Του Δημοσθένη Καμσή,
Το τελευταίο διάστημα και συγκεκριμένα τον τελευταίο χρόνο, έχει τεθεί ένα σημαντικό θέμα στον ελληνικό ορίζοντα. Ή μάλλον είχε τεθεί, διότι την ώρα που γράφω αυτό το άρθρο, το θέμα θεωρείται λήξαν. Μία υπόθεση που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως πολιτική σαπουνόπερα, καθώς συνέβησαν πολλά γεγονότα.
Είτε κάποιος τα χαρακτήριζε θετικά είτε αρνητικά, το σίγουρο είναι ένα: Για τα γεγονότα αυτά δεν θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ήταν μικρού μεγέθους. Μέχρι στιγμής μπορεί και να έχετε καταλάβει για ποιο θέμα μιλάω. Πρόκειται για το «Μακεδονικό» ή πιο επίσημα για την Συμφωνία των Πρεσπών. Αν δεν γνωρίζετε περί τίνος πρόκειται αυτή η συμφωνία, μάλλον ζείτε σε άλλη χώρα, ή δεν έχετε social media ή δεν βλέπετε καθόλου ειδήσεις. Αποτελεί το πιο επίκαιρο κοινωνικοπολιτικό θέμα στην Ελλάδα με αυτό το άρθρο θέλω να αφήσω την «πινελιά» μου, διότι έχω την εντύπωση ότι ο κόσμος μάλλον έχει παρερμηνεύσει κάποια πράγματα.
Ιστορία της Μακεδονίας
Η Μακεδονία (για να κάνουμε ένα μάθημα ιστορίας) δεν ανήκει μόνο στην Ελλάδα, ούτε μόνο στα Σκόπια. Αποτελεί ένα μεγάλο κομμάτι γεωγραφικής έκτασης, όπου μέσα σε αυτό βρίσκονται διάφορες χώρες. Και όταν λέω διάφορες δεν εννοώ μόνο την Ελλάδα και τα Σκόπια. Η Μακεδονία φτάνει μέχρι και στα εδάφη της Βουλγαρίας και της Αλβανίας. Το μεγαλύτερο, έδαφος της Μακεδονίας είναι ελληνικό. Ένα μεγάλο κομμάτι ανήκει στο Σκόπια, ένα μικρότερο στην Βουλγαρία και ένα πάρα πολύ μικρό στην Αλβανία. Στην Ελλάδα ανήκει η μισή περίπου έκταση της περιοχής όπου κατοικεί ο μισός πληθυσμός της, στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ανήκει σχεδόν το 40% της έκτασης και στη Βουλγαρία περίπου το 10%, στην περιοχή του Μπλαγκόεβγκραντ. Τρεις χώρες λοιπόν θεωρητικά μπορούν να ισχυρίζονται ότι τα εδάφη τους ανήκουν μέσα στα εδάφη της Μακεδονίας.
Μεγάλο ποσοστό των λαών των κρατών με βάση τις εθνικιστικές τους αντιλήψεις, θεωρεί πως ολόκληρο το κομμάτι της Μακεδονίας είναι δικό τους. Ακούμε «η Μακεδονία είναι Ελληνική» από τους Έλληνες, «η Μακεδονία ανήκει στα Σκόπια» από τους Σκοπιανούς και ούτω καθεξής. Πώς είναι δυνατόν όμως να γίνονται τόσο απόλυτοι, και να θεωρούν ότι όλο το κομμάτι είναι δικό τους, εφόσον γεωγραφικά δεν είναι; Σε αυτό το ερώτημα, η απάντηση αγνοείται.
