Της Κατερίνας Κοντογιάννη,
Από τις πρώτες μέρες της φοιτητικής του ζωής, κάθε φοιτητής έρχεται αντιμέτωπος με τα μέλη παρατάξεων που είναι έτοιμα να του προσφέρουν βοήθεια για την εγγραφή, να τον ενημερώσουν για το πρόγραμμα σπουδών και τους καθηγητές, όπως επίσης να τον διαβεβαιώσουν πως για ότι θελήσει να μην διστάσει να επικοινωνήσει μαζί τους κτλ κτλ. Όλα αυτά αφού πρώτα υπάρξει μια προσπάθεια έντονης διεκδίκησης από μέλη αντιμαχόμενων παρατάξεων. Γενικότερα, το κλίμα γύρω από τις παρατάξεις καθώς και εσωτερικά των παρατάξεων είναι τεταμένο και πολλοί φοιτητές- και όχι μόνο- αποτρέπουν τους νεοεισαχθέντες από την συμμετοχή τους καθώς και από την διαδικασία της ετήσιας ψηφοφορίας σε κάθε τμήμα. Την τελευταία 15ετία, η συμμετοχή γνωρίζει αρκετά σκαμπανεβάσματα. Έφτασε στο ανώτερο σημείο της, το 2007, όταν περισσότεροι από 150.000 φοιτητές έσπευσαν στις κάλπες, ενώ τα χρόνια της κρίσης έχει πέσει στις 60.000 συμμετοχές (2017). Ας αναφερθούμε όμως στις κύριες παρατάξεις.
Η πρώτη παράταξη είναι αυτή της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Τα δυο ονόματα οφείλονται στο ότι επρόκειτο για δυο διαφορετικές παρατάξεις, την Δημοκρατική Ανανεωτική Πρωτοπορία (ΔΑΠ) που ιδρύθηκε το 1975 στην Αθήνα και την Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Κίνηση (ΝΔΦΚ) στη Θεσσαλονίκη τον ίδιο χρόνο. Έναν χρόνο αργότερα, το 1976 οι δύο παρατάξεις συγχωνεύονται σε μία, πανελλαδικής εμβέλειας. Τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής της, τα ποσοστά της παρέμεναν χαμηλά, όμως από το 1987 μέχρι σήμερα παραμένει πρώτη δύναμη σε ΑΕΙ και ΤΕΙ. Διατελέσαντες γραμματείς της φοιτητικής παράταξης, έχουν στο παρελθόν υπάρξει τόσο ο βουλευτής, Κωστής Χατζηδάκης (1987-1989, τμήμα νομικής ΕΚΠΑ), όσο και ο άλλοτε υπουργός, Γιώργος Βουλγαράκης (1985-1987, Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Πειραιά – Νομική Σχολή ΕΚΠΑ).
Κατά την μεταπολιτευτική περίοδο η διατύπωση των αρχών της 3ης Σεπτέμβρη 1974 από τον Ανδρέα Παπανδρέου προκάλεσε τη συγκρότηση μαζικού κινήματος φοιτητών με την ονομασία «Φίλοι Ανδρέα Παπανδρέου». Αργότερα (1975) που αργότερα μετεξελίχθηκε, στην γνώριμη σε όλους μας, Πανελλήνια Αγωνιστική Σπουδαστική Παράταξη (ΠΑΣΠ). Η αριστερή πολιτική που ακολούθησε οδήγησαν τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να την αποκαλεί «Αριστερά της Αριστεράς». Έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι η συγκεκριμένη παράταξη δεν υπήρξε ποτέ κραταιά ούτε στα χρόνια που το ΠΑΣΟΚ κυριαρχούσε στην ελληνική πολιτική σκηνή. Αξιοσημείωτο είναι ότι η κυρία Φώφη Γεννηματά, νυν Πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής συμμετείχε ενεργά στην ΠΑΣΠ κατά την περίοδο 1982-1987.
Η επόμενη παράταξη είναι η Πανσπουδαστική Κίνηση Συνεργασίας. Ιδρύθηκε έξι χρόνια μετά την ίδρυση της ΚΝΕ το 1968 και με το τέλος της δικτατορίας, με το όνομα τότε Πανσπουδαστικές Συνδικαλιστικές Κινήσεις που λίγα χρόνια αργότερα μετατράπηκε στο όνομα που την γνωρίζουμε σήμερα. Το όνομά της, προέρχεται από τον τίτλο του περιοδικού της Αντι-ΕΦΕΕ «Πανσπουδαστική» κατά την περίοδο της δικτατορίας. Ήταν κραταιά στα ελληνικά πανεπιστήμια μέχρι το 1987, όταν έχασε την πρωτιά από την ΔΑΠ, ενώ μετά τη συγκυβέρνηση του Συνασπισμού με τη Νέα Δημοκρατία και την ανατροπή του σοσιαλισμού στην Ανατολική Ευρώπη, έπεσε στην τρίτη θέση, καταγράφοντας μέχρι το 1996 ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά από 5% ως και 10%.Ενώ, οι εκλογές του 2014, την βρήκαν έπειτα από πολλά χρόνια στην δεύτερη θέση, την οποία μέχρι τότε μονοπωλούσε η ΠΑΣΠ. Εμφανίζεται στους περισσότερους φοιτητικούς συλλόγους ανά την Ελλάδα ενώ συμμετέχει και σε πορείες με το όνομα Μέτωπο Αγώνα Σπουδαστών.
