Του Γιώργου Ναθαναήλ,
Ο Αλέξανδρος μέχρι την Ινδία
Η επόμενη πόλη που κατέλαβε ο Αλέξανδρος ήταν η Βαβυλώνα, η οποία παραδόθηκε. Εκεί ο μακεδόνας βασιλιάς συνάντησε έναν παλιό αντίπαλο, το Μαζαίο. Ο τελευταίος έγινε κοινωνός της μεγαλοψυχίας του Αλεξάνδρου και εγκαταστάθηκε στη Βαβυλώνα ως σατράπης. Με αυτή την κίνηση ο Αλέξανδρος ήθελε να πάρει με το μέρος του κάποια επίλεκτα σώματα Περσών, που ήταν πιστά στο Δαρείο. Στη συνέχεια τα Σούσα παραδόθηκαν και ένας τεράστιος θησαυρός πέρασε στα χέρια του Αλεξάνδρου. Ήταν περίπου 50.000 τάλαντα, ποσό αμύθητο ακόμα και για την άλλοτε κραταιά Αθήνα.
Η επόμενη πόλη ήταν η Περσέπολη, η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας. Στην πορεία του προς αυτή συνάντησε μεγάλη αντίσταση από τους ντόπιους πληθυσμούς υπό την ηγεσία του Αριοβαρζάνη, σατράπη της περιοχής. Στη συνέχεια θα εκτυλιχθεί μια απίστευτη αντίθεση συναισθημάτων. Από τη μία οι Μακεδόνες ήταν πανευτυχείς με την κατάληψη της πόλης και την ανακάλυψη 120.000 ταλάντων και από την άλλη οι Πέρσες θλιμμένοι έβλεπαν την πρωτεύουσά τους να καίγεται την άνοιξη του 330. Η κίνηση αυτή έστελνε ξεκάθαρο μήνυμα και στην Ελλάδα επειδή ένα χρόνο πριν ξεκίνησε εξέγερση υποκινούμενη από τον Άγη Γ’. Εν τέλει, ο Αντίπατρος κατέστειλε την εξέγερση. Το επόμενο γεγονός που εκμεταλλεύτηκε σωστά ο Αλέξανδρος ήταν η δολοφονία του Δαρείου. Ο Μεγάλος Βασιλιάς είχε εξοριστεί στα Εκβάτανα και δολοφονήθηκε από το Βήσσο (διοικούσε τη δεξιά πτέρυγα στη μάχη των Γαυγαμήλων). Με πρόφαση αυτό το γεγονός συνέχισε την εκστρατεία γιατί, προκειμένου να γίνει αυτός ο Μεγάλος Βασιλιάς, έπρεπε να εκδικηθεί το φόνο του Δαρείου και να τον κηδεύσει.
Ο Αλέξανδρος στις περιοχές που κατέκτησε από ‘δω και έπειτα τοποθέτησε Πέρσες διοικητές, που γνώριζαν τις κοινωνικές ιδιαιτερότητες της περιοχής. Ωστόσο, ο Αλέξανδρος, τυφλωμένος από τη δόξα, οδήγησε το Φιλώτα, γιο του Παρμενίωνα, στο θάνατο δήθεν για προδοσία. Επίσης, ο Κλείτος, που ήταν παιδικός φίλος του μακεδόνα βασιλιά, σκοτώθηκε από τον ίδιο τον Αλέξανδρο ενόσω ο τελευταίος βρισκόταν σε μέθη. Φυσικά, ο Αλέξανδρος μετάνιωσε γι’ αυτή του την πράξη. Ένα εξίσου σημαντικό γεγονός τόσο για την προσωπική ζωή τού Αλεξάνδρου όσο και για τη θεμελίωση της αυτοκρατορίας είναι το ακόλουθο. Το 327, συγκεκριμένα, νυμφεύτηκε τη Ρωξάνη και στρατολόγησε 30.000 Ιρανούς, τους οποίους θα ενέτασσε σταδιακά στο στράτευμα αφού πρώτα εκπαιδεύονταν κατά τα ελληνικά πρότυπα. Μέχρι το 326 ο Αλέξανδρος θα πολεμήσει με διάφορες τοπικές φυλές. Αρχικά, πέρασε το 330 τις πύλες της Κασπίας και ίδρυσε πόλεις, όπου εγκατέστησε είτε Έλληνες μισθοφόρους είτε απελευθερωμένους αιχμαλώτους ως στηρίγματα για τη συνέχιση της εκστρατείας. Το 327 κατέκτησε την πεδιάδα της Βακτριανής κατά την οποία συνάντησε αντίσταση από νομάδες και άλλες διάσπαρτες φυλές. Ταυτόχρονα, οι φεουδάρχες της περιοχής (Σόγδοι) συμμάχησαν για να αντιμετωπίσουν τον Αλέξανδρο. Παρέδωσαν το Βήσσο και πολέμησαν εναντίον του μακεδόνα βασιλιά μέχρι το 328.
