Της Αναστασίας Παπαδά,
Χωρίς αμφιβολία, η ανθρωπότητα από τις απαρχές του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο, η οποία ως επί το πλείστον οφείλεται στην ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας και στα νέα δεδομένα που η ανάπτυξη αυτή έφερε μαζί της, σε όλους τους τομείς του ανθρώπινου βίου. Το να αναλύσουμε βέβαια τις επιδράσεις της τεχνολογίας σε καθένα από αυτούς τους τομείς είναι εν πρώτοις αδύνατον και εν συνεχεία άσκοπο, καθώς ο αναγνώστης θα βομβαρδιστεί με πληροφορίες χωρίς στο τέλος να βγάλει κανένα νόημα.Έτσι στο παρόν άρθρο επέλεξα να σταθώ στην επίδραση της τεχνολογίας στον τομέα της επικοινωνίας και πιο συγκεκριμένα στον ρόλο που διαδραματίζουν τα smartphones σε αυτήν ως κύρια έκφανση της σημερινής τεχνολογικής εξέλιξης.
Αρχίζοντας λοιπόν την διερεύνηση της επίδρασης των smartphones στην ανθρώπινη επικοινωνία και επαφή , το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό δεν είναι άλλο από τους ανθρώπους που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές καθώς μέσω αυτών, βρίσκουν έναν δίαυλο επικοινωνίας με τον αναπτυγμένο κόσμο, πραγματοποιώντας μια πληθώρα δραστηριοτήτων με ένα και μόνο «κλικ». Πέραν αυτού όμως, τα γνωστά σε όλους μας “Smartphones”, έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας και την έχουν διευκολύνει με πολλούς τρόπους, είτε πραγματοποιώντας πληρωμές μέσω αυτού, κάνοντας κρατήσεις, παίζοντας παιχνίδια και δίνοντας το παρών στα SocialMedia. Αυτά, βεβαίως, αποτελούν ένα μικρό δείγμα των δυνατοτήτων τους. Το ερώτημα όμως που προκύπτει, είναι κατά πόσο τα Smartphones είναι καλά για την πνευματική μας υγεία.
Όπως αναφέρθηκε, τα Smartphones πλέον είναι “πολυεργαλεία” και προσφέρουν πολλές πληροφορίες στον χρήστη. Από την μία πλευρά αυτό είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα, αλλά αποτελεί και μεγάλο μειονέκτημα, καθώς δεν δίνει περιθώριο στον χρήστη να αναπτύξει την κριτική του ικανότητα και να φιλτράρει τις πληροφορίες που λαμβάνει, αλλά ούτε να αφήσει τον εαυτό του να χαλαρώσει από τον βομβαρδισμό πληροφοριών. Τέλος, η ολοένα λιγότερη εξάσκηση του μυαλού είναι πιθανό να επιδεινώνει την επίδραση που έχει η βιολογική γήρανση στις εγκεφαλικές λειτουργίες.
Όσον αφορά μάλιστα τους νέους, τα Smartphonesέχουν γίνει κυριολεκτικά η προέκταση του χεριού τους, καθώς τα χρησιμοποιούν για ψυχαγωγικούς κυρίως σκοπούς, χάνοντας το νόημα της πραγματικής ύπαρξης των Smartphones. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επαναπροσδιορίζεται ο ορισμός του ελεύθερου χρόνου και βεβαίως να γίνονται δέσμιοι μιας τεχνολογικής συσκευής. Παράλληλα, μια άλλη ομάδα που επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την τεχνολογία είναι τα μικρά παιδιά και τα βρέφη, καθώς τα κλασικά παιχνίδια έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από τα ψηφιακά. Πολλές φορές, μάλιστα, επειδή το διαδίκτυο δίνει πρόσβαση σε πληθώρα παιχνιδιών, τα παιδιά παίζουν ακατάλληλα παιχνίδια για την ηλικία τους, αν ξεφύγουν από την επίβλεψη των γονέων.
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της τεχνολογίας γενικότερα και των Smartphones ειδικότερα, είναι ότι αντικαθιστά την επαφή πρόσωπο με πρόσωπο. Πλέον η επικοινωνία γίνεται μέσω γραπτών μηνυμάτων και βιντεοκλήσεων. Με λίγα λόγια, η παραδοσιακής μορφής επικοινωνία έχει αντικατασταθεί με την ψηφιακή, που ωστόσο αποξενώνει τους συνομιλητές, καθώς η επικοινωνία πραγματοποιείται από απόσταση και όχι τετ-α-τετ, χωρίς να διευκολύνει την κοινωνικοποίηση.
Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψιν είναι ο ψυχολογικός. Οι χρήστες που είναι εξαρτημένοι από τα Smartphones επιφορτίζονται με άγχος αποχωρισμού για το κινητό. Η σκέψη και μόνο ότι μπορεί να στερηθούν τη συσκευή για κάποιο χρονικό διάστημα τους δημιουργεί έντονο άγχος, καθώς μέσα από το κινητό έχουν συνηθίσει να παρακολουθούν όλες τις δραστηριότητες. Επιπλέον, θέλουν το κινητό να βρίσκεται σε εμβέλεια ικανή ώστε να ελέγχουν διαρκώς την κατάστασή του, την ανανέωση δηλαδή των πληροφοριών που λαμβάνουν, και έτσι τους δημιουργείται άγχος αναμονής. Τέλος, η αποσύνδεση προκαλεί μια ψεύτικη απειλή αποκλεισμού από έναν κόσμο επικοινωνίας, που όμως στην πραγματικότητα έχει επιφανειακό χαρακτήρα. Αυτό το χαρακτηριστικό ισχύει περισσότερο για τα Social Media και κάνει τους χρήστες να νιώθουν άγχος απομόνωσης, καθώς έχουν την ψευδαίσθηση ότι δεν ακολουθούν τα τεκταινόμενα και τους ρυθμούς των γύρω τους.
Συνοψίζοντας, η χρήση των Smartphonesθα πρέπει να γίνεται συνειδητά και με μέτρο. Επίσης, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο πραγματικός κόσμος είναι έξω και όχι πίσω από μια οθόνη. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο άνθρωπος δημιούργησε την τεχνολογία για να τον υπηρετεί και να διευκολύνει τη ζωή του και όχι το αντίστροφο.
