Του Ραφαήλ-Νικόλαου Μπελενιώτη,
1968: Επί χούντας και κυβερνήσεως του δικτάτορα, Γεωργίου Παπαδόπουλου, εισάγεται η πρώτη απόφαση, όπου προέβλεπε την δυνατότητα ανέγερσης υψηλών κτηρίων στην Αθήνα. Με τον «αναπτυξιακό» νόμο 395 του 1968 χτίστηκαν τα πρώτα υψηλά κτήρια στην Ελληνική πρωτεύουσα, όπως ο Πύργος Αθηνών στη συμβολή των οδών Μεσογείων και Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας. Έτσι προέκυψε το υψηλότερο μέχρι στιγμής κτήριο το οποίο ανερχόταν σε μήκος, στα 130 μέτρα. Ιστορικά ξεπερνούσε και το πρώτο υψηλό κτήριο των Αθηνών, το ξενοδοχείο Hilton Αθηνών, που είχε εγκαινιαστεί το 1963, ύψους 65 μέτρων. Υπήρξαν επικρίσεις ότι δεν σεβάστηκαν περιβαλλοντικά και πολιτισμικά κριτήρια.
Οκτώβριος 2017: Σοβαρό θέμα προκύπτει, και πονοκέφαλος για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ όταν μέσα στο επενδυτικό σχέδιο δόμησης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, προβλέπετε η ανέγερση έξι ουρανοξυστών. Τότε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) γνωμοδοτεί ότι οφείλουν να επανεξεταστούν τα ύψη των έξι ουρανοξυστών, ούτως ώστε κανένα να μην υπερβαίνει τα 140-150 μέτρα, όσο δηλαδή το ύψος της Ακρόπολης. Ο επενδυτής όμως, σχεδίαζε – άραγε με εφησυχασμούς και διαβεβαιώσεις από την κυβέρνηση; – κτήρια ύψους άνω των 200 μέτρων. Οι υπουργικές αποφάσεις που όφειλαν να εκδοθούν όφειλαν να λαμβάνουν υπόψη τους, τις γνωμοδοτήσεις του ΚΑΣ, πράγμα που σήμαινε το «πάγωμα» ή και την ακύρωση του έργου και των σχεδίων του μεγάλου επενδυτή. Στους διαδρόμους αλλά και στο γραφείο της –τότε- Υπουργού Πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου, του ΣΥΡΙΖΑ, επικρατούσε εκνευρισμός και πονοκέφαλος.
Η υπουργός έπρεπε να βρει έναν λαγό, ως λύση στο επίμαχο ζήτημα. Αναζητούσε μετά μανίας, λέγανε τότε κάποιες γλώσσες, κάποια λεκτική φιοριτούρα, κάποια φευ δημιουργική ασάφεια ενδεχομένως, ώστε να νεκρώσουν και να αρθούν μονομιάς οι περιορισμοί στη δόμηση. Μάλιστα, ορισμένοι παράγοντες υποστήριζαν πως ήταν και προεκλογική – ανεπίσημη – δέσμευση της κυβέρνησης.
Μια κάποια λύση στο πρόβλημα, ώστε να αποφευχθεί το να συμπεριληφθεί στην υπουργική απόφαση η ενδεχόμενη επανεξέταση για μείωση του ύψους των ουρανοξυστών δεν είχε βρεθεί. Είχαν περάσει αρκετές εβδομάδες, η γνωμοδότηση του ΚΑΣ, που ουσιαστικά οδηγούσε σε ευθεία αναβολή και επανεξέταση των σχεδίων του ύψους, λίμναζε στο γραφείο της Κονιόρδου και η υπουργική απόφαση εκκρεμούσε.
Η αιτία που χαλούσαν οι μπίζνες, τότε, ήταν ότι απαγορευόταν η ανέγερση κτηρίων ανταγωνιστικών προς την Ακρόπολη. Η παρουσία του ίδιου του Ιερού Βράχου σε ύψος περίπου 150 μέτρα, θέτει με σκιώδη και επιβλητικό τρόπο τα όρια. Κανένα κτίσμα δεν μπορεί να το υπερβεί. Οι αρχαιολόγοι υπερθεμάτιζαν ότι οποιαδήποτε υπέρβαση των ορίων θα κατέστρεφε τις αναλογίες του κλασσικού Αττικού τοπίου και κυρίως θα «ασχήμαινε» και θα υποβάθμιζε την όμορφη εικόνα του Ιερού Βράχου.
