Του Γεωργίου-Ερμή Μπουγιούρη,
Οφείλω να κάνω μια εισαγωγή κι επεξήγηση για το πρώτο σκέλος του τίτλου.
Τα καπάκια ήταν, κατά την διάρκεια της επαναστάσεως, μυστικές συμφωνίες των οπλαρχηγών της Ρούμελης με τους Τούρκους. Τα καπάκια θεωρούνταν, γενικά, εθνοφελή στρατηγήματα. Όποιος έβαζε καπάκι ουσιαστικά επέβαλλε ανακωχή, έσωζε τους πληθυσμούς από τη σφαγή και τη λεηλασία και συνάμα κέρδιζε πολύτιμο χρόνο. Ήταν δηλαδή μια τακτική ευρύτερα αποδεκτή. Τέτοιες συμφωνίες είχαν κάνει ο Βαρνακιώτης, ο Γώγος Μπακόλας, ο Καραϊσκάκης και βέβαια ο Ανδρούτσος. Ωστόσο, η έλευση του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και η δυναμική εμπλοκή του στον ξεσηκωμό της Δυτικής Ελλάδας κατέστησε τα καπάκια πέτρα σκανδάλου και πανίσχυρο πολιτικό επιχείρημα. Με πρόσχημα τις επαφές με τον εχθρό, ο Μαυροκορδάτος είχε την ευχέρεια να διαχωρίζει τους καπετάνιους σε «πατριώτες» και «προδότες» ανάλογα με την τροπή των πραγμάτων και τις ατομικές του επιδιώξεις. Κάπως έτσι, ο Βαρνακιώτης εξοβελίστηκε, ο Μπακόλας πέρασε στο στρατόπεδο των Τούρκων, ο Καραϊσκάκης δικάστηκε ως προδότης, ενώ ο Ανδρούτσος είχε το οικτρό τέλος που ξέρουμε.*
Έχοντας εξηγήσει τα καπάκια μπορώ με χαρά, κι λύπη, να προχωρήσω στο δεύτερο σκέλος του τίτλου. Εάν προσεγγίσει κάνεις με προσοχή, κι λίγο χιούμορ, μπορεί εύκολα να εντοπίσει παρόμοιες «ανίερες συμμαχίες» στην Ελληνική πολιτική σκηνή.
Θα μπορούσα να κρατήσω κρυφό το θέμα του άρθρου έως αυτό το σημείο, αλλά δεν κρατήθηκα κι έδωσα ένα, μικρό στοιχείο στον τίτλο. Πρόκειται για τους «Μαζί δεν κάνουμε κι χώρια δεν μπορούμε» της πολιτικής. Μιλάω, φυσικά, για τον ΣΥΡΙΖΑ με την Χρυσή Αυγή. Την ελληνική «αριστερά» και την ελληνική «εθνικοσοσιαλιστική δεξιά».
Ποιός δεν θυμάται, ήδη απ’το 2015, το κοινό μέτωπο στο ΟΧΙ στην Ε.Ε. στο δημοψήφισμα ή όταν ο ΣΥΡΙΖΑ συνεργάστηκε με τη Χρυσή Αυγή, για να ρίξουν την προηγούμενη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με αφορμή την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, ενώ υπήρξε άλλη μία προσπάθεια στην ψήφιση της απλής αναλογικής.
Εκτός αυτών, των εμφανών, συνεργασιών υπήρξαν κι αλλά, λιγότερο εμφανή, καπάκια. Κάποια από αυτά είναι η καθυστέρηση και η αδιαφορία, εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ για την επίσπευση της δίκης της Χ.Α., ο περιορισμός της αστυνόμευσης που απ’ την μια ευνοεί το «αριστερό» αφήγημα κι, απ’την άλλη, ευνοεί ταυτόχρονα την ανάδειξη των άκρων όπως η Χ.Α.
Εκτός των προαναφερθέντων, τρανταχτό παράδειγμα υπήρξε ο πόλεμος εναντίων των καναλιών το άνοιγμα του «εθνικού» θέματος του Σκοπιανού, το οποίο προφανώς έγινε για να δημιουργηθούν οι συνθήκες πόλωσης αριστεράς κι δεξιάς.
Δυστυχώς τα παραδείγματα ποικίλλουν.
Ωστόσο, το φαινόμενο αυτό εξηγείται πολύ απλά. Κάθε ιδεολόγημα, κάθε άποψη, χρειάζεται έναν «εχθρό», έτσι ώστε να ενοποιηθεί η μεριά του. Ο ΣΥΡΙΖΑ και η Χ.Α. έχουν αντιληφθεί πως, παρότι το μίσος, έχουν ανάγκη ο ένας τον άλλον. Εκτός αυτών, με δυνατή Χ.Α., μένει αδύναμη η παραδοσιακή «δεξιά», η Ν.Δ, που αποτελεί ο πρώτος κίνδυνος για την κυβέρνηση.
Για να επιστρέψουμε στην ιστορική αναφορά στα καπάκια, σε πολλές περιπτώσεις υπήρχαν τα ψευδο-καπάκια. Με λίγα λόγια, ένας απ’τους δύο προέδιδε κι δεν τηρούσε την συμφωνία που είχε υπάρξει. Αυτό υπήρξε μάλιστα, αρκετές φορές, μέθοδος πολέμου των Ελλήνων.
Υποθέτω, οι Έλληνες, είχαμε ανέκαθεν την πονηριά, και την κουτοπονηριά πολλές φορές, μέσα μας. Το εάν η συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ-Χ.Α. εξελιχθεί σε ψευδο-καπάκι θα φανεί στο μέλλον. Το μόνο σίγουρο είναι πως θα ‘ναι ενδιαφέρον…
*Κωστής Παπαγιώργης, Τα καπάκια, Εκδόσεις Καστανιώτη (2003)
Γεννήθηκε το 1998 στο Ρέθυμνο, Κρήτης. Είναι προπτυχιακός φοιτητής του Τμήματος Ιστορίας & Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Αττικής του Think Tank ΚΕΑΣΜ και Γενικός Γραμματέας της νεολαίας Rotary Αθηνών. Επίσης ασχολείται ενεργά με τον αθλητισμό και τον εθελοντισμό.
