Της Ευφροσύνης Γεωργιάδου,
Άλλη μία συνηθισμένη μέρα που ξύπνησα για να πάω στη σχολή και χρειάστηκε να χρησιμοποιήσω τον ΟΑΣΘ για τη μεταφορά μου. Ως συνήθως το λεωφορείο ήταν ασφυκτικά γεμάτο και φυσικά δεν έλειπαν οι μικροκαυγάδες για τις θέσεις και όχι μόνο. Ξάφνου μες το πλήθος το βλέμμα μου πέφτει σε μία κοπέλα, ούσα αποστασιοποιημένη από όλη αυτήν την αρνητική κατάσταση, η οποία ετοιμάζεται να κατέβει στην επόμενη στάση, κρατώντας στο χέρι της το μπαστουνάκι-σύμμαχο που θα την οδηγήσει στον προορισμό της. Κάποιοι απο τους συνεπιβάτες αντιλαμβανόμενοι την αναπηρία της προσπαθούν -όσο αυτό είναι εφικτό- να της ανοίξουν λίγο χώρο για να διευκολύνουν την έξοδό της από την μπροστινή πόρτα, ενώ οι υπόλοιποι εξακολουθούν να είναι συνεπαρμένοι από το παραλήρημα που αφορά το «κυνήγι των θέσεων».
Ο οδηγός, ευαισθητοποιημένος, ακινητοποιεί το λεωφορείο σε ένα σημείο ελεύθερο από οχήματα λέγοντάς της «ο χώρος είναι καθαρός. Μπορείς να κατέβεις κοπέλα μου». Εκείνη τον ευχαριστεί και κατεβαίνει με τη βοήθεια του μπαστουνιού της επιστρατεύοντας όλη της την ενέργεια προκειμένου να φτάσει στον προορισμό της.
Παρατηρώντας το περιστατικό αμέσως σκέφτηκα πως η κοπέλα αυτή, ανήκουσα στην ευρύτερη κατηγορία των ΑΜΕΑ και δη των τυφλών συνανθρώπων μας δεν είναι παρά μία ζωντανή απόδειξη πως όταν υπάρχει θέληση όλα είναι εφικτά. Η μορφή αυτή της αναπηρίας που έμελλε να της τύχει και που ανά πάσα στιγμή μπορεί να εκδηλωθεί στον καθένα μας, δεν αποτελεί εμπόδιο για να ζήσει αυτό που αποκαλούμε φυσιολογική ζωή. Αντιθέτως, την έχει μετατρέψει σε κινητήριο δύναμή της, σε όπλο της. Βάφεται, καλλωπίζεται, μιλάει, γελάει όπως όλοι μας και μάλιστα φαίνεται να νιώθει πολύ καλύτερα με τον εαυτό της από ότι πολλοί από εμάς που ουκ ολίγες φορές φορτώνουμε στον εαυτό μας ανασφάλειες.
Σαφέστατα λοιπόν, οι συγκεκριμένοι συνάνθρωποί μας δίνουν καθημερινά χωρίς καμία εξαίρεση, και αυτοί τον αγώνα τους για να φέρουν εις πέρας την αποστολή τους, που ονομάζεται επιβίωση. Έχεις όμως ποτέ αναρωτηθεί ποιες είναι οι δυσκολίες που έχουν να αντιμετωπίσουν, αλλά και ποιες προσπάθειες γίνονται για την άρση τους;
Ξεκινώντας με το δύσκολο σκέλος αυτού του κειμένου, το οποίο φυσικά συνίσταται στην απαρίθμηση των δυσκολιών των τυφλών συμπολιτών μας, παρατηρούμε ότι εκείνες, οι οποίες εδώ και τόσα χρόνια δεν φαίνεται να αμβλύνονται, σχετίζονται ως επί το πλείστον με την καθημερινή μετακίνησή τους. Παραβάσεις του φωτεινού σηματοδότη, στάσεις αυτοκινήτων πάνω στις διαβάσεις, ανεπάρκεια φαναριών με ηχητικές ειδοποιήσεις σχετικά με το πότε έχει προτεραιότητα ο πεζός είναι μόνο κάποιες από τις πιο συνηθισμένες περιπτώσεις. Στα καλά νέα ανήκει βέβαια το γεγονός ότι υπάρχει μία συσκευή ονομαζόμενη beeper, η οποία συγχρονίζει όλα τα φανάρια ανεξάρτητα αν είναι επικαιροποιημένα ή όχι, ώστε να εξασφαλίσει στους τυφλούς συνανθρώπους μας την ασφαλή τους μεταφορά από ένα σημείο σε ένα άλλο.
Άμεσα συνυφασμένη με τα παραπάνω είναι και η περιορισμένη προσπελασιμότητα των χώρων (εξωτερικών ή και εσωτερικών). Πόσες φορές δεν έχει τύχει να μη μπορείς να περάσεις το δρόμο, επειδή τα οχήματα είναι σταθμευμένα τόσο κοντά το ένα με το άλλο και μάλιστα σε μεγάλη έκταση του δρόμου; Ή πόσες φορές τα τραπεζάκια και οι καρέκλες ενός μαγαζιού που απλώνονται σ’ όλο το μήκος του πεζοδρομίου σε έχουν αναγκάσει να κάνεις ελιγμούς; Αν εσύ λοιπόν αντιμετώπισες μία φορά αυτή τη δυσκολία, αναλογίσου τώρα πως είναι να την αντιμετωπίζεις καθημερινά!
