Του Δημήτρη Τόλια,
Στην Ελλάδα εδώ και λίγους μήνες έχει άτυπα εγκαινιαστεί η προεκλογική περίοδος. Οι δημοσκοπήσεις θυμίζουν φθινοπωρινό θερμόμετρο, αφού η διαφορά ανάμεσα στα δύο κόμματα, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, ανεβοκατεβαίνει διαρκώς, σαν ανελκυστήρας. Είναι οι διάφοροι παράγοντες της καθημερινότητας, που καλούν αυτό το ασανσέρ σε διαφορετικούς ορόφους κάθε φορά. Η τελευταία δημοσκόπηση της Κάππα Research ήταν ενδεικτική της ιδεολογικής πόλωσης στην Ελλάδα. Η διαφορά ανάμεσα στα δύο κόμματα όχι μόνο ήταν στο 4,7% αλλά επιπλέον κανένα κόμμα δεν θα μπορούσε να έχει αυτοδυναμία την επομένη των εκλογών. Και φυσικά, καταλληλότερος για πρωθυπουργός ήταν με διαφορά ο κύριος «Κανένας» που εδώ και 10 χρόνια απολαμβάνει τη διάκριση αυτή.
Τα θέματα της καθημερινότητας και οι θέσεις των κομμάτων πάνω σε αυτά αποδεικνύεται ότι μετά το τέλος του παραδοσιακού δικομματισμού στην Ελλάδα, παίζουν αποφασιστικό ρόλο στην διαμόρφωση των τάσεων. Στον άξονα αριστεράς-δεξιάς ο κάθετος άξονας είναι το εκάστοτε πολιτικό ζήτημα, είτε αυτό ονομάζεται μακεδονικό, είτε έξοδος από τα μνημόνια, είτε πανεπιστημιακό άσυλο.
Για παράδειγμα, ένα από τα σημαντικά ζητήματα είναι η επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τοποθετηθεί υπέρ ενώ η ΝΔ κατά. Όσοι πολίτες είναι υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών είναι κατά βάση από το κέντρο και στα αριστερά (με εξαίρεση ορισμένους κεντροδεξιούς), έχοντας προοδευτικές απόψεις στα κοινωνικά ζητήματα. Όσοι είναι κατά ωστόσο, κατανέμονται σε διαφορετικές πλευρές του άξονα. Είτε θα είναι άνθρωποι από τα δεξιά ως την άκρα δεξιά με συντηρητικές απόψεις, είτε από το κέντρο μέχρι και τα δεξιά με συντηρητικές ή και προοδευτικές απόψεις είτε τέλος θα είναι κομμάτια της αριστεράς κατά του ΝΑΤΟ. Συνεπώς, μεγάλο μέρος των υποστηρικτών της συμφωνίας θα ψήφιζαν ΣΥΡΙΖΑ και όχι άλλο κόμμα ενώ, οι επικριτές της συμφωνίας δεν θα ψήφιζαν μαζικά μόνο τη ΝΔ. Μεγάλο μέρος αυτών θα ψήφιζε το φασιστικό κόμμα της Χ.Α. ενώ σημαντικό μέρος θα ψήφιζε ορισμένα από τα νέα «πατριωτικά» κόμματα, που τάσσονται ενάντια στην συμφωνία, ενώ ένα ακόμη ποσοστό λιγότερο συντηρητικό θα ψήφιζε το ΚΙΝΑΛ. Γι’ αυτό είναι αντιληπτό ότι το κυβερνών κόμμα επιδιώκει την πόλωση καθώς το συμφέρει η διασπορά της δεξιάς ψήφου.