Βάσει αυτών λοιπόν πιστεύω πως για την διαφορά Ελλάδας-Σκοπίων, η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί μία δίκαιη μοιρασιά του Μακεδονικού, με την γεωγραφική έννοια του όρου, εδάφους. Αυτό διότι, τα Σκόπια ανήκουν στο βόρειο κομμάτι της Μακεδονίας ενώ η Ελλάδα στο νότιο. Τι πιο φυσιολογικό λοιπόν από το να ονομαστούν τα Σκόπια «Βόρεια Μακεδονία» και το κομμάτι που ανήκει στην Ελλάδα να ονομαστεί «Νότια Μακεδονία» αντίστοιχα;
Συλλαλητήρια και εθνικιστικές πράξεις
Από την αρχή των γεγονότων αυτών, όταν και τέθηκε το θέμα περί αλλαγής της ονομασίας του κράτους των Σκοπίων, υπήρξε έντονη δυσαρέσκεια στο ελληνικό «μέτωπο». Τι να πρωτοπεί και πρωτοδεί κανείς για τα όσο έγιναν. Γενικότερα, μία δυσαρέσκεια που έφτασε στα άκρα και πήρε μεγάλες διαστάσεις. Ένα θέμα το οποίο δεν πέρασε αδιάφορο. Συλλαλητήρια, μαθητικές πορείες, χουλιγκανισμοί.
Και εδώ θα σταθούμε: στις μαθητικές πορείες. Είναι που είναι εξωφρενικό, τουλάχιστον σύμφωνα με την οπτική μου, να βλέπω ένα τόσο μεγάλο ποσοστό κόσμου να διαδηλώνει στους δρόμους απλά για ένα όνομα. Φανταστείτε λοιπόν πόσο ακόμα πιο εξοργιστικό ήταν για εμένα να δω μια αντίστοιχη συμπεριφορά από τόσα πολλά νέα παιδιά και συγκεκριμένα, μαθητές. Μαθητές μάλιστα που κάνουν και καταλήψεις στα σχολεία τους (!) για αυτό το θέμα. Είναι απογοητευτικό διότι περιμένει κανείς από την νέα γενιά να αντιδρά και να εκφράζει άποψη για πραγματικά σημαντικά θέματα. Και όχι για αυτά τα ασήμαντα. Αλλά δεν φταίνε τα παιδιά. Η άποψη τους υπάρχει με βάση όσα έχουν ακούσει στον περίγυρο τους από τους μεγαλύτερους. Και αυτό είναι ένα διαπιστωμένο πρόβλημα στην κοινωνία μας: Oι κακές γενιές φέρνουν με την σειρά του νέες κακές γενιές. Και βέβαια να μην μιλήσω για τις γνωστές εθνικιστικές παρατάξεις, που ήταν σημαντικοί παράγοντες στο να επηρεαστούν τα παιδιά ακόμα περισσότερο με αυτόν τον αρνητικό τρόπο…
Η φράση που εξέφραζε και εκφράζει ακόμα τον Έλληνα είναι μία. «Η Μακεδονία είναι ελληνική». Δεν δέχεται κάτι άλλο, το μερίδιο αυτό του ανήκει. Η ιστορία όμως έχει αντίθετη άποψη, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Γενικότερα η έλλειψη γνώσεων ιστορίας αλλά και η ίδια η έλλειψη παιδείας οδηγεί, με μαθηματική ακρίβεια, σε εθνικιστικά παραληρήματα. Και είναι επίσης λογικό να υπάρξει αντίδραση από τον κόσμο όταν βλέπει να του παίρνουν κάτι ”δικό του”. Η τουλάχιστον έτσι νομίζει. Στην πραγματικότητα τι του παίρνουν; Πόλεις, γλώσσα, πολιτισμό; Όχι. Η Ελλάδα δεν χάνει τίποτα. Δεν του παίρνουν τίποτα. Απλώς αλλάζουν 2 ονομασίες. Τα Σκόπια θα ονομαστούν «Βόρεια Μακεδονία» και η Μακεδονία που ανήκει στην Ελλάδα, «Νότια Μακεδονία». Γιατί να θίγει τόσο πολύ αυτό τον Έλληνα πολίτη; Μήπως παρερμηνεύει τις καταστάσεις, και νομίζει ότι η συμφωνία αποτελεί αφετηρία στο ότι οι Σκοπιανοί θα διεκδικήσουν τα εδάφη της Ελλάδας με πολέμους; Όχι δεν το πιστεύει αυτό. Αγανακτεί απλά, επειδή θα του πάρουν ένα όνομα. Το πιο απογοητευτικό πάντως είναι ένα. Ο κόσμος εδώ και πόσα χρόνια «κοιμόταν» και ξύπνησε τώρα. Κοιμόταν σε συνεχείς μειώσεις μισθών, νέων μνημονίων, αύξηση της ανεργίας. Δεν τον συγκίνησαν αυτά στο να γίνουν μεγάλα πανελλαδικά συλλαλητήρια. Τον συγκίνησε το ”Μακεδονικό”. Από αυτό και μόνο, καταλαβαίνει κανείς ότι κάτι δεν πάει καλά με τον μέσο Έλληνα πολίτη.
