Της Αγγελικής Βορροπούλου,
Λίγο πολύ όλοι μας έχουμε παρακολουθήσει τις εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης. Ακόμη και το μικρό ποσοστό, το οποίο αποφεύγει να παρακολουθεί το «μαύρο κουτί» (που έχει αποχαυνώσει χιλιάδες Ελλήνων, κι έχει φανατίσει ακόμη περισσότερους) σίγουρα έχει «πέσει» πάνω σε φωτογραφίες από το πάνελ της εκπομπής «Ευτυχείτε» με παρουσιάστρια μια από τις πιο αμφιλεγόμενες Eλληνίδες τηλεπερσόνες, την Κατερίνα Καινούργιου. Η συγκεκριμένη εκπομπή έχει γίνει γνωστή για το ιδιαίτερα εύπεπτο υλικό που προβάλει το οποίο αγγίζει τα όρια του trash και πολλές φορές το ξεπερνά. Η στήλη με τα «Διλήμματα» είναι αυτή η οποία έχει κάνει τους χρήστες των social media να εξαπολύουν πικρόχολα σχόλια, καθώς και να αναπαράγουν συνεχώς στιγμιότυπα με τίτλους οι οποίοι πολύ εύκολα μπορούν να χαρακτηριστούν ως προσβλητικοί και αμήχανοι.
Σε μια από τις πρόσφατες εκπομπές λοιπόν, και συγκεκριμένα στις 25/01/2019, για πολλοστή φορά στην ελληνική τηλεόραση έγινε χρήση του blackface (το να βάφουν κάποιο λευκό άτομο σαν έγχρωμο ώστε να υποδυθεί ρόλο ενός μαύρου ανθρώπου). Αυτό υπήρχε σαν τάση κατά την διάρκεια του ασπρόμαυρο κινηματογράφου μέχρι και περίπου τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Η ευρεία χρήση του έγινε στερεοτυπική, και παρέμεινε ουσιαστικά ένας τρόπος χλευασμού των λευκών έναντι των μαύρων. Σε πολλές χώρες λοιπόν αυτή η πρακτική θεωρείται άκρως ρατσιστική με εκπομπές να «κόβονται» εξαιτίας αυτού ακριβώς του λόγου. Αυτή τη φορά δεν πρόκειται για κάτι αστείο αλλά για μια άκρως προσβλητική πρακτική η οποία ουσιαστικά αποτελεί χλευασμό στα βιολογικά χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου.
Οι εμφανίσεις αυτές στην τηλεόραση αλλά και στον κινηματογράφο, συνεχίζουν να αποτελούν ένα μείγμα στερεοτύπων, ρατσισμού και ξενοφοβίας. Μάλιστα πολλές φορές συνοδεύονται από φανταχτερά ενδύματα, τα οποία κατά βάση αποτελούνται από animal-print, αναπαράγοντας συνεχώς λανθασμένα στερεότυπα, σε μια ατέρμονη προσπάθεια γελοιοποίησης. Έτσι γίνεται σε όλους κατανοητό ότι η πρακτική του blackface θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το λιγότερο ως απάνθρωπη.
Ζούμε πλέον σε ανεπτυγμένες κοινωνίες όπου ο φυλετικός ρατσισμός δεν αποτελεί ταμπού, κι αντί να μειώνεται συνεχίζει να καλλιεργείται και να διογκώνεται. Αντί λοιπόν η συγκεκριμένη εκπομπή να επιλέξει την απλή λύση του να προσλάβει μια έγχρωμη ηθοποιό επέλεξε να βάψει -εξωπραγματικά- την ηθοποιό. Κατάφεραν να υποβιβάσουν και να χλευάσουν μια φυλή, για τα βιολογικά χαρακτηριστικά της, προβάλλοντας την ανισότητα μεταξύ λευκών και μαύρων. Ακόμη κι αν αυτή η πράξη έγινε χωρίς οι συντελεστές της εκπομπής να έχουν στο μυαλό τους το πόσο προσβλητικό είναι, θα έπρεπε να αντιληφθούν ότι μέσω της πρακτικής του blackface δεν είναι εφικτό να γίνει καμία αντιρατσιστική «δήλωση» ή πρακτική. Η θέσπιση του αντιρατσιστικού προφίλ δεν μπορεί να εδραιωθεί μέσω ρατσιστικών μέσων.
Ο μόνος τρόπος για μια αντιρατσιστική διαμαρτυρία μέσω ενός ρόλου είναι η κατάρριψη των στερεοτύπων και επιτέλους το blackface να αποτελέσει επιτέλους παρελθόν για την ελληνική τηλεόραση. Όσο η ελληνική τηλεόραση φαίνεται ανίκανη να καταρρίψει τα ρατσιστικά στερεότυπα, τόσο οι trash εκπομπές πρόκειται να συνεχίζουν να κερδίζουν έδαφος και να αναπτύσσονται. Και όπως είπε ένας φίλος «όπως έχουμε τους ηγέτες που μας αξίζουν, βάση επιλογών, έτσι λοιπόν, έχουμε και τους καλλιτέχνες και τις τηλεπερσόνες που μας αξίζουν».
