Του Αλέξανδρου Πανταζή,
Από μικρή κιόλας ηλικία, οι μαθητές δημοτικού μαθαίνουν για την αξία της ανακύκλωσης, τα πλεονεκτήματά της και τον τρόπο με τον οποίο αυτή γίνεται. Μάλιστα, οι μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κάνουν μαθήματα που αφορούν την οικολογία και έχουν ως στόχο της αύξηση της περιβαλλοντικής τους συνείδησης, ενώ παράλληλα η Ελλάδα ανακηρύσσεται ουραγός στην ανακύκλωση και πρωτοπόρος σε οπισθοδρομικές μεθόδους διαχείρισης απορριμμάτων. Τι πάει λάθος;
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, στην Ελλάδα το 2016 το 86% (δηλαδή 5.354.000 τόνοι) των απορριμμάτων θάφτηκαν σε χώρους υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ) ακολουθώντας το παράδειγμα της Κύπρου, της Ρουμανίας και της Μάλτας που έχουν παρόμοια ποσοστά. Για συγκριτικούς λόγους χώρες όπως η Σουηδία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Δανία και η Γερμανία έχουν ποσοστό μόλις 1%, μάλιστα η τελευταία χώρα είναι και πρωτοπόρος στην ανακύκλωση με ποσοστό 66% έναντι της Ελλάδας που έχει ποσοστό 17% (730.000 τόνοι).
Εκτός από αυτά τα ποσοστά, εξίσου σημαντικά είναι και τα ποσά που πληρώνονται κάθε χρόνο ως πρόστιμο στην ευρωπαϊκή ένωση και θα συνεχίζουν να πληρώνονται, αφού ο στόχος της Ε.Ε. είναι μέχρι το 2020 ο μέσος όρος της ανακύκλωσης στα κράτη-μέλη της να φτάσει το 50% των παραγόμενων σκουπιδιών. Υπολογίζεται ότι από τα 100 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο που πληρώνουμε για μια σειρά περιβαλλοντικών παραβάσεων, τα μισά διατίθενται για την διαχείριση των απορριμμάτων.
Γιατί όμως ο θεσμός δεν λειτουργεί σωστά στην Ελλάδα; Σε αυτό το ερώτημα οι ειδήμονες που βρίσκονται σε θέση εξουσίας θα απαντήσουν με το αιώνιο επιχείρημα ότι φταίει ο κόσμος που δεν κάνει σωστή διαχείριση και αδιαφορεί. Δηλαδή, σύμφωνα με τους παραπάνω, δεν έχουν κανένα μερίδιο ευθύνης οι Δήμοι και οι αρμόδιες εταιρίες, που έχουν αναλάβει την ανακύκλωση, αλλά οι πολίτες που δεν ανακυκλώνουν. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο ισχυρίζονται ότι οι μπλε κάδοι συλλέγονται μαζί με τους συμβατικούς και για τον ακριβώς ίδιο λόγο οι εταιρίες ανακύκλωσης στην Ελλάδα υπολειτουργούν.
Η ιστορία όμως και τα γεγονότα μας αποδεικνύουν ότι ο πυρήνας του προβλήματος δεν είναι οι πολίτες, αλλά οι αρμόδιοι της ανακύκλωσης. Παραδείγματα όπως η φωτιά στο ΚΔΑΥ στην περιοχή του Ασπροπύργου που έπνιξε όλη την Aττική με τοξικό καπνό, μας υπενθυμίζουν το χάος που επικρατεί σε όλους τους τομείς στην Ελλάδα. Αναλυτικότερα, μέσα στο ΚΔΑΥ βρέθηκαν υλικά, τα οποία δεν δικαιολογούν την ύπαρξή τους σε ένα κέντρο διαλογής ανακυκλώσιμων, όπως π.χ. διαφόρων ειδών βιομηχανικά και βιοτεχνικά απόβλητα, που σύμφωνα με το νόμο πρέπει να ακολουθούν εντελώς διαφορετικούς δρόμους και διαδικασίες για να μην κινδυνεύει το περιβάλλον και η υγεία των πολιτών και όχι να βρίσκονται ανάμεσα σε αστικά απορρίμματα.
Εν τέλει τι πάει λάθος; Τα πάντα, από το πιο μικρό πράγμα που είναι η ενημέρωση μέχρι και το πιο σημαντικό που είναι η τελική διαχείριση. Για άλλη μια φορά, στην προσπάθειά μας να κάνουμε ένα βήμα μπροστά, κάναμε δύο πίσω επεκτείνοντας υπάρχουσες χωματερές και δημιουργώντας νέες στα πλαίσια της αναπτυξιακής πολιτικής για ορθολογική διαχείριση απορριμμάτων. Η όλη ιδέα της ανακύκλωσης, που εφαρμόζεται ως επί το πλείστον σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στην Ελλάδα δεν κατάφερε να τελεσφορήσει και ούτε θα το καταφέρει όσο η παρανομία θα βρίσκει πάντα σπίτι στην χώρα μας.
Προσωπικά θεωρώ, ότι μια εικόνα που δείχνει έναν μπλε και έναν πράσινο κάδο να φορτώνονται από το ίδιο απορριμματοφόρο, θα μπορούσε να θεωρηθεί πλημμέλημα ή και κακούργημα. Και πράγματι είναι, αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος της περιβαλλοντικής καταστροφής, την προσβολή της δημόσιας υγείας, αλλά και των ρύπων που μεταφέρονται στην ατμόσφαιρα και φυσικά την επιχειρηματική κοροϊδία. Όλα τα παραπάνω διενεργούνται πισώπλατα εις βάρος χιλιάδων φορολογούμενων και είναι ανάγκη να το αντιληφθούμε σαν κοινωνία και να παλέψουμε για την ανατροπή του, γιατί εκτός από το υπέρογκο παράνομο κέρδος όπου εισπράττουν οι επιχειρήσεις διακυβεύεται η υγεία μας.
Μόνος τρόπος να το σταματήσουμε είναι μέσα από σωστές πολιτικές αποφάσεις και μέσα από κινήματα στα οποία ακούγεται η άποψη του πολίτη. Κινήματα, τα οποία διεκδικούν την απομάκρυνση των ιδιωτικών εταιριών και το άμεσο πέρασμά τους στους Δήμους, σε συνθήκες σωστές που συμβαδίζουν με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να υπάρξει πραγματική ανακύκλωση. Γιατί αν υπάρχει μέλλον, θα είναι πράσινο.
Είναι φοιτητής του τμήματος Μηχανικών Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου. Τα τελευταία χρόνια κατοικεί στον Νομό Χανίων λόγω της φοιτητικής του ιδιότητας, ενώ τα μαθητικά του χρόνια τα πέρασε στον δήμο Σπάτων-Αρτέμιδος. Κατά την διάρκεια της φοίτησής του έχει παρακολουθήσει αρκετά σεμινάρια και ημερίδες σχετικά με το αντικείμενο σπουδών του και έχει λάβει μέρος στην προσομοίωση της Βουλής των Ελλήνων (ΜΒΕ).
