Του Πάνου Ιορδανίδη,
Οι τεκτονικές πλάκες της Γηραιάς Ηπείρου βρίσκονται εν κινήσει. Το ρήγμα αυτή τη φορά βρίσκεται ανάμεσα στη Γαλλία και την Ιταλία, ή πιο σωστά, ανάμεσα στον Προέδρο της Γαλλίας, Εμαννουέλ Μακρόν, και τον αντιπρόεδρο της ιταλικής κυβέρνησης, Λουίτζι ντι Μάιο, όταν ο δεύτερος επισκέπτεται τη ηγεσία των «κίτρινων γιλέκων» για να ενισχύσει το κίνημα εν όψει ευρωεκλογών. Την ίδια στιγμή, η πτώση του Σάντσεθ στην Ισπανία, εκτός από τις εθνικές εκλογές, φέρνει και μια ανανεωμένη δυναμική για τους Καταλανούς αυτονομιστές μαζί με την εκλογική εμφάνιση των νοσταλγών του Φράνκο.
Όλα αυτά ενώ οι ΗΠΑ πιέζουν την ΕΕ να υιοθετήσει την ατζέντα τους στην εξωτερική πολιτική και να ταχθεί στο πλευρό τους είτε μιλάμε για το Ιράν και το μέλλον της πυρηνικής συμφωνίας, είτε μιλάμε για το χάος της Βενεζουέλας και τη διακυβέρνησή της. Συν τοις άλλοις, ο Ντόναλντ Τραμπ βάζει στο τραπέζι την μεταφορά των εκ Ευρώπης ορμώμενων αιχμάλωτων τζιχαντιστών στις χώρες προέλευσης τους για να δικαστούν, ένας μοχλός πίεσης που επήλθε αφότου το σχέδιο άμεσης απομάκρυνσης των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία έπεσε στο κενό.
Δύσκολη εποχή και γεμάτη προκλήσεις. Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα περνάει την πιο κρίσιμη φάση από καταβολής του. Λέγαμε πως αυτή η φάση είχε επέλθει την περίοδο 2014-2015, όπου ο ευρωσκεπτικισμός, το μεταναστευτικό και η τρομοκρατία βρίσκονταν σε έξαρση. Όμως και πριν από αυτήν την περίοδο, λέγαμε πως είχε επέλθει το 2009 με την κρίση της ευρωζώνης. Αυτή τη στιγμή ζούμε τα αποτελέσματα αυτών των δυσχερειών και το διακύβευμα είναι μεγάλο. Η πρόσφατη γαλλο-ιταλική ένταση δεν θα μπορούσε παρά να είναι αναπόφευκτη.
Η διαχείριση του μεταναστευτικού αποτελεί ένα πρώτης τάξεως μήλο της έριδος για τη Γαλλία και την Ιταλία. Ο Μακρόν είναι υπέρ της ευρωπαϊκής λύσης για καταμερισμό των ευθυνών σε όλα τα κράτη-μέλη και κατηγορεί την Ιταλία πως η μη συμμόρφωσή της στις κοινές πολιτικές θα οξύνει το πρόβλημα.
Από την άλλη, ο Σαλβίνι τάσσεται κατά αυτών των πολιτικών και δρα μεμονωμένα με την απώθηση των μεταναστευτικών ροών. Στην πραγματικότητα οι κινήσεις του Σαλβίνι δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά η εφαρμογή μέτρων που απορρέουν από το υπάρχον ευρωπαϊκό πλαίσιο. Και φυσικά, η ιταλική (και όχι μόνο) στάση ώθησε την ΕΕ στο να μεταφέρει τη διαχείριση του προβλήματος στις χώρες της Βόρειας Αφρικής.
Βέβαια, διαφορές ανάμεσα στις δύο χώρες υπάρχουν και για μια σειρά από ζητήματα. Οι νομισματικές πολιτικές της ευρωζώνης βρίσκουν τις γαλλικές επιδιώξεις σε μια σχετική ευθυγράμμιση, ενώ το θέμα που είχε δημιουργηθεί με τον ιταλικό προϋπολογισμό, λόγω της προτεινόμενης ραγδαίας αύξησης των δαπανών από την ιταλική πλευρά, είναι ακόμη νωπό.
Άλλο ένα ζήτημα που είναι αρκετά σημαντικό και εκτός ευρωπαϊκών συνόρων, είναι το θέμα της σπαραγμένης από τον πόλεμο Λιβύης, με την ιταλική πλευρά να υποστηρίζει την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης και τη γαλλική πλευρά να συνδράμει το Τομπρούκ και τον στρατηγό Χάφταρ.
Πέρα όμως από τις αλληλοαποκλειόμενες στοχεύσεις των δύο κρατών, μιλάμε κατά βάση για ένα πολιτικό ανταγωνισμό: Ο Μακρόν εκφράζει το φιλοευρωπαϊκό μέτωπο και ο Ντι Μάιο με τον Σαλβίνι το ευρωσκεπτικιστικό. Οι δύο πλευρές ηγούνται φαινομενικά των δύο μετώπων, παρόλο που οι έκαστοι σύμμαχοι τους δεν έχουν πειστεί πλήρως για να υπαχθούν εξ’ ολοκλήρου σε αυτά.
Αυτές οι διαμάχες δεν είναι αποκλειστικά σε διακρατικό επίπεδο. Το υπάρχον ευρωπαϊκό περιβάλλον είναι υβριδικό και τα επιχειρήματα περί «παρέμβασης στα εσωτερικά των κρατών» δεν έχουν την ανάλογη ισχύ. Με τη ίδια ευκολία που επισκέπτεται ο Μακρόν τον Ρέντσι στην Ιταλία, έτσι μπορεί και ο Ντι Μάιο να επισκέπτεται τα «κίτρινα γιλέκα».
Τι πρέπει να κρατήσουμε από αυτήν την εξέλιξη; Οι κινήσεις και οι κόντρες των πολιτικών γίνονται και στα πλαίσια της διεκδίκησης της ψήφου του ευρωπαϊκού λαού. Οι ηγέτες απευθύνονται σε αυτόν και αναμένουν να κριθούν από αυτόν. Η Ευρώπη του μέλλοντος χτίζεται και τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών θα παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο για τη μετεξέλιξη της. Σε αυτόν τον καμβά, μπορούμε και οφείλουμε όλοι να αποτυπώσουμε το στίγμα μας.
Απόφοιτος του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι λάτρης της διεθνούς πολιτικής τόσο σαν ακαδημαϊκό, όσο και σαν δημοσιογραφικό αντικείμενο. Έχει ασκηθεί σε πολιτικές διευθύνσεις του ΥΠΕΞ και δραστηριοποιείται ενεργά στον χώρο του εθελοντισμού σε ΜΚΟ, ακαδημαϊκά συνέδρια και εκπαιδευτικές προσομοιώσεις.
