Της Σπυριδούλας Βαλασιάδου,
Κυριακή 7 Απριλίου, αισίως προχωρά η άνοιξη και οι εξελίξεις στη διεθνή πολιτική κατακλύζουν το διεθνή τύπο. Αναταραχές, συγκρούσεις συμφερόντων, συνάψεις συμφωνιών, λαϊκές διαμαρτυρίες, συναντήσεις υψηλόβαθμων στελεχών, εκλογικές αναμετρήσεις, πολεμικές συρράξεις κ.ά. συνθέτουν το πορτραίτο της διεθνούς πολιτικής.
Μ. Βρετανία & Ε.Ε.
Ξεκινώντας πρωταρχικά από τη γηραιά ήπειρο εν αναμονή της έκτακτης Συνόδου Κορυφής της Τετάρτης, το φλέγον ζήτημα περί της αποχώρησης της Μ. Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση («Brexit») παρουσιάζει σημαντική δυναμική, δυσχεραίνοντας την απόδοση μίας τελεσίδικης λύσης. Πιο συγκεκριμένα, σε κατάσταση «αναμονής» τελεί το πολιτικό προσωπικό του κράτους ως επακόλουθο του αιτήματος της Τερέζα Μέι «να δοθεί νέα παράταση του άρθρου 50» καθώς και του αργού ρυθμού των διαπραγματεύσεων κυβέρνησης – αντιπολίτευσης. Ο Κίαρ Στάρμερ, επικεφαλής του τεχνικού επιτελείου του Εργατικού Κόμματος, εξέφρασε την δυσφορία του για την εμμονή της τεχνικής ομάδας της κυβέρνησης σε οποιαδήποτε αλλαγή στην πολιτική διακήρυξη, δηλαδή το κείμενο των 26 σελίδων που συνοδεύει την συμφωνία αποχώρησης. Στο μεταξύ η παράταση στην εφαρμογή του άρθρου 50, ήτοι της αποχώρησης της Βρετανίας, προκαλεί περεταίρω τριβές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η δήλωση του Ντόναλντ Τουσκ περί παράτασης ενός χρόνου έως ότου το βρετανικό κοινοβούλιο συμφωνήσει σε κάποιες από τις κατατιθέμενες προτάσεις για τις μελλοντικές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις.
Η Γαλλία, αφενός υποστηρίζει πως η Τερέζα Μέι θα πρέπει να προβάλει ισχυρά επιχειρήματα για να δικαιολογηθεί η χορήγηση της παράτασης, καθώς ο Εμμανουέλ Μακρόν ανησυχεί πως μια μεγάλη χρονική παράταση θα επηρεάσει καθοριστικά τους σχεδιασμούς του για εμβάθυνση της Ε.Ε. Εκ διαμέτρου αντίθετη είναι η στάση της Γερμανίας, της Ολλανδίας και των βόρειων χωρών οι οποίες επιθυμούν να δώσουν χρόνο στη Βρετανία ώστε να βρεθεί η πρόταση που θα ικανοποιεί την πλειοψηφία των βουλευτών ή ιδανικά να εκφραστούν οι Βρετανοί πολίτες σε ένα νέο δημοψήφισμα.
Ως μία ένδειξη πολιτικής συνέπειας λόγων και πράξεων, «Διαβατήρια σκούρου κόκκινου χρώματος χωρίς τις λέξεις Ευρωπαϊκή Ένωση στο εξώφυλλο τέθηκαν σε κυκλοφορία στις 30 Μαρτίου», δήλωσε μια εκπρόσωπος του υπουργείου Εσωτερικών. Τα νέα αυτά διαβατήρια ξεκίνησαν να εκδίδονται μια μέρα μετά την 29ή Μαρτίου, ημέρα κατά την οποία είχε αποφασιστεί να πραγματοποιηθεί το «Brexit».
Τουρκία
Μεταβαίνοντας στην όμορη χώρα, το κυβερνών AKP κατέθεσε προσφυγές στις εκλογικές αρχές σε κάποιες πόλεις, καταγγέλλοντας «κατάφωρες παρατυπίες» και εκτιμώντας πως πολυάριθμες ψήφοι θεωρήθηκαν αδίκως άκυρες, με αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον επικεφαλής Ερντογάν, να χάσουν οι υποψήφιοί του. Μολονότι το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν έλαβε τη πρώτη θέση στην ψηφοφορία αυτή σε εθνική κλίμακα, σύμφωνα με τα προσωρινά αποτελέσματα έχασε την Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, τις δύο σημαντικότερες πόλεις της χώρας που εδώ και 25 χρόνια ελέγχονταν από τους ισλαμιστές. Ενώ τα τοπικά παραρτήματα της Ανώτερης Εκλογικής Επιτροπής (YSK) είχαν διορία μέχρι την Πέμπτη για να προχωρήσουν σε μια πρώτη νέα καταμέτρηση των ψήφων στην Κωνσταντινούπολη, οι ψήφοι που έχουν προσμετρηθεί στις άκυρες καταμετρήθηκαν εκ νέου σε 15 από τις 39 περιφέρειες, ενώ σε 3 άλλες περιφέρειες καταμετρήθηκαν και πάλι όλες οι ψήφοι. Στην Άγκυρα, όπου το προβάδισμα της αντιπολίτευσης είναι συγκριτικά μεγαλύτερο από εκείνο στην Κωνσταντινούπολη, καταμετρήθηκαν εκ νέου όλες οι ψήφοι σε 11 από τις 25 περιφέρειες της πρωτεύουσας. Προσφυγές εκτιμάται πως είναι δυνατό να κατατεθούν μέχρι τις 10 Απριλίου.