Με την αποχώρηση σχεδόν σύσσωμης της ΚΝΕ από την «αγκαλιά» του ΚΚΕ, το 1989, με την συγκυβέρνηση, δημιουργήθηκε η ΚΝΕ – ΝΑΡ, η οποία στις φοιτητικές εκλογές του 1990, συμμετείχε ως Αριστερά Αντισυναινετικά Σχήματα και έλαβε ποσοστό 12%, μεγαλύτερο της προαναφερθείσας ΠΚΣ. Το 1991, η ΚΝΕ – ΝΑΡ απεμπολεί τον τίτλο ΚΝΕ και παραμένει ως Νέο Αριστερό Ρεύμα (ΝΑΡ) με τη νεολαία της (Νεολαία Κομμουνιστική Απελευθέρωση) ενώ με την σειρά του το ΝΑΡ καταλήγει σε συμφωνία συμπόρευσης με τις Συσπειρώσεις και τον Ρήγα Φεραίο, δημιουργώντας την ΕΑΑΚ (Ενιαία Ανεξάρτητη Αριστερή Κίνηση). Οι εκτιμήσεις σχετικά με το πανελλαδικό της ποσοστό ποικίλλουν πλέον ανάλογα με το άμα αθροίζονται με τα ποσοστά της Λαϊκής Ενότητας του Παναγιώτη Λαφαζάνη. Αθροιστικά πάντως, καταγράφουν πάνω από 10% στα ΑΕΙ, αλλά ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά στα ΤΕΙ της χώρας. Χαρακτηριστικά είναι τέλος, τα ονόματα των σχημάτων των ΕΑΑΚ στις σχολές της χώρας, όπως «ΑΡΑΧΤΟ», «ΑΝΑΣΑ», «ΑΡΚΑΣ» κτλ.
Τέλος, είναι η φοιτητική παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ, που διαδέχτηκε την Αριστερή Ενότητα, που πια στις περισσότερες σχολές συνεργάζεται με την ΕΑΑΚ. Το Bloco, ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 2015, από τα μέλη της Αριστερής Ενότητας, που αποχώρησαν από αυτήν όταν η τελευταία έπαψε να στηρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ. Τα ποσοστά της είναι ισχνά εν αντιθέσει με εκείνα του κυβερνώντος ΣΥΡΙΖΑ, καθώς στις δυο φοιτητικές εκλογές που έχει πάρει μέρος, το Bloco το 2016 κατέγραψε στα ΑΕΙ 0,94% και στα ΤΕΙ 0,50%, ενώ το 2017 στα ΑΕΙ 2,25% και στα ΤΕΙ 1,55% και το 2018 στα ΑΕΙ έπιασε το 0.8% και στα ΤΕΙ το 0.53% του ποσοστού των ψηφισάντων.
Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν να “εκδιωχθούν” οι παρατάξεις από τα πανεπιστήμια και οποιοδήποτε πολιτικό-κομματικό στοιχείο. Αυτή η άποψη υποστηρίζεται από τα σχετικά πρόσφατα περιστατικά που ήρθαν στην επιφάνεια με κυκλώματα αντιγραφής μέσω Facebook καθώς και ένα κρούσμα ομαδικής αντιγραφής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, για τα οποία έχει κατηγορηθεί η παράταξη της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, καθώς και για περιστατικά τραμπουκισμού και καταλήψεων. Θεωρώ τουλάχιστον αφελές να κατηγορηθούν μόνον οι φοιτητικές παρατάξεις για τα προβλήματα αυτά. Το ζήτημα είναι η νοοτροπία του Έλληνα φοιτητή με την είσοδο του στην ανώτατη εκπαίδευση. Είτε αυτή είναι η νοοτροπία της αποχής είτε της συμμετοχής. Το πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος ελεύθερης διακίνησης ιδεών. Δεν πρέπει να λησμονούμε πως ο φοιτητικός συνδικαλισμός κερδήθηκε με το Πολυτεχνείο, στην Ελλάδα, αλλά και με τον Μάη του ‘68 στην Γαλλία. Μεγάλες ανατροπές ξεκίνησαν από το φοιτητικό Κίνημα. Το ότι υπάρχουν μεμονωμένα περιστατικά αντιγραφής και τραμπουκισμού από μέλη παρατάξεων δεν σημαίνει ότι απαραίτητα πρέπει να ευτελίζεται η ιστορική και γενικότερη σημασία για τη Δημοκρατία αυτών των παρατάξεων. Εν κατακλείδι, αυτό που πρέπει πάντως να δουν στα σοβαρά οι φοιτητικές παρατάξεις, είναι το πώς θα ανακτήσουν ένα μέρος της αξιοπιστίας και της υπόστασης σε θεσμικό επίπεδο. Ο σημερινός ευτελισμός του τρόπου λειτουργίας τους απόρροια κυρίως της ανικανότητάς τους να συνεργαστούν σε κάποια βασικά πράγματα, όπως η ίδια η λειτουργία τους αλλά η εκδίωξη τους είναι λύση.
Έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ιεράπετρα της Κρήτης. Σπουδάζει στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης, ευρισκόμενη στο 3ο έτος των σπουδών της και έχει συμμετάσχει σε προσομοιώσεις τοπικού, εθνικού καθώς και διεθνούς βεληνεκούς.
