Της Δήμητρας Ροδοβίτου,
“Εγώ έφερα τη μπάλα άρα εγώ αποφασίζω ποιος θα παίξει”
“Εσύ, ναι, ο λίγο μπούλης, εσύ θα μπεις τέρμα”
“Φάουλ θα δοθεί μόνο αν βγει αίμα”
“Προσέξτε μη πάει στα νερά η πάνινη η μπάλα, γίνεται ασήκωτη”
“Νύχτωσε, με φώναξε η μαμά μου από το μπαλκόνι”
Εσύ λοιπόν, τυχαίε αναγνώστη, υποθέτω πως ένιωσες μια νοσταλγία με τούτο τον πρόλογο. Ένιωσες ένα σκίρτημα αναπόλησης. Ίσως σε πήγα αρκετά χρόνια πίσω. Σε εποχές που φθείρονται, ή μάλλον φθάρθηκαν αρκετά, και μας κουνούν νωχελικά το μαντήλι, καθώς ο χρόνος δε γυρίζει πίσω. Ίσως οι αλάνες να έχουν ερημώσει, πια, μα εσύ δε ξέχασες ποτέ το παιδικό σου όνειρο! Να γίνεις σαν τον Μέσι, τον Ρονάλντο, ή τον Μαραντόνα. Η παρέα σου ενάντια στην παρέα της διπλανής τάξης. Πεδίο μάχης το χώμα. Αίματα σε γόνατα και αγκώνες, μελανιές, σπρωξίματα. Μα εσύ εκεί. Υπερασπιζόσουν κάτι, κάτι..
Δεν ήταν όμως πάντοτε όλα ρόδινα. Δεν είχαν όλοι οι συμπαίκτες σου την ίδια δίψα για αγνό παιχνίδι. Υπήρχαν κι εκείνα τα πιο «κακά παιδιά». Να, η πρώτη διαφωνία, η πρώτη συμμαχία, το πρώτο -δίχως λόγο- σπρωξίδι. Θα μου πεις, παιδιά είναι, θα μαλώσουν, θα φωνάξουν. Θα σου πω, τα παιδιά αυτά κάποτε θα μεγαλώσουν, θα έχουν δικό τους σύστημα, δικές τους σελίδες. Κι όχι κατά προτίμηση λευκές…
Το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα έκανε την εμφάνιση του στα τέλη του 19ου αιώνα, στα λιμάνια του Πειραιά και της Πάτρας. Παράλληλα, σε πόλεις εκτός των τότε ελληνικών συνόρων, όπου υπήρχαν ελληνικές κοινότητες (Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, αλλά και Κων/πολη και Σμύρνη) το ποδόσφαιρο αναβίωνε μέσω των ναυτών των πολεμικών πλοίων, τα οποία ναυλοχούσαν στην περιοχή. Σημαντικό εξίσου ρόλο στη διάδοση του αθλήματος αυτού υπήρξαν δεκάδες Έλληνες φοιτητές του εξωτερικού, καθώς και μετανάστες, οι οποίοι επιστρέφοντας στην Πατρίδα, κουβαλούσαν στις πλάτες τους το ποδόσφαιρο.
Οι Ολυμπιακοί του 1896, ήρθαν να δώσουν τη δική τους ώθηση. Παρόλο που ύστερα από συνεδριάσεις και άρνηση της ΕΟΑ (Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων), η ποδοσφαίρισις δεν εντάχθηκε στο τελικό πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων, οι πρώτες συστηματικές ενέργειες για τη μύηση θεατών και παικτών στο κλίμα του αθλήματος, είχαν ήδη λάβει θέση. Την ίδια χρονιά, ένας ομογενής του Λονδίνου εν ονόματι Α. Βλαστός, θέτει σε κυκλοφορία μεταφρασμένα κείμενα των Κανόνων του Ποδοσφαίρου στην ελληνική γλώσσα. Είναι πλέον γεγονός.
Στο μεταξύ, ξεκινούν να αναδύονται και οι πρώτοι σύλλογοι που καλλιεργούν το Ποδόσφαιρο. Υπάγονται τόσο στην περιφέρεια της Αττικής, όσο και της Θεσσαλονίκης, της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης κ.α. Ομάδες όπως ο Πανελλήνιος, ο Εθνικός, ο Παναχαϊκός, και πολλές ακόμα, ξεχύνονται και το ποδόσφαιρο αρχίζει να παγιώνεται. Υπό τη βλέψη του ΣΕΓΑΣ, κηρύσσονται τα πρώτα πανελλήνια Πρωταθλήματα, μέχρι το 1919, οπότε οι σύλλογοι ιδρύουν την ΕΠΣΕ. Η ίδρυση της ΕΠΣΕ κατέλυε τη μέχρι τότε αποκλειστική συμμετοχή του Νότου στα πρωταθλήματα, με την πρωτοφανή συμμετοχή συλλόγων εκτός Αττικής, ήτοι, ομάδων της Θεσσαλονίκης. Η προσπάθεια διεύρυνσης της ιδέας του ποδοσφαίρου εκτός Αθηναϊκών συνόρων δεν συνεχίστηκε, καθώς η Ένωση διαλύθηκε την ίδια χρονιά.
Η κυριαρχία του Νότου συνεχίζεται, και μας αγγίζει έως σήμερα.
Τομή στην ιστορία του Ελληνικού Ποδοσφαίρου αποτελεί η 14η Νοεμβρίου 1926, οπότε ιδρύεται η Ελληνική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, η γνωστή σε εμάς, ΕΠΟ.
