Οργανισμών και τις προσπάθειες τερματισμού του πολέμου δεν δύναται να ξεφύγει από την δίνη του πολέμου στο άμεσο μέλλον. Πριν μερικούς μήνες μετά από έκκληση του ΟΗΕ για ανθρωπιστική βοήθεια έγινε συμφωνία για ανακωχή και άρση του αποκλεισμού στο λιμάνι Χοντέιντα της Υεμένης ωστόσο δεν είναι ούτε στο ελάχιστο αρκετό αυτό. Ο ΟΗΕ έχει δηλώσει πως στην Υεμένη επικρατεί η μεγαλύτερη και χειρότερη κρίση που έχει γνωρίσει ποτέ η ανθρωπότητα με σχεδόν όλο τον πληθυσμό να βρίσκεται σε άμεση ανάγκη από τρόφιμα και προστασία. Οι Υεμενίτες βιώνουν τον πιο φονικό λιμό, πείνα, πανδημίες, τα κρούσματα χολέρας έχουν κοστίσει τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους και εκλείπει κάθε είδος πρώτης ανάγκης. Οποιαδήποτε ελπίδα υπήρχε για οποιαδήποτε αλλαγή καταρρίφθηκε με το , αναμενόμενο φυσικά, βέτο του Ντ. Τραμπ σε οποιοδήποτε ψήφισμα του Κογκρέσου των ΗΠΑ θα γινόταν για άρση της εμπλοκής των ΗΠΑ στη Υεμένη και την υποστήριξη της στη στρατιωτική συμμαχία της Σαουδικής Αραβίας. Είναι γνωστό πως ο πρόεδρος ουκ ολίγες φορές έχει προσπαθήσει να ενισχύσει τον έλεγχο του επί του Αραβικού κόσμου με πρόφαση την ασφάλεια των Αμερικανών πολιτών και την προστασία τους από τους τρομοκράτες.
Εν κατακλείδι το μέλλον της Υεμένης όχι μόνο μοιάζει αβέβαιο αλλά και δυσοίωνο κρίνοντας από τις πρόσφατες καταλήξεις. Το φλέγον ζήτημα ωστόσο είναι να βρεθεί τρόπος μέσα από διαπραγματεύσεις να επιταχυνθεί η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Κάτι το οποίο μέρα με την μέρα γίνεται πιο αναγκαίο, τα νούμερα των θανάτων εκτοξεύονται και πριν τον πλήρη αφανισμό του πληθυσμού ελπίζουμε σε κάποια υποχώρηση των δυνάμεων στην Υεμένη.
