Της Ειρήνης Βαρελτζίδου,
Η δεκαετία του ’80 αποτέλεσε σημείο αναφοράς για το οικογενειακό δίκαιο. Με τον ν. 1329/1983 ο χαρακτήρας του οικογενειακού δικαίου άλλαξε άρδην και η έντονη ανδρική κυριαρχία μετατράπηκε σε ισότητα των δύο φύλων. Ειδικότερα, πριν τον παραπάνω νόμο το ανδρικό φύλο είχε την υπεροχή στην οικογένεια και χαρακτηριζόταν ως «αρχηγός» της. Από την άλλη μεριά, η θέση της γυναίκας εντός της οικογένειας ήταν κατώτερη από νομική άποψη σε σύγκριση με τον σύζυγό της, πράγμα που επιβεβαιώνεται από το προϊσχύσαν άρθρο (προ 1983) 1389 ΑΚ, που περιέγραφε ότι «ο ανήρ είναι η κεφαλή της οικογένειας και αποφασίζει περί παντός ό, τι αφορά το συζυγικό βίο».
Μετά το 1982 άρχισαν να εμφανίζονται ποικίλες αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο, όπως είναι η καθιέρωση του πολιτικού γάμου, η κατάργηση της προίκας και η αποποινικοποίηση της μοιχείας. Όλες οι παραπάνω προοδευτικές αλλαγές πάρθηκαν έχοντας ως γνώμονα τις συνεχείς κοινωνικές μεταβολές. Η σημαντικότερη όμως αλλαγή που διέπει το νέο οικογενειακό δίκαιο είναι η κατοχύρωση της αρχής της ισότητας των δύο φύλων. Ο άντρας παύει πλέον να είναι η «κεφαλή της οικογένειας» και οι δύο σύζυγοι απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα. Ο νέος ν. 1329/1983 μέσα από τις νέες διατάξεις του εναρμονίζει την αρχή της ισότητας των δυο φύλων με τις νομικές ρυθμίσεις των οικογενειακών σχέσεων. Πιο συγκεκριμένα, στο άρθρο 1387 του ως άνω νόμου αναφέρεται ρητά ότι οι σύζυγοι αποφασίζουν από κοινού για κάθε θέμα του συζυγικού βίου, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο την ισότητα.
Για καθαρά πρακτικούς λόγους, είναι ευχερέστερος ο διαχωρισμός των νέων νομικών (και εναρμονισμένων με την αρχή της ισότητας των δύο φύλων) ρυθμίσεων σε δύο άτυπα μέρη: ως προς τις σχέσεις που αφορούν τους συζύγους και ως προς τις σχέσεις των γονέων με τα τέκνα. Αρχικά, ως προς τις σχέσεις των συζύγων, εκτός από τις αποφάσεις του συζυγικού βίου που υποχρεούνται να λαμβάνουν μαζί, οι σύζυγοι πρέπει να συνεισφέρουν από κοινού ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του στις οικογενειακές ανάγκες. Έχει παύσει να ισχύει η υποχρέωση συνεισφοράς ανάλογα με το φύλο, καθώς έχουν καταργηθεί πλήρως οι διατάξεις περί προίκας. Ακόμα, με τον γάμο δε μεταβάλλεται το επώνυμο των συζύγων ως προς τι έννομες σχέσεις τους και έτσι ο άντρας δε μπορεί σε καμία περίπτωση να επιβάλλει στη σύζυγό του τη μεταβολή του επωνύμου της.
Αναφορικά με το δεύτερο μέρος, μέσα από τις σχέσεις των γονέων με τα τέκνα (ΑΚ 1505επ.) ενισχύεται για ακόμη μια φόρα η κατοχύρωση της ισότητας των δυο φύλων. Πιο αναλυτικά, οι γονείς υποχρεούνται να έχουν προσδιορίσει το επώνυμο των τέκνων τους με κοινή αμετάκλητη δήλωσή τους. Το τέκνο, δηλαδή, μπορεί να έχει είτε το επώνυμου του πατέρα του είτε το επώνυμο της μητέρας του. Δεν αποκλείεται βέβαια να υπάρξει και συνδυασμός των επωνύμων, αρκεί να μην ξεπερνάνε τα δύο επώνυμα. Επίσης, η γονική μέριμνα του παιδιού με τον νέο νόμο ασκείται από κοινού από τους δύο συζύγους, διάταξη αντίθετη προς το προγενέστερο καθεστώς, στο οποίο ο πατέρας-σύζυγος είχε την αποκλειστική εξουσία για την επιμέλεια των παιδιών.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, είναι πρόδηλο ότι οι καινούργιες αλλαγές στις σχέσεις των συζύγων και στις σχέσεις των γονέων με τα παιδιά έχουν ως κεντρικό άξονα την αρχή της ισότητας των δύο φύλων. Η σύγχρονη νομολογία υποστηρίζει πως η παραπάνω αρχή αποτελεί επέκταση της γενικής αρχής της ισότητας, ωστόσο, ορισμένες μερίδες ανθρώπων εκφράζουν τις αντιθέσεις τους για την επεκτατική εφαρμογή της αρχής. Το αδιαμφισβήτητο σίγουρα όμως είναι ότι με τον νόμο 1329/1983 υπάρχει ουσιαστική κατοχύρωση της αρχής της ισότητας στις διατάξεις του οικογενειακού δικαίου, προσδίδοντάς του έτσι νέο χαρακτήρα που έρχεται σε σύμπνοια με το Σύνταγμα της χώρας.
Πηγές
- Φίλιος Παύλος, Χρ. (2009). Οικογενειακό δίκαιο. Αθήνα: Εκδόσεις Σάκκουλα
- Δεληγιάννης Ιωάννης Γ., Κουτσουράδης Αχ. Γ. (1984). Οικογενειακό δίκαιο : το νέο σύστημα ρύθμισης των συζυγικών σχέσεων. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα
- Παναγόπουλος Κώστας, Δ. (1998). Οικογενειακό Δίκαιο: Διάγραμμα αστικού δικαίου. Αθήνα: Εκδόσεις Σάκκουλα
Γεννήθηκε το 1996 στη Θεσσαλονίκη. Είναι φοιτήτρια στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από ξένες γλώσσες γνωρίζει γερμανικά και άπταιστα, αγγλικά. Από μικρή της άρεσε η ενασχόληση με πολιτικά, κοινωνικά και νομικά θέματα, για αυτό έχει συμμετάσχει σε πολλά σεμινάρια και συνέδρια (όπως στη Βουλή των Εφήβων, σε μοντέλα Ηνωμένων Εθνών, στο Μοντέλο Βουλής των Ελλήνων). Αρθρογραφεί για νομικά θέματα, κυρίως οικογενειακής φύσεως