Η αγωνιστική περίοδος 1927-28 όμως, θα επιφύλασσε μια μεγάλη έκπληξη. Έπειτα από διένεξη μεταξύ Ολυμπιακού και ΕΠΟ, η τελευταία επιβάλλει στον πρώτο πολύμηνη τιμωρία και απαγορεύει με ποινή διαγραφής σε όλα τα υπόλοιπα σωματεία, να αγωνίζονται μαζί του. Η είδηση αυτή φάνηκε να δυσαρεστεί Παναθηναϊκό και ΑΕΚ, οι οποίοι έσπευσαν να ταχθούν στο στρατόπεδο του Ολυμπιακού και να διοργανώσουν φιλικούς αγώνες προς όφελος τους. Το φθινόπωρο του 1927, το Π.Ο.Κ ήταν πλέον γεγονός. Οι διαταραχές που προκλήθηκαν εκ μέρους των τριών αυτών ομάδων οδήγησε στην πλήρη διαγραφή τους από την ΕΠΟ, και στην διεξαγωγή πρωταθλήματος χωρίς αυτούς. Οι τρεις διαγεγραμμένοι σύλλογοι λοιπόν, επισημοποιούν το Π.Ο.Κ, τα αρχικά του οποίου συνάδουν με:
- Π= Παναθηναϊκός Α.Ο
- Ο= Ολυμπιακός Σ.Φ.Π
- Κ= Κωνσταντινουπόλεως Α.Ε.
Αν και δεν έχει βρεθεί επίσημο καταστατικό, δημοσιεύματα τις εποχής αναφέρουν την ύπαρξη υπογεγραμμένου συμφωνητικού ανάμεσα στους τρεις αυτούς συλλόγους με συγκεκριμένους όρους.
Ως εμπορικού χαρακτήρα σύμφωνο, οι τρεις δημοφιλέστερες ομάδες της Αθήνας και του Πειραιά, προσχώρησαν επισήμως στην ίδρυση του Π.Ο.Κ με σκοπό το αμοιβαίο όφελος από τη διοργάνωση αγώνων και τουρνουά. Τουρνουά τα οποία έδιναν τη δυνατότητα συμμετοχής ομάδων του εξωτερικού, τα επονομαζόμενα Κύπελλα Χριστουγέννων και Κύπελλα Πάσχα. Τεράστια η οικονομική επιτυχία, επίσης τεράστια η προσέλευση της πλειονότητας των φιλάθλων του Λεκανοπεδίου. Η κυριαρχία τους ήταν πια εμφανής. Μια “συνεργασία” που έμελλε να αποβεί μακροχρόνια, εφόσον συνεχίστηκε ως τα μέσα της δεκαετίας του ’70.
Βασικό μέλημα του Π.Ο.Κ, μεταξύ άλλων, ήταν η αποδυνάμωση καθεαυτής της ΕΠΟ. Ο τρόπος ήταν απλός. Η δημιουργία ξεχωριστού Πρωταθλήματος. Πλειοψηφία όμως των σωματείων συντάχθηκε με την επίσημη διοίκηση της ΕΠΟ.
Τον Ιούλιο του 1928, η ΕΠΟ αποφάσισε να δεχτεί ξανά στους κόλπους της τα τρία προαναφερθέντα σωματεία, αυτό όμως δεν συνεπαγόταν με την παύση της μεταξύ τους συνεργασίας. Η συνεργασία των τριών επεκτάθηκε σε διάφορους τομείς, τονίζοντας ακόμη περισσότερο το νότιο στοιχείο. Εκτός των προς όφελος τους αγώνων και τουρνουά, υπήρχαν κανονισμοί που εκτείνονταν από το μεταγραφικό κλίμα, έως και τις υποχθόνιες συμμορίες, όσον αφορά τις εκλογές των διοικήσεων της ΕΠΟ. Τρανταχτό παράδειγμα της αλληλοϋποστήριξης αυτής αποτελεί το έτος 1976, όταν ο εκπρόσωπος του Ολυμπιακού στην αρμόδια επιτροπή της ΕΠΟ, ψήφισε υπέρ του Παναθηναϊκού, ο οποίος απειλούνταν με υποβιβασμό με την κατηγορία της υπόθεσης δωροδοκίας των παικτών του Ηρακλή Θεσσαλονίκης, υπόθεση που έμεινε γνωστή ως “υπόθεση των λουλουδιών”.
Δες λοιπόν πώς μεγάλωσαν τα «κακά παιδιά» του προλόγου. Πώς εγκαθίδρυσαν το δικό τους σύστημα. Στο είπα στην αρχή, δε θυμάσαι;
Εν έτει 2018, λοιπόν, μπορεί το Π.Ο.Κ να έχει τυπικώς διαλυθεί, η αίσθηση της νότιας κυριαρχίας όμως καλά κρατεί. Η δύναμη που συσσωρεύτηκε στο νότιο αυτό τμήμα της ελληνικής επικράτειας στη διάρκεια των δεκαετιών, καλά κρατεί εξίσου. Επίδειξη δύναμης σε σφυρίχτρες, γραφεία, αποδυτήρια, όχι σε τερέν.
To λες και αθλητικό “παρακράτος”.
Γεννήθηκε στην Έδεσσα το 2000. Είναι προπτυχιακή φοιτήτρια του Tμήματος Iστορίας & Aρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ασχολείται χρόνια ερασιτεχνικά με την αρθρογραφία ενώ, για το OffLine Post, τα άρθρα της φιλοξενούνται στην κατηγορία των Kοινωνικών.