Συνεχίζοντας τώρα με το πιο ελπιδοφόρο σκέλος των προσπαθειών που λαμβάνουν χώρα προκειμένου οι δυσχέρειες των τυφλών συμπολιτών μας να ελαττωθούν, τα πρώτα ελπιδοφόρα δείγματα στα οποία θα σταθούμε προέρχονται από τον χώρο της εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, η ανισότητα των επαγγελματικών ευκαιριών μεταφραζόμενη σε περιορισμένες θέσεις εργασίας, σε μηδαμινή επαγγελματική ανέλιξη, σε ελλιπή επαγγελματική κατάρτιση τείνει να εξαλειφθεί με τη θέσπιση μέτρων που αποσκοπούν στην ομαλή ένταξη των τυφλών συνανθρώπων μας στην ανταγωνιστική αγορά εργασίας. Κύρια έκφανση των μέτρων αυτών αποτελεί ο Νόμος 2643/1998 που αφορά στην πρόσληψη σε δημόσιες υπηρεσίες, σε ΝΠΔΔ και σε ΟΤΑ ατόμων με ειδικές ανάγκες, νόμος ο οποίος αποτελεί αντανάκλαση του κοινωνικού κράτους στη βάση του άρθρου 21 του Συντάγματος για την προστασία των ανάπηρων ανθρώπων .
Επιπλέον, και στον τομέα της εκπαίδευσης γίνονται ολοένα και περισσότερες ενέργειες, περισσότερο από ιδιώτες και λιγότερο από την πλευρά της πολιτείας, ώστε κείμενα γραμμένα με βάση τον κώδικα braille να εξαπλωθούν και να εδραιωθούν. Προς αυτήν λοιπόν την κατεύθυνση δημιουργήθηκε και μία εφαρμογή με το όνομα Μinadot, με την οποία επιχειρείται η μεταγραφή πολλών κλασσικών λογοτεχνικών κειμένων στη γραφή Braille, ώστε άτομα με προβλήματα οράσεως να μη στερούνται τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με σπουδαία έργα της λογοτεχνίας και της ποίησης.
Φυσικά, ένα ακόμη πεδίο στο οποίο έχουν γίνει βήματα για την εξίσωση ευκαιριών είναι η ψυχαγωγία. Σταδιακά, καθώς οι γνώσεις της επιστήμης και της τεχνολογίας εξελίσσονται έρχονται στο φως νέοι τρόποι ψυχαγωγίας και διασκέδασης που ενδείκνυνται για άτομα με μειωμένη όραση. Ενδεικτικά, ήδη από το 2015 η ΜΚΟ Scify έχει δημιουργήσει μία ηλεκτρονική πλατφόρμα με όνομα “Memor-i – Παιχνίδια για τυφλά παιδιά”, στην οποία είναι διαθέσιμα παιχνίδια με ακουστικές κάρτες, με σκοπό να παράσχουν τη δυνατότητα σε όλα τα παιδιά να εξοικειωθούν με την έννοια του υπολογιστή και της εμπειρίας του ηλεκτρονικού παιχνιδιού. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι πρόοδος σημειώνεται και στον χώρο της εστίασης με ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις να προβαίνουν στην έκδοση τιμοκαταλόγων στην ελληνική γραφή Braille.
Συμπερασματικά, είναι αδιαμφισβήτητο πως η κοινωνία έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει σήμερα τα άτομα με μειωμένες οπτικές δυνατότητες δεδομένου μάλιστα ότι παλιότερα δεν υπήρχε σχεδόν καμία μέριμνα, με αποτέλεσμα οι συνάνθρωποί μας αυτοί να βρίσκονται στο περιθώριο. Είναι αδήριτη ανάγκη να συνεχιστεί η προσπάθεια ομαλής ενσωμάτωσής τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι τόσο από την ιδιωτική πρωτοβουλία όσο και από την Πολιτεία, ώστε η ισότητα η οποία είναι και ρητά κατοχυρωμένη στο άρθρο 4 του Συντάγματος να μην αποτελεί απλά μία διακήρυξη, αλλά να πάρει σάρκα και οστά. Ας βάλουμε όλοι το λιθαράκι μας, ώστε να δώσουμε στο σκοτάδι ένα φωτεινό χρώμα!
Γεννήθηκε το 1998 στη Θεσσαλονίκη, αλλά μεγάλωσε σε μία κωμόπολη του νομού Θεσσαλονίκης. Φοιτά στο τμήμα Νομικής του ΑΠΘ και μεταξύ των ενδιαφερόντων της συγκαταλέγεται η ενασχόληση με κοινωνικά και πολιτισμικά ζητήματα.