Παραμένοντας στη γειτονική χώρα, οι εξελίξεις τρέχουν και στο πεδίο των εμπορικών σχέσεων Τουρκίας – Ρωσίας με σημείο αναφοράς τα πολυπόθητα «S-400». Ο Ταγίπ Ερντογάν, δήλωσε τη Παρασκευή ότι αφενός η Τουρκία συνεχίζει να προβαίνει σε πληρωμές στο πλαίσιο της συμφωνίας της με τη Ρωσία για την αγορά συστημάτων πυραυλικής άμυνας «S-400» και αφετέρου πως οι ΗΠΑ δεν προσέφεραν τους ίδιους όρους, όταν πρότειναν στην Άγκυρα την πώληση πυραύλων «Patriot». «Οι S-400 κατέχουν μια σημαντική θέση στις συνομιλίες μας. Τα επιχειρήματα των Ηνωμένων Πολιτειών είναι πολύ εσφαλμένα. Τελειώσαμε τη διαδικασία των S-400 και συνεχίζουμε τις πληρωμές» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τούρκος Πρόεδρος σε δημοσιογράφους στην Κωνσταντινούπολη, όταν ρωτήθηκε για τις συνομιλίες που αναμένεται να έχει την ερχόμενη βδομάδα στη Μόσχα με τον ομόλογό του. Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών αυτών που θα λάβουν χώρα τη Δευτέρα 8 Απριλίου, θα συζητήσουν την κατάσταση στη Συρία υπό το πρίσμα της μερικής αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα.
Ρωσία
Ο ενεργειακός αγώνας της Μόσχας φαντάζει ως ένα εκ των σημαντικότερων πεδίων στο οποίο επενδύει το κράτος αυτό, ώστε να διατηρήσει και να αυξήσει περαιτέρω την ισχύ της στο διεθνές γίγνεσθαι. Πεδίο ενεργειακής σύγκρουσης συνιστά η Αρκτική, τους πόρους της οποίας εποφθαλμιούν οι ΗΠΑ, η Κίνα καθώς και η Ρωσία. Ενδεικτικά, έξι χρονικές ζώνες ανατολικά της Μόσχας, στο παγωμένο τοπίο των νήσων της Νέας Σιβηρίας, μία νέα στρατιωτική κούρσα βρίσκεται εν εξελίξει. Η στρατιωτική βάση του «Northern Clover» στο νησί Kotelny είναι ένα από τα νεότερα στρατιωτικά φυλάκια της Ρωσίας, σε ένα από τα πιο αφιλόξενα και απαγορευτικά περιβάλλοντα στον πλανήτη. Το συγκρότημα μπορεί να φιλοξενήσει 250 στρατιώτες και έχει αρκετές προμήθειες για να επιβιώσουν και να επιχειρούν για πάνω από ένα χρόνο, χωρίς τη βοήθεια του εξωτερικού κόσμου. Αποτελεί μία εκ των τριών νεώτερων ρωσικών βάσεων πάνω από τον 75ο παράλληλο, μέρος της μεγαλύτερης προσπάθειας του Πούτιν να ενισχύσει τη στρατιωτική παρουσία του στην πελώρια ακτογραμμή της Αρκτικής.
Ο Ρωσικός στρατός, σύμφωνα με το CNN, έχει κατασκευάσει 475 στρατιωτικές υποδομές τα τελευταία έξι χρόνια, από τα δυτικά σύνορα της χώρας με το ΝΑΤΟ μέχρι τα στενά της Βερίγγειου στα ανατολικά. Ο βόρειος στόλος της Ρωσίας μεταφέρθηκε στη βάση το 2016. «Η βάση μας εκτελεί ελέγχους με ραντάρ, παρακολουθεί τον εναέριο χώρο, εξασφαλίζει τη διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας και εξαλείφει τις ζημιές στο περιβάλλον», σημειώνει ο ταγματάρχης Vladimir Pasechnik, διοικητής της μονάδας της βάσης Northern Clover στο νησί Kotelny. Η βάση είναι εξοπλισμένη με παράκτια συστήματα πυραυλικής άμυνας και συστήματα «Panther» με πυραύλους επιφανείας-αέρος που έχουν προσαρμοστεί ειδικά για τις συνθήκες που επικρατούν στην Αρκτική και έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν σε θερμοκρασίες έως και -50 βαθμών Κελσίου. Και ο ρωσικός στρατός σχεδιάζει να ενισχύσει περαιτέρω τις θέσεις του στην Αρκτική δοκιμάζοντας μια «πολική» έκδοση των αντι-αεροπορικών πυραύλων S-400 και τοποθετώντας επιπλέον συστήματα αεράμυνας σε κοντινή αεροπορική βάση της ηπειρωτικής χώρας.