Τα διλλήματα των εκλογών
Από τις σημαντικότερες διακυβεύσεις ενόψει των εκλογών θα είναι το δίπολο προοδευτισμός-συντηρητισμός και στον οικονομικό τομέα σοσιαλδημοκρατία- νεοφιλελευθερισμός. Οι πολίτες θα έχουν να επιλέξουν είτε από τη μια τον ΣΥΡΙΖΑ που επιθυμεί να διατηρήσει το κοινωνικό κράτος πρόνοιας, που χρηματοδοτείται από την φορολόγηση και δίνει επιδόματα και οικονομικές βοήθειες στους ασθενέστερους (π.χ. κοινωνικό μέρισμα, φοιτητικό επίδομα) κάτι το οποίο όμως δεν βοηθά τόσο την ανάπτυξη των ιδιωτικών επιχειρήσεων και την ιδιωτική πρωτοβουλία. Από την άλλη, έχει να επιλέξει την ΝΔ που επιθυμεί την εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου με το μικρό κράτος. Μείωση της φορολογίας ώστε να ανασάνουν μικροί και μεγάλοι επιχειρηματίες, μέτρα υπέρ του ιδιωτικού τομέα αλλά ωστόσο κατάργηση του κοινωνικού κράτους πρόνοιας και συνεπώς της μεγάλης βοήθειας στους ασθενέστερους.
Επιπρόσθετα, το δίπολο προοδευτισμός ή συντηρητισμός αφορά τις πολιτικές των κομμάτων στα κοινωνικά ζητήματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκπροσωπεί το προοδευτικό τμήμα του εκλογικού σώματος π.χ. έχει λάβει μέτρα υπέρ των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤ κοινότητας, καθιέρωση απλής αναλογικής, διαχωρισμός κράτους εκκλησίας, ενώ η ΝΔ παραδοσιακά και σύμφωνα με τα στελέχη της π.χ. Άδωνις Γεωργιάδης ή Μάκης Βορίδης, θα εκπροσωπήσει το συντηρητικό κομμάτι του εκλογικού σώματος το οποίο δημοκοπικά φαίνεται πολυπληθέστερο.
Τα ποσοστά που θα λάβουν τα υπόλοιπα κόμματα θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της εκλογικής αναμέτρησης. Τοποθετούμενα και αυτά στους άξονες των διακυβεύσεων θα επιχειρήσουν να «κλέψουν» ψηφοφόρους είτε από όσους κεντροαριστερούς και αριστερούς έχουν δυσαρεστηθεί από τις πολιτικές του Αλέξη Τσίπρα στην Κυβέρνηση, είτε από δεξιούς που δεν εμπιστεύονται τον Μητσοτάκη και τη ΝΔ λόγω του παρελθόντος τους είτε λόγω των συντηρητικών στάσεων τους. Εκτός από το ΚΚΕ το οποίο έχει σταθερό αριθμό ιδεολόγων ψηφοφόρων, τα κόμματα που θα καθορίσουν το εκλογικό αποτέλεσμα θα είναι η Χ.Α. και τα «πατριωτικά» κόμματα που θα «κόψουν» ψήφους από τη ΝΔ ενώ από τη μια το ΚΙΝΑΛ και από την άλλη, άλλα αριστερά κόμματα που θα κόψουν ψήφους από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Είναι σίγουρα νωρίς για προβλέψεις, ιδίως όταν το ποσοστό των αναποφάσιστων είναι τόσο υψηλό. Η κομματική ταύτιση μπορεί να έχει υποχωρήσει, ωστόσο με δεδομένο ότι ο άξονας μνημόνιο-αντιμνημόνιο παύει να ισχύει, μετά την έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια, οι ιδεολογικές τομές θα διαδραματίσουν για πρώτη φορά πρωταγωνιστικό ρόλο. Και ιδιαίτερα στις εκλογές αυτές που πιθανόν να αναδείξουν αναθεωρητική βουλή.
Γεννήθηκε το 1998 και μεγάλωσε στον Ωρωπό Αττικής. Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ έχει φοιτήσει και για ένα έτος στο ίδιο τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι λάτρης της πολιτικής ιστορικής ανάλυσης και έρευνας. Ασχολείται με την ανίχνευση της διαδικασίας διάδοσης και τις επιδράσεις των πολιτικών ιδεών στην κοινωνία τόσο στο παρελθόν όσο και φυσικά στο σήμερα.
