Του Μανώλη Σαββάκη,
Δεν γνωρίζω αν το συγκεκριμένο εγχείρημα θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης για το κατά πόσο ο κλασικός φιλελευθερισμός θα «επιβίωνε» μέσα στην ελληνική πραγματικότητα και καθημερινότητα. Ξέρω όμως ότι η προσπάθεια αποκωδικοποίησης της έννοιας του φιλελευθερισμού είναι αναγκαία προκειμένου να αποφευχθεί και να απαλειφθεί η σύγχυση πάνω στην ερμηνεία της. Εξετάζοντας την σύγχρονη ελληνική ιστορία, διακρίνεται ότι ποτέ έως σήμερα ο κλασικός φιλελευθερισμός αυτός καθαυτός, δεν έπεισε τους Έλληνες, ούτε «βρήκε πρόσφορο έδαφος» για να εφαρμοστεί.
Ξεκινώντας με την διερεύνηση της έννοιάς του, το πρώτο πράγμα που παρατηρεί κανείς, είναι ότι ο φιλελευθερισμός δεν αποτελεί μια ενιαία ιδεολογία. Ναι μεν υπάρχει κοινή αφετηρία αρχών και ιδεών που τον διέπουν, αλλά δεν μπορεί να θεωρηθεί σε καμία περίπτωση ομοιογενής. Υπάρχουν πάμπολλες τάσεις του φιλελευθερισμού, και μπορεί κανείς να πει ότι χωρίζεται σε «χίλια κομμάτια». Διακρίνοντας το πολιτικό φάσμα βλέπουμε πως ο φιλελευθερισμός έχει φτάσει στο σημείο να «ταλαιπωρείται» και ο όρος του να καταχράται από σοσιαλδημοκράτες και τον ευρύτερο χώρο της αριστεράς (βλ. ελευθεριακός σοσιαλισμός), μέχρι και τις παρυφές της άκρας δεξιάς (βλ. εθνικός φιλελευθερισμός).
Στην Ελλάδα κατά καιρούς ξεπηδούν φωνές ορισμένων «αυτοαποκαλούμενων φιλελευθέρων» που αν ακούσουμε τις προτάσεις τους πάνω σε θέματα πχ. οικονομικής πολιτικής και των ατομικών ελευθεριών, καμία απολύτως σχέση έχουν με τον κλασικό φιλελευθερισμό. Επιπλέον, τρανό παράδειγμα αποτελεί η αναδρομή στον εικοστό αιώνα και τον Ελευθέριο Βενιζέλο με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Ήταν πραγματικός φιλελεύθερος; Η νομοθετική μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, το μεγάλο και ρυθμιστικά παρεμβατικό κράτος αποτελούν μέτρα φιλελεύθερα; Ο εθνικισμός και ο επεκτατισμός που ευαγγελιζόταν η Μεγάλη Ιδέα αποτελούσαν κλασικά φιλελεύθερες πολιτικές; Ο περίφημος αντικομουνιστικός νόμος του «ιδιώνυμου» ήταν φιλελεύθερος; Και τέλος, η συνολική παρεμβατικότητα του Κράτους και ο ρυθμιστικός έλεγχος σε όλους τους τομείς της ζωής των ατόμων, είναι κλασικά φιλελεύθερος; Η απάντηση στα παραπάνω, είναι κατηγορηματικά όχι.
Κάποιος που διαβάζει αυτές τις ανησυχίες μου, και δε γνωρίζει σε βάθος τις αρχές του κλασικού-«ορθόδοξου» φιλελευθερισμού είναι λογικό να μην καταλάβει την κατηγορική μου στάση απέναντι σε διαχρονικές άγνοιες και ασάφειες, που νοούνται εχθρικά απέναντι στον φιλελευθερισμό. Κι αυτό γιατί συμβαίνει; Διότι καθολικά παρατηρείται μια τάση απομάκρυνσης από τις πραγματικές βασικές αρχές του κλασικού φιλελευθερισμού. Σε επόμενη φάση, οι βασικές αυτές ιδέες του φιλελευθερισμού θα καταγραφούν αναλυτικότερα, ούτως ώστε να ξεδιαλύνω κι οποιεσδήποτε απορίες κι αντιφάσεις, που τυχόν μπορεί να δημιουργηθούν, διαβάζοντας τους παρόντες συλλογισμούς μου.