Η βάση αποσκοπεί στο να προστατεύει τα ρωσικά συμφέροντα σε μια περιοχή που γίνεται γρήγορα γεωπολιτικό «hotspot» μεταξύ των χωρών που έχουν αξίωση στις περιοχές της Αρκτικής. Η Ρωσία έχει περίπου το 50% της συνολικής ακτογραμμής της Αρκτικής και μια εκκρεμεί αίτημα προς τα Ηνωμένα Έθνη με βάση το οποίο διεκδικεί περίπου 1,2 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα περισσότερο από την επιφάνεια της Αρκτικής.
Ισραήλ
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, δήλωσε ότι θα προσαρτήσει εβραϊκούς οικισμούς στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, εάν εξασφαλίσει νέα πρωθυπουργική θητεία στις εκλογές της Τρίτης. Σε συνέντευξή του στο ισραηλινό «Channel 12 News», ερωτήθηκε για ποιον λόγο δεν έχει επεκτείνει την ισραηλινή κυριαρχία στους εβραϊκούς οικισμούς της Δυτικής Όχθης, όπως έπραξε στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και στα Υψίπεδα του Γκολάν. «Ρωτάτε εάν περνάμε στο επόμενο στάδιο – η απάντηση είναι “ναι“, θα προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο. Θα επεκτείνω την (ισραηλινή) κυριαρχία», απάντησε, ξεδιπλώνοντας το στρατηγικό του σχέδιο για την περαιτέρω ανάπτυξη της πολιτικής ισχύος του κράτους.
Υεμένη
Η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε στις 4 Απριλίου ψήφισμα με το οποίο ζητά να τερματιστεί κάθε μορφή στήριξης της αμερικάνικης πλευράς προς τον διεθνή συνασπισμό που πολεμά στην Υεμένη υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, επιφέροντας ένα επιπρόσθετο πλήγμα στον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και στην πολιτική του απέναντι στο Ριάντ. Το ιστορικό αυτό ψήφισμα, που περιορίζει τις προεδρικές εξουσίες σχετικά με την εμπλοκή σε στρατιωτικές συγκρούσεις στο εξωτερικό, έχει ήδη εγκριθεί από τη Γερουσία. Από τη Βουλή πέρασε με ψήφους 247 υπέρ έναντι 175 κατά, με περίπου 15 Ρεπουμπλικάνους βουλευτές να το υιοθετούν. Η απόφαση θα σταλεί προς επικύρωση στον Λευκό Οίκο, όμως ο πρόεδρος Τραμπ έχει ήδη διαμηνύσει ότι θα ασκήσει βέτο. «Σήμερα ταχθήκαμε ξεκάθαρα εναντίον του πολέμου και του λιμού, υπέρ (της εκχώρησης) των στρατιωτικών εξουσιών στο Κογκρέσο, ψηφίζοντας τον τερματισμό της συνενοχής μας στον πόλεμο της Υεμένης», δήλωσε ο ανεξάρτητος γερουσιαστής και υποψήφιος για το χρίσμα των Δημοκρατικών, Μπέρνι Σάντερς, ο συντάκτης του ψηφίσματος. Είναι η πρώτη φορά εδώ και 45 χρόνια που το Κογκρέσο χρησιμοποιεί τον νόμο που ψηφίστηκε το 1973 («War Power Resolution») προκειμένου να περιορίσει τις στρατιωτικές εξουσίες ενός προέδρου. Με το ψήφισμα για την Υεμένη, «το Κογκρέσο απαιτεί από τον πρόεδρο να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από τις εχθροπραξίες» στην Υεμένη μέσα σε διάστημα 30 ημερών, εκτός από τις επιχειρήσεις εκείνες που στοχοποιούν την Αλ Κάιντα.
Νέος Πρόεδρος στη Παγκόσμια Τράπεζα
Ο Αμερικανός Ντέιβιντ Μάλπας εξελέγη την Παρασκευή ως νέος πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας και πρόκειται να αναλάβει τα καθήκοντά του την ερχόμενη Τρίτη, όπως ανέφερε το διεθνές ίδρυμα σε ανακοίνωσή του. Ο Μάλπας, 63 ετών, ένθερμος υποστηρικτής του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ήταν μέχρι σήμερα υφυπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για τις διεθνείς σχέσεις. Εξελέγη ομόφωνα από το διοικητικό συμβούλιο της Παγκόσμιας Τράπεζας, για πενταετή θητεία.
Το 2017 ο Μάλπας δεν είχε διστάσει να επικρίνει δριμύτατα, δημοσίως, τους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς, χαρακτηρίζοντάς τους “όχι και πολύ αποτελεσματικούς” και σχολιάζοντας ότι “συχνά ακολουθούν διεφθαρμένες πρακτικές” στη χορήγηση δανείων.
