Του Θοδωρή Μεσημέρη,
Στο προηγούμενο άρθρο παρουσιάστηκαν σε γενικές γραμμές οι αιτίες εμπλοκής της Ρωσίας στον προαναφερθέντα πόλεμο. Στο νέο αυτό κείμενο, θα γίνει μια εμβάθυνση της ρωσικής εμπλοκής στη Συρία και των συμφερόντων της.
Αρχικά, οφείλουμε να γνωρίζουμε το κυρίως αίτιο συμμετοχής στον πόλεμο κι αυτός είναι ασφαλώς η υπεράσπιση του Μπασάρ Αλ-Ασσάντ. Κατά τη γνώμη του Κρεμλίνου, τρομοκρατία είναι όχι απλώς το ISIS, αλλά και η όποια αντίσταση κατά του Συριου προέδρου. Εδώ έρχεται και σύγκρουση συμφερόντων με την Αμερική, που, ενώ ναι μεν επιδιώκει την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, η Ρωσία βλέπει ως εχθρούς και τους συμμάχους των ΗΠΑ, τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό. Πράγματι, από το 2015, η επιρροή του αυτοκηρυσσόμενου Ισλαμικού κράτους αποδυναμώθηκε ύστερα από την είσοδο της Ρωσίας στον πόλεμο, πραγματοποιώντας κάτι που δεν κατάφεραν οι ΗΠΑ και ελευθερώνοντας πολλές περιοχές του ISIS και της Al-Qaeda. Ο λόγος γι’ αυτά ασφαλώς και ήταν η προστασία του Ασσάντ που απειλούνταν από τρομοκράτες και τους χρηματοδότες τους (λ.χ. Τουρκία ή Κατάρ) αλλά, και όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο, και ο αφανισμός δυνάμεων που θα μπορούσαν να εμπνεύσουν ισλαμιστές στον Καύκασο, να προβούν δηλαδή στα όπλα για άλλη μια φορά ενάντια στη Ρωσία. Τα γεγονότα εξελίχθηκαν γρήγορα με απελευθερώσεις των πόλεων που είτε βρίσκονταν υπό τον έλεγχο των φανατικών μουσουλμάνων ή των ανταρτών και έτσι ο αποδυναμωμένος πλέον Ασσάντ έγινε υπολογίσιμη πλέον δύναμη.
Σημείο-σταθμό αποτέλεσε η προστασία του λιμανιού του Ταρτούς, του μοναδικού λιμανιού στη Μεσόγειο που ανήκε στους Ρώσους και η εμπιστοσύνη από τον Σύριο πρόεδρο στους Ρώσους της αεροπορικής βάσης Khmeimim, η οποία σήμερα είναι και η μοναδική της στη Μέση Ανατολή. Αμφιλεγόμενο κομμάτι ωστόσο της εμπλοκής της Ρωσίας είναι ο βομβαρδισμός στο Χαλέπι. Ενώ αρχικά η πόλη χωρισμένη ήταν σε υπέρμαχους και εχθρούς του καθεστώτος, οι δε δεύτεροι σιγά σιγά ξεκίνησαν να υπερτερούν έναντι των πρώτων. Οι ισορροπίες των δυνάμεων άλλαξαν μετά την εναέρια επίθεση. Το πρόβλημα δεν ήταν απλώς οι αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας, των Αμερικανών, του ΟΗΕ κοκ. Δυσκολίες δημιουργήθηκαν και με την Τουρκία που με αφορμή τις επιθέσεις σκοτώθηκε σε μια έκθεση ο Ρώσος πρόξενος στην Άγκυρα, αφού ο υπαίτιος εκφώνησε μετά τη δολοφονία: «Μη ξεχνάς το Χαλεπι, μη ξεχνάς τη Συρία». Πολλοί πιστεύουν ότι αυτό έγινε για να επιδεινωθούν οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας-Ρωσίας. Αλλά και νωρίτερα, το Νοέμβρη του 2015, η Τουρκία υπέστη κυρώσεις μετά τη κατάρριψη ενός ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους, γεγονός που σηματοδοτούσε την έναρξη τριβών μεταξύ των δυο δυνάμεων. Ωστόσο, ο Πούτιν και ο Ερντογάν βρήκαν μια πολιτική λύση στην Αστάνα, με την παρουσία και του Ιράν, δημιουργώντας έπειτα ζώνες ασφαλείας στη Συρία. Ήδη από το Μάιο του ’17 έγινε άρση των κυρώσεων εκ μέρους της Μόσχας.
Πιστή συνεργασία φαίνεται πως υπάρχει και με τους Ιρανούς, παρά την άρνηση του Ιράν για την παρουσία του στη Συρία. Ωστόσο, έχει ακουστεί από την κοινή γνώμη ότι το Ιράν είναι παρόν και ηγείται ορισμένων μεραρχιών του Συριακού Στρατού χωρίς να έχει αποδειχθεί τίποτα. Το σίγουρο είναι ότι υποστηριξη προς τον Ασσάντ είναι υφιστάμενη και γι’ αυτό και η συνεργασία με τους Ρώσους. Αυτό αντιστοίχως και κάνει πιο δυσχερείς τις σχέσεις της Ρωσίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και τις χώρες του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, αφού το Ιράν ήδη από τα χρόνια της Ισλαμικής Επανάστασης του ’79 έχει –ίσως- και τις χειρότερες σχέσεις με την Αμερική και εδώ μάλιστα η Ρωσία το έχει ως σύμμαχο.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι ήδη από τον Οκτώβριο του 2011 η Ρωσία, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ασκούσε συνεχώς βέτο στις προτεινόμενες λύσεις των δυτικών, που όπως φαίνεται την συμφέρει, διότι μια λύση των δυτικών που υπερψήφισε το 2011 και αφορούσε τις συγκρούσεις στη Λιβύη οδήγησε σταδιακά στην απώλεια ενός συμμάχου της, του Καντάφι.
Από την άλλη πλευρά, υπήρξε απόπειρα προσέγγισης των Ρώσων με ΗΠΑ και Ηνωμενο Βασίλειο. Ήδη από τις αρχές της εμπλοκής, η Ρωσία αρνούνταν να παραδοθεί στις απαιτήσεις των δυτικών. Στα μέσα Οκτωβρίου του 2015, η Ρωσία προσκάλεσε την Αμερική και τη Μεγάλη Βρετανία στη Μόσχα για διαπραγματεύσεις. Εντούτοις, οι δυο Νατοϊκές δυνάμεις απέρριψαν την πρόσκληση.
Κατά τ’ άλλα όλη, η σύγκρουση φαίνεται να αποβαίνει θετικά προς το πλευρό του Πούτιν. Ύστερα από την απόσυρση των Αμερικανικών δυνάμεων, η Ρωσία δεν έχει πλέον ανταγωνισμό. Ο μόνος ανταγωνισμός πλέον είναι αυτός μεταξύ Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας και Ιράν.
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κατερίνη, Πιερίας το 1998. Φοίτησε ένα χρόνο στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ και πλέον, σπουδάζει στη Νομική του ΑΠΘ. Ενδιαφέροντά του εντοπίζονται στο Διεθνές και στο Ποινικό Δίκαιο. Μιλάει άπταιστα αγγλικά, ισπανικά και ρώσικα, ενώ έχει βασικές γνώσεις γερμανικών, πορτογαλικών και γαλλικών.
