Του Παναγιώτη Δωρή,
Καθημερινώς διεξάγονται μυριάδες συζητήσεις, σε όλη την εδαφική επικράτεια της χώρας, με θέμα την πολιτική ενεργοποίηση των νέων. Ένα ζήτημα τόσο ομιχλώδες και αόριστο, όσο και η έλευση της οικονομικής τόνωσης και ανάπτυξης στην Ελλάδα. Οι συνδιαλεγόμενοι περιορίζονται συνήθως στις φιλοσοφικού τύπου τοποθετήσεις, δίχως να αναζητούν την εφαρμόσιμη και ρεαλιστική οπτική των λύσεων. Τον τελευταίο καιρό, παρ’ όλα αυτά, παρατηρείται το φαινόμενο της συλλογικής δράσης των νέων, με στόχο να συμπαρασύρουν και τους υπόλοιπους συνομήλικούς τους. Προσομοιώσεις συλλογικών οργάνων της διοίκησης, ημερίδες, εκδηλώσεις, κέντρα νέων είναι μερικά παραδείγματα από τις παραπάνω δράσεις. Θα ήταν τουλάχιστον ατυχές, όμως, να μην γίνει ιδιαίτερη μνεία στις προσπάθειες συγκρότησης δημοτικών συμβουλίων νέων σε ορισμένους δήμους. Στο σημερινό μας άρθρο θα αναλυθεί ο νέος αυτός θεσμός, που όπως όλα δείχνουν έρχεται στην Ελλάδα για να εγκατασταθεί επί μονίμου βάσεως.
Διενεργώντας μία μικρή έρευνα, ιδιαίτερα στο διαδίκτυο, παρατήρησα ότι ο θεσμός των ΔΗ.ΣΥ.Ν (συντόμως) αποτελεί προϊόν των αγγλοσαξονικών χωρών (ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία). Εξ άλλου, στην Ελλάδα γεννήθηκαν οι βάσεις της δημοκρατίας, οι οποίες όμως μετεξελίχθηκαν στο εξωτερικό. Στις άνωθεν χώρες υφίστανται και τοπικά συμβούλια νεολαίας, και τοπικά κοινοβούλια και εθνικά! Διαπιστώνεται, εν ολίγοις, η βούληση της κοινωνίας να προτρέψει τους νέους να συμμετέχουν στην διαδικασία των αποφάσεων. Αυτό βέβαια συμβαδίζει με τα λεγόμενα των εκεί διανοουμένων που διατυμπανίζουν, ότι δεν είναι δόκιμο να διδάσκονται τα παιδιά και οι νέοι τις συμμετοχικές διαδικασίες αποφάσεων, δίχως να συμμετέχουν.
Στην Ελλάδα τα πάντα εισάγονται από την Δύση έπειτα από πολλές δεκαετίες δοκιμών και επιτυχιών. Δίχως να είναι η πρωταρχική μου επιθυμία να βάλλω έναντι της χώρας μας, η Ελλάδα έχει λησμονήσει την διαδικασία της καινοτομίας και της δημιουργίας. Έπειτα από αυτό το σχόλιο, αναφέρουμε ότι σε εθνικό επίπεδο υπήρξε προσπάθεια συγκρότησης πανομοιότυπου θεσμού με τα δυτικά πρότυπα, τα λεγόμενα ΤΟ.ΣΥ.Ν. Τα Τοπικά συμβούλια νέων ιδρύθηκαν περίπου μια δεκαετία πρωτύτερα, με στόχο την ουσιαστική πολιτική ενεργοποίηση των νέων. Παρ’ όλα αυτά, τα ΤΟ.ΣΥ.Ν απέτυχαν του σκοπού τους και οι λόγοι είναι αρκετά πολλοί. Ο βασικότερος, όμως, όλων αποτελεί το γεγονός ότι τα συμβούλια αυτά μετεξελίχθηκαν από πολιτικά όργανα σε κομματικά όργανα. Αφ’ης στιγμής που τα κόμματα υπεισήλθαν στον θεσμό, οι νέοι ένιωσαν την εύλογη απάθεια και αποχώρησαν εν καιρώ από αυτόν. Επομένως, το πρώτο και βασικότερο σημείο που οφείλουμε να σταθούμε είναι η αδήριτη ανάγκη μη συμμετοχής κομματικοποιημένων ατόμων στα νέα συμβούλια, το οποίο θα έχει ως αποτέλεσμα την επανάληψη του φαινομένου των ΤΟ.ΣΥ.Ν στο ΔΗ.ΣΥ.Ν.
Το επόμενο παράδειγμα προς συζήτηση του θεσμού είναι το ΔΗ.ΣΥ.Ν του Δήμου Θεσσαλονίκης*. Στον συγκεκριμένο Δήμο έχει ιδρυθεί, με πρωτοβουλία της ΚΕΔΗΘ, ένα υποτυπώδες δημοτικό συμβούλιο νέων, στα πρότυπα του εκλεγμένου. Σε αυτό δύνανται να συμμετάσχουν νέοι που έχουν την όρεξη και το μεράκι της ενασχόλησης με τα κοινά, οι οποίοι επιλέγονται με κλήρωση μεταξύ των υπόλοιπων υποψηφίων. Το κομματικό στοιχείο ευτυχώς εκλείπει και οι σύμβουλοι θητεύουν για ένα εξάμηνο, με δυνατότητα μιας ανανέωσης. Το συμβούλιο συγκαλείται όποτε συγκεντρωθούν επαρκής αριθμός θεμάτων προς ημερήσια διάταξη. Υφίστανται εισηγήσεις και ψηφοφορίες. Το σημαντικό είναι το κατά πόσο δύναται ένας τέτοιου είδους θεσμός να εγκαθιδρυθεί στην ελληνική πραγματικότητα.
