Της Κλειούς Κατσιμίχας,
Υπογράφοντας ακόμη μία σελίδα σουρεαλιστικής ιστορίας, μία μικρή Αφρικανική χώρα διοικείται από έναν πρόεδρο στο πρόσωπο του οποίου εκκρεμούν -όχι ένα αλλά δύο- εντάλματα σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Ο λόγος για το κράτος του Σουδάν και για τον πρόεδρό του, Ομάρ Αλ- Μπασίρ. Οι κατηγορίες σε βάρος του αφορούν εγκλήματα όπως γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κυρίως στην περιοχή Νταρφούρ. Έχοντας επιτυχημένα διαφύγει της σύλληψης επανειλημμένα, ο Σουδανός πρόεδρος συνεχίζει τις τακτικές του στο εσωτερικό της χώρας του, μέχρι και σήμερα. Μόλις χθες ήρθε στο φως ένα βίντεο-ντοκουμέντο που δείχνει κυβερνητικές δυνάμεις της χώρας να πυροβολούν και να ασκούν βία σε βάρος διαδηλωτών. Οι εν λόγω διαδηλώσεις ξεκίνησαν κατά τον Δεκέμβρη του 2018, με αφορμή την γενικότερη αύξηση τιμών σε συνδυασμό με την έλλειψη χρημάτων που μαστίζει την χώρα. Σύντομα, οι ειρηνικές διαδηλώσεις άλλαξαν αίτημα, ζητώντας πλέον μόνο την πτώση του Αλ-Μπασίρ και το τέλος της τριακονταετούς προεδρίας του.
Από τις πρώτες κιόλας μέρες των διαδηλώσεων, οι κυβερνητικές δυνάμεις στράφηκαν κατά των συμμετεχόντων με πλαστικές σφαίρες, ενώ σύντομα αυτές μετατράπηκαν σε κανονικά πυρά. Η Διεθνής Αμνηστία κάνει λόγο για πάνω από 40 θανάτους. Η ίδια η κυβέρνηση υποστηρίζει πως οι διαδηλωτές είναι ξένοι πράκτορες υποκινούμενοι από την αντιπολίτευση, την οποία και κατηγορούν για δειλία, προκαλώντας την να δώσει την απάντησή της επίσημα μέσα από το εκλογικό αποτέλεσμα. Φυσικά, ο Αλ-Μπασίρ βρίσκει έναν παραδοσιακό σύμμαχο στις εκλογές, τις οποίες –αν και δικτάτορας- χρησιμοποίησε πρώτη φορά μετά την έκδοση του πρώτου εντάλματος σε βάρος του, ώστε να νομιμοποιήσει το αξίωμα και τη δράση του. Δεδομένου του γεγονότος πως το Σουδάν δεν έχει υπογράψει το καταστατικό της Ρώμης, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο δε μπορεί να ασκήσει την δικαιοδοσία του στον Αλ-Μπασίρ, όσο εκείνος βρίσκεται στο Σουδάν. Έτσι εκείνος τον πρώτο καιρό έστω απέφευγε να φύγει από τα όρια της χώρας του.
Η γενοκτονία στο Νταρφούρ, επονομαζόμενη και ως η πρώτη του 21ου αιώνα, ξεκίνησε το 2003 και συνεχίζει μέχρι σήμερα, αν και η περιοχή θεωρείται πιο ασφαλής συγκριτικά με την κατάσταση που επικρατούσε παλαιότερα, ενώ αποτελεί το απότοκο των συνεχών εμφυλίων στην περιοχή. Τα εγκλήματα σε βάρος των γηγενών συμπεριλαμβάνουν δολοφονίες και βιασμούς εν παρουσία άλλων μελών της οικογένειας. Θύματα αποτελούν γυναίκες και άνδρες όλων των ηλικιών. Η εξαιρετικά βίαιη αυτή συμπεριφορά, όπως είναι φυσικό, οδήγησε στην απομόνωση του Σουδάν και στην επιβολή κυρώσεων, οικονομικών κυρίως, σε βάρος της χώρας. Λογικό επακόλουθο αυτής της εξέλιξης αποτελεί προφανώς, η δημιουργία ενός έντονου οικονομικού προβλήματος, πράγμα το οποίο και οδήγησε αρχικά στις διαδηλώσεις του Δεκεμβρίου.
Αρκετοί διαδηλωτές που δεν βρήκαν τον θάνατο κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων, ούτε υπέκυψαν αργότερα στα τραύματά τους, συνελήφθησαν παράνομα και είναι φυλακισμένοι σε άγνωστες συνθήκες κράτησης. Μεταξύ των θυμάτων βρίσκεται ένας γιατρός, ο οποίος και δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από αστυνομικές δυνάμεις, ώστε να μην μπορέσει να περιθάλψει και να βοηθήσει όσους αντιφρονούντες τραυμάτισε η αστυνομία. Πέραν αυτού, η δολοφονία ενός τραγουδιστή, σύμβολο για την χώρα ενίσχυσε περαιτέρω την λαϊκή εξαγρίωση και οδήγησε ακόμα περισσότερο κόσμο στις διαδηλώσεις. Τι συμβαίνει λοιπόν όταν έρχεται σε σύγκρουση η παράνομη βία ενός αιμοσταγούς δικτάτορα με την φιλειρηνική εκδήλωση αντικαθεστωτικών αιτημάτων μέσω συνεχών διαδηλώσεων; Δυστυχώς, η απάντηση έχει δοθεί ιστορικά πολυάριθμες φορές. Αρκετές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις υποστηρίζουν πως η επιτυχία του Αλ-Μπασίρ να διαφεύγει διαρκώς της σύλληψής του για τα παρελθοντικά δριμύτατα εγκλήματά του, σιγοντάρει και υποκινεί ακόμα περισσότερες και μεγαλύτερες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η διεθνής ανάμειξη στα θέματα του Σουδάν είναι αρκετή, αλλά όχι επαρκής. Η παρουσία Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (κυρίως της Διεθνούς Αμνηστίας και του Human Rights Watch) είναι ενεργή και σε αρκετές περιπτώσεις, όπως στην γενοκτονία του Νταρφούρ, οδήγησε στο φως τα εγκλήματα που διαπράττονται. Η απάντηση όμως για τα εγκλήματα στην διάρκεια των διαδηλώσεων, από τα όργανα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, δεν έχει δοθεί ακόμα επίσημα. Κάτι τέτοιο όμως κρίνεται παραπάνω από απαραίτητο, αν λάβει κανείς υπόψη πως η βιαιότητα του εγκληματία Αλ-Μπασίρ αυξάνεται κατά γεωμετρική πρόοδο.
