Της Σοφίας Ζωής Παράσχου,
Αγαπητό μου ημερολόγιο,
Σήμερα ήταν πάλι μια από αυτές τις ημέρες. Ξύπνησα, με το κλασσικό στραβομουτσουνιασμένο μου πρόσωπο, έσυρα τα πόδια μου από το κρεβάτι και άνοιξα το παντζούρι. Αμέσως ενοχλήθηκα από τις ηλιαχτίδες, εκπέμπουν μια αισιοδοξία που εγώ δεν έχω. Όλα μάταια είναι, έτσι; Ντύθηκα με βαριά καρδιά και το πρώτο πράγμα που συνέβη, κοιτώντας τον εαυτό μου στον καθρέφτη, ήταν ότι κατακλύστηκα από εκείνο το γνώριμο συναίσθημα. Δεν ξέρω πως να το περιγράψω, ίσως μελαγχολία, ίσως αδράνεια ίσως και ματαιότητα. Ένα συναίσθημα, όμως, άγκυρα για τη ζωή μου, για την ημέρα μου και για τη ψυχολογία μου.
Ξέρεις, ημερολόγιο μου, σε σένα, που είσαι ο μοναδικός αληθινός μου φίλος μπορώ να σου ανοίξω την καρδιά μου και να σου πω όλα όσα με ταλανίζουν. Δεν αισθάνομαι αρκετή. Ξέρεις τι δύσκολο που είναι να έχουν οι άλλοι υψηλές προσδοκίες από εσένα; Ξέρεις τι δύσκολο που είναι να έχεις εσύ ο ίδιος υψηλές προσδοκίες και να παλεύεις κάθε μέρα να τις ικανοποιείς γιατί αλλιώς «είσαι λίγος»; Ξέρεις τι δύσκολο που είναι να παλεύεις για να είσαι κάθε μέρα ο no. 1; Αυτός δεν είναι ο σκοπός όλων, άλλωστε; Αυτό λένε όλοι ότι πρέπει να κάνεις, να είσαι ο πρώτος, άρα αυτό πρέπει να είναι και το σωστό. Ξέρεις τι δύσκολο που είναι να παλεύεις κάθε μέρα να αποδεικνύεις κάτι στον εαυτό σου ή και στους άλλους, κάτι που τελικά ίσως και να μην είσαι;
Είναι δύσκολο, τοξικό και αποτελεί τον πυρήνα ενός φαύλου κύκλου. Ποτέ, άλλωστε, δε θα είσαι ικανοποιημένος από τον εαυτό σου. Πάντα θα υπάρχει αυτό το «τι κι αν», το γνωστό σε όλους «what if». Και αν έκανες τη λάθος επιλογή; Και αν δε φέρθηκες με τρόπο κοινωνικά αποδεκτό; Και αν μπορούσες και καλύτερα; Και αν απογοήτευσες αυτούς που τόσο παλεύεις για να κρατήσεις το θαυμασμό τους; Και αν πάλεψες για τη δική σου αλήθεια που για άλλους είναι ψέμα; Κι αν είσαι πραγματικά λίγος γι’ αυτό που οι άλλοι απαιτούν από εσένα; Τι είναι, τελικά, αυτό που θες εσύ και τι είναι αυτό που θέλουν οι άλλοι;
Συχνά, το μυαλό μου γεμίζει σκέψεις. Πριν ενεργήσω, 32.000 σενάρια περνούν από το μυαλό μου. Τι θα πουν οι φίλοι και γνωστοί για την πράξη μου; Έκανα σωστά; Τους έχω όλους ικανοποιημένους; Έχει να πει κανείς τίποτα για μένα; Πώς θα έπραττε ο “x” στη θέση μου; Μήπως είναι πιο ηθικός από εμένα; Μήπως, τελικά εγώ είμαι ανήθικη, κοινωνικά απροσάρμοστη και εγωίστρια; Μήπως δε χειρίστηκα την “y” κατάσταση με την απαιτούμενη σοβαρότητα; Μήπως δε σκέφτηκα αρκετά τους άλλους; Μήπως το μετανιώσω;
Και εγώ; Που πάω εγώ; Σε ποια θέση της σκέψης μου, σε ποια θέση των προτεραιοτήτων μου; Πώς εγώ εφαρμόζω το δόγμα «αγάπα τον εαυτό σου πάνω απ’ όλα»; Μήπως τον έχω στήσει στον τοίχο και τον χτυπάω ανελέητα; Μήπως αυτοτιμωρούμαι, ουσιαστικά; Μήπως, τελικά, έχω επικεντρωθεί τόσο στο «φαίνεσθαι» χωρίς να δίνω αξία στο «είναι» μου; Και τι σημαίνει αν κάποιος φαίνεται εξωτερικά καλά αφού μέσα του παλεύει με δαίμονες;