Τις τελευταίες μέρες, εν έτη 2019, έχει γίνει πρώτο θέμα το «οικοδομικό έκτρωμα» που φράζει τη θέα προς την Ακρόπολη. Συγκεκριμένα στην περιοχή του Μακρυγιάννη οι κάτοικοι των γύρω περιοχών βρέθηκαν προ ενός τσιμεντένιου βράχου, που δεν ήταν τίποτα άλλο από την μια όψη ενός υπό ανέγερση ξενοδοχείου που κατάπινε πλήρως την θέα προς τον Ιερό Βράχο.
Η επίμαχη φωτογραφία με τα έργα και τις σκαλωσιές έχει γίνει πλέον Viral. Στην οδό Φαλήρου 5, η οποία σημειωτέον θεωρείται και αρχαία οδός, προορίζεται ένα ξενοδοχείο μεγαθήριο το οποίο κρύβει τη θέα από τα γύρω κτίσματα των κατοίκων, ακόμα και πολυκατοικιών, κάνοντας τα να μοιάζουν «μονοκατοικίες». Η συγκεκριμένη περιοχή έχει χαρακτηριστεί επίσης και ως «αρχαιολογικό πάρκο». Η περιοχή του Μακρυγιάννη, όμως, τελευταία έχει σημειώσει αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον, εξαιτίας των ανεκμετάλλευτων κομματιών γης. Κυρίως αλλοδαποί επενδυτές ενδιαφέρονται για ανέγερση ξενοδοχειακών μονάδων.
Οι κάτοικοι της περιοχής αντέδρασαν έντονα, μαζεύοντας υπογραφές, οι οποίες σύμφωνα με δημοσιεύματα έχουν ανέλθει στις 6.000. Αναρωτιούνται αν οι όροι δόμησης τηρούνται, κάνοντας λόγω για πολεοδομικό έγκλημα. Βρίσκουν την αιτία, στο μαζικό τουρισμό και στην αδιαφορία των Υπουργείου Πολιτισμού και Περιβάλλοντος όπως και του Δήμου Αθηναίων, οι οποίοι ουσιαστικά έχουν δώσει το πράσινο φως για το έργο, αλλά και για μια σειρά ξενοδοχείων-μαμούθ 11όροφων και 12όροφων μεγεθών. Οι κάτοικοι θεωρούν ότι πιάστηκαν στον ύπνο και ότι χρόνια τώρα ο Δήμος Αθηναίων δίνει άδεια για ανεγέρσεις τέτοιων κτηρίων. Για το συγκεκριμένο κτήριο δόθηκε άδεια χάρη στον μεγάλο συντελεστή δόμησης της περιοχής, της ύπαρξης μεγάλου οικοπέδου και των διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, που «πριμοδοτεί», με συντελεστή τα πράσινα δωμάτια, όπως αναφέρει η Καθημερινή. Το 2017 μάλιστα, ο Δήμος ενέκρινε την ανέγερση 11όροφων πολυκατοικιών στην περιοχή του Μακρυγιάννη, σε μια περιοχή 6όροφων ιδιωτικών κτηρίων-κατοικιών. Η Ακρόπολη κινδυνεύει να «χαθεί» από τα μάτια των κατοίκων της γύρω περιοχής.
Το επίμαχο υπό ανέγερση κτήριο, στην Φαλήρου 5, διαθέτει πάντως δημοσιοποιημένη πινακίδα με τον αριθμό αδείας ανέγερσης. Μέχρι στιγμής ήταν περιφραγμένο με λαμαρίνες λόγω εύρεσης αρχαιολογικών αντικειμένων και σωστικών αρχαιολογικών ανασκαφών. Τα πράγματα αποκτούν μάλιστα ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον αν αναλογιστούμε ότι το ΚΑΣ έδωσε θετική γνωμοδότηση!
Μέσα σε όλον αυτόν τον αναβρασμό, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, δεχόμενο ανάλογες πιέσεις έδωσε στη δημοσιότητα την απόφαση για σύσταση Επιστημονικής Ομάδας, με κύριο έργο την επανεξέταση των όρων δόμησης γύρω από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης. Ήταν η πρώτη αντίδραση. Η εισήγηση της επιτροπής μάλιστα, αναμένεται σε δυο μήνες.
