Του Θοδωρή Μεσημέρη,
Τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολούθησε μια κατιούσα πορεία, κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης και της ανόδου του εθνικισμού ή μάλλον, για έναν πιο εύστοχο ορισμό, του Ευρωσκεπτικισμού. Τα φαινόμενα αυτά αναφανδόν οδήγησαν και στην υπονόμευση του θεσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθιστώντας έτσι το μέλλον της Ευρώπης αβέβαιο.
Καλό θα ήταν να ξεκινήσουμε εκ των άνω, εννοώντας φυσικά τις δυο χώρες που είναι de facto “ηγεμονεύουσες της Ευρώπης” αυτή τη στιγμή, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Ας ξεκινήσουμε με την Καγκελάριο Merkel η οποία, παρά την ηγεσία του συντηρητικού Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) ακολούθησε μια κεντρώα πορεία εφαρμόζοντας πολιτικές όπως η νομιμοποίηση του γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων. Αμφιλογία προκάλεσαν πολιτικές όπως η αποδοχή των αιτούντων άσυλο να μπουν στη Γερμανία και τα προγράμματα διάσωσης για χώρες του Ευρώ με αποτέλεσμα να προκαλέσει εσωκομματική κρίση του CDU μεταξύ του κέντρου και της δεξιάς και την άνοδο της μείζονος αντιπολίτευσης, της ακροδεξιάς Alternativ für Deutschland. Κρίση ταυτότητας υπάρχει και στο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα συνασπισμού SPD που συμβάλλει στην άνοδο άλλων αριστερών κομμάτων όπως είναι το Die Linke ή το Die Grünen. Αν αποτύχει στις Ευρωεκλογές τότε το CDU θα παραμείνει μόνο του ως κυβέρνηση μειοψηφίας. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές και στην έξοδο της Merkel από την πολιτική σκηνή πιο νωρίς απ’ ό,τι προγραμμάτισε, να μείνει δηλαδή στην καγκελαρία ως το 2021. Στην χειρότερη περίπτωση θα μπορούσε να υπάρξει, αν αποσυρθούν οι σοσιαλδημοκράτες από την κυβέρνηση, συγκυβέρνηση με το AfD που θα συντελέσει σε ανισορροπία μεταξύ δυνάμεων και σε κοινοβουλευτική κρίση. Νοτιοδυτικά, στη Γαλλία, οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις του Προέδρου Macron απέτυχαν παταγωδώς. Ακροδεξιοί της Marine Le Pen και αριστεροί του Jean-Luc Mélenchon ενώθηκαν υπό μια σημαία με κοινά αιτήματα και συνθήματα στις διαμαρτυρίες των κίτρινων γιλέκων. Οι διαδηλώσεις ανάγκασαν τον Macron να αναστείλει τις προτεινόμενες οικονομικές μεταρρυθμίσεις και εισήγαγε νέες προτάσεις για να κατευνάσει τους διαδηλωτές όπως οι αυξήσεις στους χαμηλόμισθους. Παρ’ όλο που οι δημοτικότητα του Γάλλου Προέδρου ανέκαμψε κατά λίγες μονάδες αυτό δεν σημαίνει ότι είναι πλέον τόσο αρεστός όσο το 2017. Ενόψει των ευρωεκλογών ο Εθνικός Συναγερμός της Le Pen εκπροσωπείται καλύτερα από την αριστερά του Mélenchon, σύμφωνα με έρευνες, πράγμα που σημαίνει ότι η Ακροδεξιά βγήκε πράγματι κερδισμένη από τα κίτρινα γιλέκα.
Εφόσον αναφερθήκαμε στη Γερμανία νωρίτερα, είναι αξιοσημείωτη και η θέση του ομόρου της, της Πολωνίας, η οποία δεν διστάζει να “πάει κόντρα” στην Ε.Ε. Πιο συγκεκριμένα για να εγκριθεί κάποιος ως κράτος – μέλος οφείλει πάνω απ’ όλα να ακολουθεί το δίκαιο της Ε.Σ.Δ.Α. περί προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κυριαρχίας του νόμου. Όταν ανέλαβε την εξουσία το ακροδεξιό Prawo i Sprawiedliwość (PiS) το 2015 η Πολωνία έκλεινε ολοένα και περισσότερο προς τον αυταρχισμό. Πιο συγκεκριμένα το 2015 η Πολωνική κυβέρνηση βρέθηκε στο επίκεντρο της κριτικής μετά τη κρίση του συνταγματικού δικαστηρίου και το μη διαχωρισμό της εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας. Για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγκάστηκε, από την ίδρυση της, να θέσει σε ισχύ το άρθρο 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση σύμφωνα με το οποίο το κράτος – μέλος θα στερείται του ενεργητικού εκλογικού δικαιώματος. Το πρόβλημα είναι ότι για να εφαρμοσθεί πρέπει να υπάρχει ομοφωνία απ’ όλα τα κράτη στη ψηφοφορία και η χώρα που θα υπερασπίζεται την Πολωνία μέχρι τέλους είναι η Ουγγαρία υπό την πρωθυπουργία του Orbán. Πράγματι, ο Ούγγρος πρωθυπουργός, παρ’ ότι δεν θεωρείται ο πυρήνας του ευρωσκεπτικισμού, έχει κάνει την Ουγγαρία τη λιγότερο φιλική χώρα για τους μετανάστες, κλείνοντας τα σύνορα με τη Σερβία στη χαραυγή του μεταναστευτικού ρεύματος και παραβιάζοντας έτσι τον Κανονισμό του Δουβλίνου που προστατευτεί τα δικαιώματα των μεταναστών. Το Σεπτέμβρη του 2018 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πάλι υποχρεώθηκε να εφαρμόσει το Άρθρο 7 σε βάρος της κυβέρνησης Orbán. Βλέπουμε λοιπόν ότι η κοινή νομοθεσία της Ε.Ε. και των θεμελίων της παραμελλούνται.