Πως ο κόσμος έχει παρερμηνεύσει την συμφωνία
Θα ακούσουμε λοιπόν από τον μέσο Έλληνα, πως η συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί προδοσία. Προδοσία που συμπεριλήφθηκε η λέξη «Μακεδονία» σε όνομα μίας άλλης χώρας. Δεν ονομάστηκε καν «Μακεδονία» σκέτο, αλλά «Βόρεια Μακεδονία». Αυτό που προσωπικά δεν έχω καταλάβει είναι το εξής. Γιατί να γίνεται όλη αυτή η φασαρία; Γιατί να θεωρείται ο Έλληνας αδικημένος; Αλήθεια έχει διαβάσει καθόλου για το τι λένε τα άρθρα της συμφωνίας;
Καταρχάς επειδή το ακούσαμε και αυτό (!) δεν υπάρχουν αλλαγές στα σύνορα των κρατών. Σύμφωνα με το άρθρο 3, τα σύνορα παραμένουν ίδια και όποιος ή όποια από οποιοδήποτε κράτος προσπαθήσει να τα τροποποιήσει θα υποστεί τις συνέπειες.
Παράλληλα σύμφωνα με το άρθρο 7, ο πολιτισμός, η κουλτούρα και η γλώσσα των κρατιδίων παραμένουν ίδιες. Δηλαδή, οι 2 λαοί συνεχίζουν να έχουν διαφορετικό πολιτισμό και κουλτούρα.
Τέλος σύμφωνα με το άρθρο 8, το οποίο κανονικά θα έπρεπε να ικανοποιούσε τον ελληνικό λαό, προσδιορίζει ότι τα μνημεία, τα δημόσια κτήρια και οι υποδομές που βρίσκονται στα Σκόπια, και αναπαριστούν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό πρέπει να γκρεμισθούν και να καταργηθούν. Αυτό σημαίνει πως π.χ. θα γκρεμισθεί το άγαλμα του Μέγα Αλέξανδρου και θα αλλάξει η ονομασία αρκετών κτηρίων που ονομάζονται «Μακεδονία». Επιπλέον το ίδιο άρθρο αναφέρει ότι πρέπει να αφαιρεθεί από την σημαία των Σκοπίων το σύμβολο που έχει να κάνει με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Και αυτό δεν είναι άλλο από τον ήλιο της Βεργίνας.
Απόσπασμα του Άρθρου 8 της συμφωνίας:
Εν κατακλείδι..