Από τη Μακεδονία στην Ινδία
Το 326 ξεκινά η εκστρατεία στην Ινδία, περιοχές του σημερινού Πακιστάν. Αυτή η εκστρατεία δεν είχε κανέναν απολύτως στρατηγικό λόγο. Ωστόσο, πιθανόν να έγινε επειδή ο Αλέξανδρος ήθελε να εξερευνήσει την περιοχή από τις ακτές του Ινδικού Ωκεανού έως τον ισθμό τού Σουέζ. Στην ευρύτερη περιοχή υπήρχαν πολλά μικρά κρατίδια, τα οποία συγκρούονταν μεταξύ τους. Ο βασιλιάς των Ταξίλων συμμάχησε με τον Αλέξανδρο και συγκεντρώθηκε στράτευμα περίπου 120.000 ανδρών για να αντιμετωπίσουν τον Πώρο. Το 326 στον Υδάσπη ποταμό θα δινόταν η μάχη. Ο Πώρος επιτέθηκε πρώτος. Το ιππικό μαζί με το πεζικό και τους εκπαιδευμένους για μάχη ελέφαντες δημιούργησαν προβλήματα κυρίως στην φάλαγγα. Ο Αλέξανδρος πέρασε το ποτάμι και προσπάθησε να περικυκλώσει τους Ινδούς. Η φάλαγγα κατάφερε να απωθήσει τους ελέφαντες, οι οποίοι έγιναν πρόβλημα για το ινδικό πεζικό. Εν τέλει ο Πώρος παραδόθηκε και κάπως έτσι έληξε η μάχη. Ο Αλέξανδρος ίδρυσε δύο νέες πόλεις, την Αλεξάνδρεια Νίκαια ως ανάμνηση της νίκης του και η άλλη πήρε το όνομα του αλόγου του Αλεξάνδρου, που πριν λίγο ξεψύχησε στη μάχη (Βουκεφάλας). Ο Πώρος παρέμεινε βασιλιάς αλλά ήταν υποτελής στον Αλέξανδρο.
Ο Αλέξανδρος συνέχισε με το στρατό του μέχρι τον Ύφαση ποταμό. Εκεί, το στράτευμα εξαντλημένο από τη μακρόχρονη και σχεδόν αδιάκοπη εκστρατεία αρνήθηκε να συνεχίσει. Επίσης, παρουσιάστηκαν και κακοί οιωνοί σε μια θυσία που έκανε στον ποταμό και έτσι αποφάσισε να πάρει το δρόμο της επιστροφής. Κατασκευάστηκε στόλος 1.000 πλοίων για να κατέβουν τον Υδάσπη και μετά τον Ινδό ποταμό. Όμως, ακόμα και τότε δεν έλειψαν οι μάχες με τους Ινδούς της περιοχής, κυρίως με τους Μαλλωτούς. Ο στρατός χωρίστηκε και πήρε τρεις κατευθύνσεις. Ο Κρατερός ακολούθησε τη διαδρομή μέσω του Καρχαντάρ, ο Αλέξανδρος από τις ερήμους της Γεδρωσίας, όπου είχε αρκετές απώλειες και ο Νέαρχος είχε ως αποστολή την εξερεύνηση των παραλίων μέχρι τον Περσικό κόλπο.
Υπάρχουν πολλά ακόμα που μπορούμε να πούμε για την εκστρατεία του Αλεξάνδρου. Προσπάθησε να εμφυσήσει τα ελληνικά πρότυπα στα κατακτημένα εδάφη και να δημιουργήσει μια πολυεθνική αυτοκρατορία βασισμένη στον ελληνικό πολιτισμό. Δυστυχώς, πέθανε στις 10 ή 13 Ιουνίου του 323. Τότε σταμάτησε ο χρόνος για όλη την Οικουμένη. Στη Βαβυλώνα. Όχι μόνο επειδή πέθανε ένας σπουδαίος στρατηλάτης αλλά επειδή ο θάνατός του είναι μια τομή για την ιστορία. Μια νέα εποχή θα έρθει και η ειρήνη είναι και πάλι απούσα…
Πηγές:
- Francois Lefevre, Ιστορία του αρχαίου ελληνικού κόσμου
- P.Green, Alexander of Macedon,356-323 B.C. A historical biography
- W.Heckel, The wars of Alexander the Great