Τι αξία έχει; Και τι αξία έχει να ικανοποιείς τους άλλους και να επικυρώνονται οι αποφάσεις σου από τον κοινωνικό περίγυρο όταν δεν επικυρώνονται από τον ίδιο σου τον εαυτό; Και τι αξία έχει να παλεύεις τόσο να βρίσκεσαι σε αυτό που οι άλλοι θεωρούν ότι είναι η κορυφή ενώ, παράλληλα, στην εσωτερική σου κλίμακα θρυμματίζεις κάθε νούμερο και κάθε θέση; Και τι αξία έχει να σε αγαπούν οι άλλοι επειδή προσαρμόζεσαι στις κοινωνικές επιταγές με αποτέλεσμα να μη αγαπάς εσύ τον εαυτό σου; Και τι αξία έχει να αλλάζεις, να πιέζεσαι, να αυτομαστιγώνεσαι, να αυτοτιμωρείσαι για να έχεις το «approval» των άλλων; Πόσο μικρή είναι η ζωή τελικά και πόσο χρόνο θέλεις να αφιερώσεις στους άλλους; Τι σημαίνει, τελικά, να αγαπάς τον εαυτό σου; Ταυτίζεται με το να σε αγαπάνε οι άλλοι και να σε αποδέχονται, να μη σε κατακρίνουν, να σου λένε μπράβο και να σε θαυμάζουν, να σε αναγνωρίζουν ως ανώτερο τους;
Αγαπητό μου ημερολόγιο, εσύ είσαι ο εαυτός μου και ο καθρέφτης μου. Οι απαντήσεις, λοιπόν, σε αυτά τα ερωτήματα θα εκμαιευτούν από τον ίδιο μου τον εαυτό καθώς τα καταγράφω σε μια κόλλα χαρτί. Όχι, δεν πρέπει να είναι ο σκοπός μας η αποδοχή από τους άλλους, η θετική αναγνώριση από τους άλλους (δεν μιλώ για τη δουλειά αλλά κυρίως για την προσωπικότητα μας). Δεν ήρθαμε για τόσο μικρό χρονικό διάστημα στη ζωή – γιατί ο χρόνος κυλάει και κανείς δεν το αντιλαμβάνεται, για να υποστούμε εσωτερικά τα βασανιστήρια του αιώνα από τον ίδιο μας τον εαυτό. Όχι, η αγάπη για τον εαυτό μας δεν έγκειται στο να πηγαίνουμε γυμναστήριο, σε πλαστικούς και σε αισθητικούς. Δεν έγκειται στο να βγαίνουμε και να διασκεδάζουμε ξέφρενα. Είναι και αυτά… μέσα στο παιχνίδι, αλλά στους πρώτους κανόνες του, όχι στους βασικούς.
Η αγάπη για τον εαυτό μας, εαυτέ μου, είναι η αποδοχή του εαυτού μας. Ναι, θα κάνω επιλογές, ακόμα κι αν αλλάξω άποψη μετά, η εμπειρία θα με βοηθήσει να τις διορθώσω, άλλωστε η ζωή είναι μια πορεία με εξέλιξη, ταλαντεύσεις και πισωγυρίσματα, κακές και καλές επιλογές, όλα θα τα παλέψω, εγώ η ίδια– η έννοια του λάθους είναι απόλυτα σχετική και για μένα ίσως και να μην πρέπει να χρησιμοποιείται τόσο συχνά όσο τώρα. Ναι, θα υποστώ τις συνέπειες. Ναι, θα προχωρήσω μπροστά. Ναι, θα κάνω ανεγκέφαλα πράγματα ορισμένες φορές, θα πάω κόντρα σε ό,τι μου λένε ως κοινωνικά πρέπον και σωστό και θα ακούσω την εσωτερική μου φωνή. Και όλα αυτά, όχι μόνο δε θα τα μετανιώσω, αλλά θα τα υποστηρίξω και θα με θαυμάζω. Θα τα υποστηρίξω, γιατί αποτελούν κομμάτια μου. Κομμάτια της σκέψης μου και της μοναδικότητας μου. Και, κυρίως κομμάτια ενός εαυτού με τόση δύναμη ψυχής που πατάει γερά στα πόδια του και υψώνεται, σα θεόρατο βουνό, εναντίον όλων.
Γιατί ξέρεις, τελικά, ημερολόγιο… Είναι πολύ εύκολο να παλεύεις μια ζωή για την αποδοχή των άλλων, να παλεύεις μια ζωή να κρατάς ισορροπίες και να βάζεις «εσένα» δεύτερο, να σε παραβλέπεις, να εθελοτυφλείς για τις συνέπειές της αυτοκαταπίεσης σου – θα έρθουν σε λίγο καιρό να σου χτυπήσουν την πόρτα, μείνε ήσυχος. Είναι πολύ εύκολο να προσπαθείς να είσαι «ο καλύτερος όλων», να ανταγωνίζεσαι και να κοιμάσαι κάθε βράδυ ανήσυχα μη τυχόν και κάποιος τα ξημερώματα σου κλέψει τη θέση στα… κοινωνικά ratings. Προσπαθείς να ξεχωρίσεις με αυτό τον τρόπο, έτσι δεν είναι; Να αποστασιοποιήσεις τον εαυτό σου από τη μάζα και να δείξεις την ιδιαιτερότητα σου. Συγκρίνοντας, όμως, ταλαιπωρώντας και πονώντας τον εαυτό σου με τέτοιο τρόπο, τον εξισώνεις με ακριβώς αυτό που θες να ξεπεράσεις και τον ισοπεδώνεις. Τον ισοπεδώνεις τόσο που κάποια στιγμή θα εκραγεί σαν ωρολογιακή βόμβα και τότε θα δεις πόσο επιφανειακά ήταν όλα αυτά για τα οποία πάλευες και θα το δεις, όλα θα καταρρεύσουν, γιατί τόσο καιρό, αγωνιζόσουν για την εικόνα που θα έχουν οι άλλοι για σένα και όχι για σένα τον ίδιο.
