Του Μίνωα Ράπτη,
Τα ακροδεξιά κόμματα στην πολιτική, μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχαν κατά κύριο λόγο, σε διεθνές επίπεδο, μικρά λαϊκά ερείσματα, σε μια μεμονωμένη και περιθωριοποιημένη μερίδα του πληθυσμού, η οποία απολάμβανε και μιας γενικευμένης κατακραυγής και αποδοκιμασίας από το ευρύ κοινό.
Την τελευταία δεκαετία όμως (ίσως και λίγο πιο πρόσφατα απ’ αυτό) παρατηρείται μια απότομη αλλά σταθερή εκλογική άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων. Τα πρώτα “κρούσματα” έγιναν ορατά στην Ευρώπη. Η δική μας Χρυσή Αυγή ήταν ένα από τα πρώτα -χρονικά- ακροδεξιά κόμματα που συνάντησαν αξιοσημείωτη αύξηση στην εκλογική τους απήχηση.
Πολύ σύντομα ακολούθησαν οι Γκρίζοι Λύκοι στην Τουρκία, το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία (το φλερτ της Μαρί Λεπέν με το Κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων το μόνο σίγουρο είναι πως θα την ωφελήσει εκλογικά), το UKIP στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ αμέσως άνθησε και σε παγκόσμιο επίπεδο μια έξαρση εθνικοσοσιαλιστικής ρητορικής. Κι ενώ σ’ αυτές τις χώρες τουλάχιστον η ακροδεξιά δεν έφτασε τα κυβερνητικά γραφεία, αποτελεί παγκοσμίως τη μεγαλύτερη τάση στην κυβερνησιμότητα και απολαμβάνει τις περισσότερες νίκες που έχει δει ποτέ από τη δεκαετία του ’40.
Ο Ντόναλντ Τράμπ στις ΗΠΑ (αν και όχι ακροδεξιός χρησιμοποιεί εθνικιστική ρητορική), ο Βίκτωρ Ορμπάν στην Ουγγαρία, ο Ματέο Σαλβίνι στην Ιταλία, ο Σεμπάστιαν Κούρτς στην Αυστρία και ο Ζάιχ Μπολσονάρου στη Βραζιλία, είναι όλοι εν ενεργεία εθνικιστές ηγέτες και έχουν όλοι αναλάβει τα καθήκοντά τους από το 2017 και έπειτα.
Τα αίτια αυτού του φαινομένου έχουν απασχολήσει πληθώρα επιστημόνων στον τομέα των κοινωνικών, των πολιτικών, των οικονομικών και άλλων παραπλήσιων επιστημών.
Η αλήθεια είναι ότι η ηγεμονία του Νεοφιλελευθερισμού στα δυτικά κράτη και η αδυναμία της Κεντροαριστεράς και της Σοσιαλδημοκρατίας να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του νέου παγκοσμιοποιημένου οικονομικού συστήματος, σε συνδυασμό με την επικράτηση των γραφειοκρατών στην ηγεσία των Ευρωπαϊκών θεσμών, την άκρως αποτυχημένη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης αλλά και την εκβιαστικά επιβεβλημένη παγκοσμιοποίηση σε επίπεδο κουλτούρας, πολιτισμού και θρησκείας, αποτελούν την μαγική συνταγή για την απανταχού ακροδεξιά.
Σ’ ένα οικονομικό σύστημα που καταποντίζει τα μεσαία και χαμηλότερα κοινωνικά και οικονομικά στρώματα, οι εθνικιστές με βαθιά λαϊκίστικη ρητορική αυτοπροβάλλονται ως προασπιστές των ασθενέστερων.
Σε μια Ευρώπη τεχνοκρατική και αποστειρωμένη, προάγουν το πάθος για τις ιδέες τους – όσο ακραίες και να είναι-.
Σε μια συμβίωση ντόπιων – προσφύγων και εν μέσω έντονης θρησκευτικο-πολιτισμικής σύγχυσης, αλλά και ευρύτερο κλίμα τρομοκρατίας, απευθύνονται στα κατώτερα ένστικτα της ανθρώπινης φύσης και το εκμεταλλεύονται προς όφελός τους.
Το τι επιπτώσεις θα έχει αυτή η ραγδαία και συνεχόμενη άνοδος της ακροδεξιάς σε μακροπρόθεσμο επίπεδο δεν μπορεί να προβλεφθεί. Η αποτυχία, όμως, του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος είναι δεδομένη και όσο οι δυνάμεις του μεσαίου χώρου, είτε στα κεντροδεξιά είτε στα κεντροαριστερά το αγνοούν αυτό, απλά θα οδεύουμε όλο και περισσότερο προς την κατάρρευση της ενωμένης Ευρώπης και την απώλεια της ειρήνης (με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο).
Γεννημένος και μεγαλωμένος από το 1998 στην Αθήνα, προπτυχιακός φοιτητής στο Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης & Πολιτικής Επιστήμης του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης στην Κομοτηνή, στην κατεύθυνση της Πολιτικής Επιστήμης.