Φυσικά, έχοντας κάνει εκτενή λόγο για τον ευρωσκεπτικισμό, δεν μπορούμε να αφήσουμε εκτός και τον Matteo Salvini ο οποίος θεωρείται από τους πιο σκληροπυρηνικούς ευρωσκεπτικιστές και έχει χαρακτηριστεί από εφημερίδες όπως η The Guardian ως ακροδεξιός. Παρ’ όλο που τα αξιώματά του περιορίζονται στην αντιπροεδρία του υπουργικού συμβουλίου και τη θέση του υπουργού εσωτερικών (που του επιτρέπει να ελέγχει την αστυνομία, την εθνική προστασία και την μεταναστευτική πολιτική), ο Salvini δεν παύει να είναι ο επιφανέστερος και ο ισχυρότερος άνθρωπος στην Ιταλία, σε τέτοιο σημείο μάλιστα που έχει χαρακτηριστεί από την Times ως «ο άνθρωπος τον οποίο φοβάται περισσότερο η Ευρώπη». Η κριτική του έγκειται κυρίως στο νόμισμα του Ευρώ και εποφθαλμιά το παλαιό εθνικό νόμισμα και στις προϋποθέσεις που επιτρέπει η Ευρώπη στην εγκατάσταση των αιτούντων ασύλου. Έτσι λοιπόν, και η Ιταλία πλέον λειτουργεί ως αντιμεταναστευτικό κράτος. Η φιλοδοξίες του Salvini εκτείνονται, ωστόσο, κι εκτός της επικράτειας. Στις 7 Σεπτεμβρίου 2018 ο ειδικός σύμβουλος του Trump Stephen Bannon συναντήθηκε με τον Salvini προκειμένου να συζητήσουν τη δημιουργία ενός συνασπισμού για τις ευρωεκλογές του Μαΐου προκειμένου να απορροφήσει θέσεις από τα νεοφιλελεύθερα και κεντρώα κόμματα που ηγούνται εδώ και δεκαετίες των Βρυξελλών μειώνοντας έτσι την ισχύ τους.
Τέλος, πέρα των εσωτερικών παραγόντων, κρίση προκαλούν και εξωτερικοί παράγοντες. Αυτοί είναι κυρίως οι Ρωσία και η Κίνα. Κοινή ανησυχία του Βερολίνου και του Παρισιού είναι η επικράτηση της Κίνας στο διεθνές εμπόριο. Πιο προκλητική είναι και η εμπλοκή της Λαϊκής Δημοκρατίας στον κυβερνοχώρο και τις υποδομές μέσω του προγράμματος «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος». Από την άλλη η Ρωσία δε διστάζει να δείχνει την ισχύ της καθώς χώρες της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ. και του “Ανατολικού Μπλοκ” ολοένα και περισσότερο προτιμούν να τάσσονται υπέρ της ένωσης και να αποστασιοποιούνται από τη Ρωσία. Η Ρωσία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τον οικονομικό ανταγωνισμό με την Ευρώπη, πράγμα που προκαλεί εντάσεις σε συνδυασμό με το ότι οι περισσότερες χώρες του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας πλέον αυτομόλησαν προς τη Δύση γι’αυτό και ο σκληρός ανταγωνισμός σε μέτωπα όπως στη Συρία ή στο Ντονμπάς για να υπερτερήσει εκεί.
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κατερίνη, Πιερίας το 1998. Φοίτησε ένα χρόνο στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ και πλέον, σπουδάζει στη Νομική του ΑΠΘ. Ενδιαφέροντά του εντοπίζονται στο Διεθνές και στο Ποινικό Δίκαιο. Μιλάει άπταιστα αγγλικά, ισπανικά και ρώσικα, ενώ έχει βασικές γνώσεις γερμανικών, πορτογαλικών και γαλλικών.