Βλέπουμε λοιπόν, ότι η Ελλάδα βγαίνει κερδισμένη από το όλο σύμφωνο, ειδικότερα με το άρθρο 8. Αλήθεια οι Έλληνες άραγε το γνωρίζουν; Αλλά και πάλι ακόμα και αν ήταν αντίστροφα τα πράγματα, δηλαδή εάν αναγκαζόταν το ελληνικό κράτος να γκρεμίσει το άγαλμα του Μ. Αλέξανδρου, να αλλάξει τις ονομασίες διαφόρων κτηρίων και να διαγράψει οριστικά την σημαία της Μακεδονίας με τον ήλιο της Βεργίνας, τα πράγματα στην Ελλάδα θα ήταν τόσο διαφορετικά; Θα άλλαζε κάτι στην κοινωνία μας; Η Θεσσαλονίκη θα ήταν ίδια χωρίς απλά να την κοσμεί ένα άγαλμα, το αεροδρόμιο θα ήταν ίδιο χωρίς να το κοσμεί η λέξη «Μακεδονία», και το Ελληνικό κράτος θα είχε μία σημαία λιγότερη. Αλήθεια, θα αποτελούσαν τόσο σημαντικό πρόβλημα για τον Έλληνα πολίτη; Τα σύμβολα και οι ονομασίες μας κάνουν να αισθανόμαστε υπερήφανοι άνθρωποι, ή οι ίδιοι μας εαυτοί σαν προσωπικότητες αλλά και οι αξίες μας; Θα σταματήσουμε να χαμογελάμε επειδή χάσαμε ένα όνομα; Ένα σύμβολο; Πραγματικά θα ήθελα να ρωτούσα όλους τους «αγανακτισμένους» Έλληνες, εάν αποτελεί το συγκεκριμένο θέμα, το σημαντικότερο πρόβλημα στην ζωή τους αυτή την στιγμή. Εάν μου απαντούσαν θετικά, τότε θα επαναλάμβανα αυτό που έγραψα και πιο πάνω: Kάτι δεν πάει καλά με τον μέσο Έλληνα πολίτη…
Αντί να σταθεί με σεβασμό και να κοιτάξει το μέλλον με ελπίδα προς όφελος της ειρηνικής συνύπαρξης κι αλληλεγγύης μεταξύ των λαών, χρησιμοποιεί τα κατώτερα ένστικτα του ανθρώπου με στόχο την πολιτική του ύπαρξη.
Σπέρνει μίσος, διχόνοια, φθόνο και έχθρα μεταξύ ανθρώπων που οι πρόγονοι του στο πρόσφατα μάλιστα παρελθόν, έδωσαν κοινούς αγώνες, για κοινές αξίες και οράματα. Δεν μας ενδιαφέρει, ούτε μας αφορά το πως αισθάνονται οι γείτονες μας, πως προσδιορίζουν τους εαυτούς τους έναντι της Ιστορίας και των άλλων.
Δεν μας ενδιαφέρει πως θέλουν να αποκαλούν την γλώσσα που μιλάνε.
Μας νοιάζει μόνο η γλώσσα που τολμάνε και μιλάνε οι ψυχές των ανθρώπων, η κοινή γλώσσα των οραμάτων, της προόδου, της αλληλεγγύης, της ανεξαρτησίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Να βάλουμε εμπόδια στο μίσος που σπέρνουν οι διάφοροι πατριδέμποροι. Δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε με τους βόρειους γείτονες μας, έχουμε κοινά συμφέροντα και κοινά οράματα.
Ας ελπίσουμε στην δύναμη των πολλών που μοναδικό τους όνειρο είναι η ειρήνη και η προκοπή και των δύο λαών. Κανένα έθνος δεν μας ενώνει, κανένα όνομα δεν μας χωρίζει.
Ο Δημοσθένης Καμσής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1997. Αποφοίτησε από το 3ο Γενικό Λύκειο Παλαιού Φαλήρου το 2015 και την ίδια χρονιά, ξεκίνησε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στο Τμήμα Πολτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, στην Μυτιλήνη. Σήμερα βρίσκεται στο 4ο και τελευταίο έτος των σπουδών του. Τον Ιούλιο του 2018, εν όψει της θερινής πρακτικής άσκησης της σχολής του, εργάστηκε στο athinorama.gr, όπου αρθρογραφούσε σχετικά με τα πολιτιστικά δρώμενα της Αθήνας.