Αποδοχή και κατανόηση. Αυτό είναι το μυστικό. Το γνωστό «αυτός είμαι και σε όποιον αρέσω», όχι όμως με την αρνητική χροιά που του έχει δοθεί. Η αγκαλιά στη μοναδικότητα, γιατί τα σωστά και τα λάθη είναι σχετικά και, άλλωστε, οι επιλογές του καθενός, είναι μοναδικές για τον τόπο και τον χρόνο τους, ασχέτως αν με κάποια χρονομηχανή θα ήθελε κανείς εκ των υστέρων να τις αλλάξει. Γιατί και τότε, κάτι έχεις κερδίσει, αρκεί να τις υποστήριξες σαν κομμάτι σου.
Η προσπάθεια για την ανάδειξη του καλύτερου «εγώ» μας, με τα προτερήματα και τα μειονεκτήματα του. Όχι συγκριτικά με τους άλλους αλλά συγκριτικά με τον χθεσινό μας εαυτό. Αυτό είναι η αγάπη για το εγώ μας, τελικά.
Και αυτό είναι η αρχή για την αποδοχή των άλλων γύρω μας τους οποίους πάντα τείνουμε στο να προσπαθούμε να αλλάξουμε για να τους φέρουμε στα ιδανικά μέτρα για μας, να τους διορθώσουμε, όπως συνηθίζουμε να λέμε δικαιολογώντας εμάς τους ίδιους. Η αλήθεια δεν είναι αυτή, εαυτέ μου. Είναι ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε και να αγαπήσουμε τη μοναδικότητα τους. Άλλωστε, πως θα μπορούσαμε αφού δεν μπορούμε να κατανοήσουμε ούτε την ίδια μας την ιδιαιτερότητα;
Και η κατανόηση αυτής, αγαπητό μου ημερολόγιο, είναι το πρώτο βήμα για μια ευτυχισμένη και ισορροπημένη ζωή, δίχως αυτοβασανιστήρια, ενοχές και τύψεις επειδή «δεν είμαστε αρκετοί». Γιατί ο δοσομετρητής για την έννοια του «αρκετού» δεν είναι οι άλλοι γύρω μας και το τι θεωρούν σωστό, λάθος ή τι περιμένουν, αλλά εμείς οι ίδιοι, οι αξίες μας και η ηθική μας την οποία πρέπει να οξύνουμε με ένα μαχαίρι συνέχεια.
Τελικά, αγαπητό μου ημερολόγιο, θα σηκωθώ αύριο το πρωί, θα κοιταχτώ στον καθρέφτη και δε θα αυθυποβάλλω το αίσθημα της μιζέριας και της ματαιότητας. Θα αγωνιστώ έτσι ώστε όταν θα ξαπλώσω το βράδυ να πω «έγινα καλύτερη σήμερα». Θα αποβάλλω τις τύψεις και τις αυτοτιμωρίες, θα υποστηρίξω τις επιλογές μου γιατί τις έκανα εγώ και απαιτώ σεβασμό σε αυτές όπως και σε μένα την ίδια, ακριβώς όπως εγώ σέβομαι τις επιλογές των άλλων. Και μετά θα βγω εκεί έξω, στη «ζούγκλα», με τους 1002 διαφορετικούς ανθρώπους, αναδεικνύοντας τη μοναδικότητα μου στα καλά και τα κακά μου καιεξιχνιάζοντας, συνάμα, τη μοναδικότητα τους. Και ίσως να αναθεωρήσω την άποψη μου ότι ο κόσμος είναι άσχημος… Ίσως να καταφέρω, τότε, να δω την ομορφιά του. Χωρίς πόνο, χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς προϊδεασμούς για το ποιόν του καθενός. Με καθαρή ματιά και ανοιχτό μυαλό.
Εις το επανιδείν,
Σοφία
Γεννηθείσα το 1999. Είναι φοιτήτρια Νομικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από πολύ μικρή ηλικία, ξεκίνησε να ασχολείται με διάφορες δραστηριότητες, εκ των οποίων ξεχώρισε τα debate και την αρθρογραφία. Συμμετέχει ενεργά σε μοντέλα προσομοιώσεων, ενώ ήταν αρχισυντάκτρια και αρθρογραφούσε τακτικά στην εφημερίδα του σχολείου της. Ιδιαίτερα πεδία ενδιαφέροντός της αποτελούν η Μέση Ανατολή και τα κοινωνικά ζητήματα.