Ο θεσμός βρίσκεται σε πρωτόλειο στάδιο. Παρ’ όλες τις προσπάθειες που ενδεχομένως να υπάρξουν από τους νέους, η ίδρυση και η εύρυθμη λειτουργία του ΔΗ.ΣΥ.Ν εναπόκειται στην καλή διάθεση και διακριτική ευχέρεια των δημάρχων και των δημοτικών αρχών. Δυστυχώς ένας πολύ μικρός αριθμός των δήμων έχει προδηλώσει την ύπαρξη χρηματικού ταμείου με σκοπό την ενίσχυση των δράσεων της νεολαίας. Επομένως, αποτελεί κενό τόπο οποιαδήποτε συζήτηση ίδρυσης του θεσμού, δίχως την απαραίτητη πρόληψη ύπαρξης ορισμένων χρηματικών κονδυλίων.
Δεν είναι καιρός, όμως, για τους λιγόψυχους. Η ύπαρξη του δημοτικού συμβουλίου νέων, σε αντίθεση με τις προσομοιώσεις, αποτελεί στοιχείο που προάγει, πέρα της δημοκρατίας και του διαλόγου, την ρεαλιστική αντίληψη. Οι νέοι σύμβουλοι θα απασχολούνται και θα μοχθούν να δώσουν λύσεις επάνω σε καίρια και πραγματικά καθημερινά ζητήματα που ταλανίζουν την νεολαία. Εξ άλλου, οι θεσμοί δεν πρέπει να υπάρχουν για να υπάρχουν, αλλά τουναντίον οφείλουν να δικαιολογούν την ύπαρξή τους.
Πολλές «σειρήνες» θα ηχήσουν, αναφέροντας ότι οι νέοι δεν διέπονται από την απαραίτητη κριτική και πολιτική σκέψη για να συμμετάσχουν σε τέτοιου είδους όργανα. Το επιχείρημα αυτό καταρρέει, καθώς, όπως προαναφέραμε, δεν είναι δόκιμο να διδάσκουμε την συμμετοχή μοναχά στην θεωρία και όχι στην πράξη. Ακόμη, άλλες φωνές θα διατυμπανίσουν ότι από αρκετά μικρή ηλικία δύναται ένας άνθρωπος να εκλεγεί στα όργανα της διοίκησης. Εδώ ο βασικός αντίλογος στέκεται επάνω στο επιχείρημα ότι δεν είναι εφικτό με αντικειμενικά κριτήρια να εκλεγεί ένας αρκετά νέος άνθρωπος σε έναν δήμο, δη μεγάλου πληθυσμού, καθώς το φαινόμενο των γνωριμιών και των «σχέσεων» εκλέγει στην Ελλάδα. Άρα, η ύπαρξη ενός ΔΗ.ΣΥ.Ν στον τόπο του θα ευνοήσει την ενεργό συμμετοχή του, και ίσως παρακινήσει και άλλους να συμπλεύσουν στην δράση του. Τέλος, η ύπαρξη τέτοιων είδους θεσμών, πέρα του πολιτικού κομματιού, υποβοηθά και την ενίσχυση της αποκέντρωσης, καθώς οι νέοι, βλέποντας πως στον τόπο τους έχουν την δυνατότητα να δραστηριοποιηθούν και να αλλάξουν το μέλλον τους, βάζοντας στην προσπάθεια αυτή ένα μικρό λιθαράκι, θα προτιμήσουν ίσως να παραμείνουν στον τόπο που μεγάλωσαν και να μην τον αποχωριστούν, αναχωρώντας για τις μεγάλες πόλεις της χώρας και του εξωτερικού, οι οποίες αδιαμφισβήτητα προσφέρουν περισσότερες ευκαιρίες.
Κλείνοντας, η πρόθεση μου δεν ήταν να παρουσιάσω ένα μικρό και χαριτωμένο ευχολόγιο. Οι λύσεις στα εν γένει προβλήματα είναι μία συλλογική προσπάθεια της κοινωνίας. Μονάχα οι νέοι γνωρίζουν το πώς έχουν την δυνατότητα να ενεργοποιηθούν και να προσφέρουν στην κοινωνία τους. Παρ’ όλα αυτά, όλοι μας, και ιδιαίτερα η πολιτεία, οφείλει να σταθεί στο πλευρό τους, να αφουγκραστεί τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους, και από κοινού να συμπλεύσουν προς την επίλυση των παθογενειών. Τα δημοτικά συμβούλια νέων δεν αποτελούν πανάκεια, αλλά μπορούν να συμπαρασύρουν ολόκληρη την νεανική κοινότητα στην συμμετοχή. Το χρέος της κοινωνίας προς τους νέους είναι υψηλό. Έχει την υποχρέωση να τους συνδράμει. Αυτοί θα αποτελέσουν, ούτως ή άλλως, την νέα κοινωνία. Άλλωστε, από κάπου πρέπει να γίνει η αρχή.
*Ένα τεράστιο ευχαριστώ στον φίλο μου Μάκη Μπαρμπούνη, για την πολύτιμη βοήθειά του.
Έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στο Ναύπλιο. Σπουδάζει στη Νομική σχολή του Δ.Π.Θ. Όντας πολύ καλός γνώστης αγγλικών, έχει συμμετάσχει σε προσομοιώσεις και σε αρκετά επιστημονικά συνέδρια. Το ενδιαφέρον του κεντρίζεται γύρω από τα ζητήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και την πολιτική ενεργοποίηση των νέων.
