Του Πάνου Ιορδανίδη,
«Μοναχικός» νοείται ο «λύκος» που έχει αφήσει την «αγέλη» για να κινηθεί μόνος του, σε αχαρτογράφητα νερά, ανεξάρτητος από τα δεσμά μιας συλλογικότητας με συγκεκριμένο σκοπό και συνοχική δομή. Ο χαρακτηρισμός αυτός, έχει αποδοθεί αυτούσιος στους τρομοκράτες που δρουν όντας μη οργανωμένοι σε κάποια ομάδα. Δεν εκτελούν εντολές, ούτε συντάσσονται με έναν κεντρικό στρατηγικό σχεδιασμό.
Η αυτονομία τους αποτελεί τη μετουσίωση της ασύμμετρης απειλής. Η ζημιά που μπορεί να προκαλέσει στην ασφάλεια μόνο ένα ριζοσπαστικοποιημένο άτομο είναι ασύλληπτα δυσανάλογη με το μέγεθος του. Αν θεωρούμε πως οι χιλιάδες οργανωμένοι μαχητές της Αλ-Κάιντα αποτελούν ασύμμετρες απειλές για την ασφάλεια, ας φανταστούμε πόσο τρομακτικό είναι ένας μεμονωμένος «μαχητής» να προκαλεί την ίδια ζημιά.
Στις 7 Ιουλίου το 2005 στο Λονδίνο, εκτελέστηκε ένα οργανωμένο τρομοκρατικό σχέδιο από την Αλ-Κάιντα (όπως αποδείχθηκε 7 χρόνια μετά) και η Μεγάλη Βρετανία θρήνησε 52 θύματα από τις επιθέσεις αυτοκτονίας. Στις 15 Μαρτίου 2019 στο Κράιστσερτς, ο Μπρέντον Τάραντ εισβάλλει οπλισμένος σε δύο ισλαμικά τεμένη και σκορπίζει το θάνατο. Τα θύματα; 50!
Ο «μοναχικός λύκος» του Κράιστσερτς δεν λογίζεται ως ισλαμιστής τρομοκράτης, όπως έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τα τελευταία χρόνια. Εμφανίζεται ως υποστηρικτής της «λευκής υπεροχής», ιδεολογία άρρηκτα συνδεδεμένη με την ακροδεξιά. Ήδη έχουν αρχίσει οι συγκρίσεις με τον Νορβηγό μακελάρη του 2011, Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ, όμως το ζητούμενο δεν είναι η αποκρυστάλλωση των ιδεολογιών που «κηρύττουν πόλεμο».
Η αυτόνομη ριζοσπαστικοποίηση που προέρχεται από το διαδίκτυο, όπως αυτή συνέβη με τον Τάραντ, αλλά και με πολλούς τζιχαντιστές που πρόσκεινται στο «Ισλαμικό Κράτος» τα τελευταία χρόνια, είναι ο καταλύτης της δημιουργίας των «μοναχικών λύκων». Είναι ένας από τους πολυάριθμους λόγους που το πεδίο του κυβερνοχώρου αποτελεί μέγιστη πρόκληση των καιρών μας. Η διασύνδεση που έχει επέλθει μέσα από την τεχνολογία και την παγκοσμιοποίηση έχει επιφέρει και αρνητικές συνέπειες, τις οποίες πασχίζουμε να τις προσεγγίσουμε ολιστικά.
Πέρα από τους «μοναχικούς λύκους» βέβαια, οι κοιτίδες μαζικής ριζοσπαστικοποίησης βρίθουν σε αρκετά μέρη του κόσμου, με τη Βόρεια Αφρική να είναι μόνο ένα από αυτά. Ειδικότερα, το πρότερο εμφυλιοπολεμικό καθεστώς αστάθειας στην Αλγερία γέννησε μια από τις μεγαλύτερες τρομοκρατικές οργανώσεις που δρα στη Βόρεια και στην Υποσαχάρια Αφρική, την Αλ-Κάιντα στο Ισλαμικό Μάγκρεμπ.
Το, άλλοτε «ανεπηρέαστο» από τις Αραβικές Εξεγέρσεις, καθεστώς Μπουτεφλίκα, έχει υποστεί σοβαρούς τριγμούς από τους χιλιάδες διαδηλωτές σε όλη την Αλγερία. Όταν ανακοινώθηκε από τον ίδιο τον Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα ότι δεν θα διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία της χώρας, παύει ουσιαστικά και η παρούσα στήριξη που λαμβάνει από το κόμμα του.
Θα μπορούσε κανείς να πει πως η παρούσα κατάσταση στην Αλγερία αποτελεί μια νίκη του εξεγερμένου λαού της; Δυστυχώς, η μη διεκδίκηση μελλοντικής προεδρίας από τον Μπουτεφλίκα δεν συνεπάγεται με την απόσυρσή του από την εξουσία, γεγονός που φέρνει ένα νέο πολιτικό χάος στη χώρα. Η παρούσα κατάσταση έχει σίγουρα όμως δύο βασικά χαρακτηριστικά: την αποσταθεροποίηση και την ρευστότητα.
Δεν υπάρχει γονιμότερο έδαφος για να ανθίσει η ισλαμιστική ριζοσπαστικοποίηση από ένα τέτοιο περιβάλλον, ειδικά όταν η χώρα έχει υποστεί τα δεινά της τρομοκρατίας πολλάκις στο παρελθόν. Οι πολίτες της Αλγερίας βρίσκονται ακόμα στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι και ο ισχυρός στρατός της χώρας, με βαθιά ερείσματα στους μηχανισμούς της εξουσίας, είναι έτοιμος να επιβληθεί σε περίπτωση που ξεφύγει η κατάσταση.
Μια τέτοια δυσμενής εξέλιξη για την αναταραχή που έχει δημιουργηθεί στην Αλγερία, θα επαναφέρει στο προσκήνιο τον ισλαμισμό, όπως άλλωστε έχει συμβεί σε κάθε αραβική χώρα που έχει υποστεί την αποσταθεροποίηση μια εξέγερσης των πολιτών της. Και προφανώς, τα δίκτυα της Αλ-Κάιντα στο Ισλαμικό Μάγκρεμπ θα επεκταθούν και πέρα από την παρούσα σφαίρα περιφερειακής επιρροής της.
Απόφοιτος του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι λάτρης της διεθνούς πολιτικής τόσο σαν ακαδημαϊκό, όσο και σαν δημοσιογραφικό αντικείμενο. Έχει ασκηθεί σε πολιτικές διευθύνσεις του ΥΠΕΞ και δραστηριοποιείται ενεργά στον χώρο του εθελοντισμού σε ΜΚΟ, ακαδημαϊκά συνέδρια και εκπαιδευτικές προσομοιώσεις.