Υπό αυτό το πρίσμα πολλά και εύλογα ερωτήματα γεννώνται. Μάλλον ο πολύς αριστερός ΣΥΡΙΖΑ, τέκνο υποτίθεται της οικολογικής ευρωαριστεράς (sic), δεν ενδιαφέρεται με θέση αρχής για την ομαλή και βιώσιμη δόμηση. Δεν τον συγκινεί η υπέρμετρη επιβάρυνση των οδικών δικτύων, η ρύπανση και ας μην αναφερθούμε στην συνεπαγόμενη αύξηση των ενοικίων…
Όπως και το 2017 προσπαθούσαν με μια δημιουργική ασάφεια να μην «αδειάσουν» τις γνωμοδοτήσεις του ΚΑΣ με την υπουργική απόφαση της Κονιόρδου αλλά και να ικανοποιήσουν ταυτόχρονα πλήρως τον επενδυτή με τους ουρανοξύστες και τα εκατομμύρια του, έτσι και τώρα, σίγουρα θα κρυφτούν πίσω από αυτήν την «Επιστημονική Ομάδα» του Δημαρά και του κ. Σταθάκη.
Ο κύριος Δημαράς άλλωστε ήταν αυτός που θα «αντιστεκόταν σθεναρά» στις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην περιοχή της Ηπείρου, περιδιαβαίνοντας ως «κυβερνητικός λαγός» στα Ιωάννινα με τους Οικολόγους Πράσινους. Όσοι το έζησαν θυμούνται ότι ο ρόλος του ήταν πυροσβεστικός με απώτερο σκοπό να παρουσιάσει εαυτό ως τον ενδοκυβερνητικό οικολογικό προμαχώνα.
Υπάρχει, βέβαια, και η περίπτωση να επιλέξουν την γνωστή οδό «φταίνε οι νόμοι των προηγούμενων, τι να κάνουμε; αυτό το κράτος παραλάβαμε!» και θα αναμένουν με ευλαβική προθυμία τη γνωμοδότηση της Επιστημονικής Ομάδας του υπουργείου. Μιας ομάδας που την στελέχωση της θα την αναλάβει με αδιαφάνεια και υποκειμενικά κριτήρια το ίδιο το υπουργείο και άλλοι της κυβέρνησης, δίχως τη συμμετοχή πολιτών και που η απόφαση του θα έρθει, μάλλον ως αμφίσημος χρησμός, σε δύο – ίσως και παραπάνω μήνες. Σε δεύτερες αντιδράσεις το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεσμεύθηκε απλώς λεκτικά ότι θα «εξετάσει» ενδεχόμενη αναστολή αδειών για οικοδομικές εργασίες στην περιοχή και εκ νέου εισαγωγή στο ΚΑΣ. Τα Υπουργεία περιβάλλοντος και Πολιτισμού, δήλωσαν ότι θα παρέμβουν δυναμικά στο ζήτημα σταματώντας εργασίες και εξετάζοντας συνολικά άδειες.
Το έργο είναι ιδωμένο άπειρες φορές. Οι λεκτικοί ακροβατισμοί δεν πείθουν τους αγανακτισμένους πολίτες παρά τους εξαγριώνουν. Η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα μας υπενθυμίζει για ακόμα μια φορά ότι εκπροσωπεί τα πιο παλιά πολιτικά τερτίπια καιροσκοπισμού και αλητείας. Όμως σε μια ευνομούμενη δυτική – φευ – πολιτεία, το ράπισμα των πολιτών έρχεται με τις εκλογές, την ύψιστη κρίση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ανίκανος να υποστηρίξει τα πολιτισμικά αγαθά, όπως είναι και ανίκανος να προστατέψει τους πολίτες προχωρώντας σε ουσιαστικές εκσυγχρονίσεις του πολεοδομικού κώδικα. Η ασυδοσία των επενδυτών που προσβάλει την πολιτισμική κληρονομιά και την ομορφιά του τοπίου, θα διαδεχθεί την θεσμική εκτροπή που εγκαινίασε ο ΣΥΡΙΖΑ καταπατώντας την ευνομία και το αίσθημα του δικαίου. Καταλήγοντας όχι πίσω στο 1968, μα σε ένα οργουελικό σήμερα αποδημοκρατικοποίησης της δημόσιας ζωής.
Καθώς αυτό που μας λέει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι αν επιθυμούμε να απολαύουμε τα αυτονόητα, όπως τη θέα ενός μνημείου, σαν αυτό της Ακρόπολης, σηκώνοντας το κεφάλι μας, οφείλουμε να είμαστε πρώτα ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές πολυτελών ξενοδοχείων και κτηρίων, και ύστερα πολίτες.
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην Ιστορία. Αρέσκεται στο να αποκωδικοποιεί την τρέχουσα επικαιρότητα μέσω της αρθρογραφίας.
