Του Πάνου Ιορδανίδη,
Τον Ιούλιο, η Ελλάδα απελαύνει από την επικράτειά της Ρώσους διπλωμάτες, οι οποίοι κατηγορούνται ότι διέδωσαν απόρρητες κρατικές πληροφορίες και αποπειράθηκαν να δωροδοκήσουν κρατικούς υπαλλήλους. Όπως είναι γνωστό, οι παράνομες ενέργειες των διπλωματών σχετίζονταν με τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Μόσχας στα Βαλκάνια, και πιο συγκεκριμένα, την επιδίωξή της να μην χάσει άλλη μια χώρα (ΠΓΔΜ) από τη σφαίρα επιρροή της.
Τον Οκτώβριο, ανακοινώνεται από την ρωσική κυβέρνηση ότι προετοιμάζεται το έδαφος για να πραγματοποιηθεί συνάντηση στη Μόσχα σε επίπεδο αρχηγών κρατών μεταξύ της ελληνικής και της ρωσικής πλευράς. Όπερ και εγένετο στις 7 Δεκεμβρίου, όπου ο Αλέξης Τσίπρας, πλέον με τη διττή του ιδιότητα (ΠΘ και ΥΠΕΞ), συναντήθηκε με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλάντιμιρ Πούτιν. Υπό αυτό το πρίσμα, τελέσθηκε παράλληλα και διυπουργική σύνοδος για να συζητηθούν τα επιμέρους ζητήματα των ελληνορωσικών σχέσεων, που δοκιμάστηκαν έντονα το τελευταίο διάστημα.
Οι θεματικές της συζήτησης είναι λίγο ως πολύ γνωστές. Προφανώς οι εντάσεις του καλοκαιριού σχολιάστηκαν, με τις δύο πλευρές να μην έρχονται σε ευθυγράμμιση απόψεων. Παρόλ’ αυτά, κατέστη σαφής μια ανανεωμένη βούληση από τα δύο μέρη να αφεθεί πίσω το συγκεκριμένο γεγονός προς την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων. Επιπλέον, στο τραπέζι τέθηκαν τα εξέχοντα ζητήματα της ενεργειακής ασφάλειας, των διμερών εμπορικών σχέσεων, των πολιτιστικών σχέσεων και του τουρισμού.
Αυτό που έκανε αίσθηση (ή τουλάχιστον θα έπρεπε να κάνει), ήταν η αναφορά του Τσίπρα στην επικείμενη πώληση ρωσικού στρατιωτικού εξοπλισμού στην Τουρκία στη συνέντευξη τύπου που παραχωρήθηκε, με τον Πούτιν να μην δίνει απαντήσεις (και καλά έκανε) επ’ αυτού δημοσίως. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η αναφορά του Έλληνα πρωθυπουργού θύμισε εκείνη την συνέντευξη τύπου στην επίσκεψη του Ερντογάν στην Αθήνα πέρσι, όπου διατελέστηκε επί της ουσίας ένα live debate σε επίπεδο αρχηγών κρατών (!).
Υπάρχει λόγος που ορισμένες συζητήσεις επιβάλλονται να γίνουν «κάτω από το τραπέζι», και ο Πούτιν γνωρίζει πολύ καλά τους κανόνες αυτού του παιχνιδιού. Συνετώς λοιπόν, ο Ρώσος πρόεδρος δεν θέλησε να βγάλει στο φακό της δημοσιότητας τις αντιθέσεις των δύο χωρών την στιγμή που γίνεται μια προσπάθεια για να επανακάμψει η διπλωματική ομαλότητα.
Η ουσία όμως που πρέπει να κρατήσουμε από την συνάντηση Τσίπρα-Πούτιν βρίσκεται αλλού. Με αφορμή και τις συζητήσεις για την Κύπρο, η τοποθέτηση του State Department αναφορικά με την «στρατιωτικοποίηση» της, καθιστά φανερό πλέον πως ένα σημαντικό μερίδιο βάρους του γεωπολιτικού ενδιαφέροντος έχει μετατοπιστεί στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα, σε αυτήν την φάση, αν και είναι κατάφωρα προσηλωμένη στις δυτικές επιδιώξεις στην ευρύτερη γειτονιά της, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει έναν δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των μεγάλων συμφερόντων. Επομένως, βρίσκεται στο χέρι της να προσκομίσει ένα τέτοιο όφελος πάνω σε αυτά τα θεμέλια.
Είναι εμφανές πως η επανάκτηση της εξομάλυνσης των ελληνορωσικών σχέσεων περνάει μέσα από μια ειλικρινή παραδοχή. Οι δύο χώρες έχουν διαφορετικές προτεραιότητες και συμφέροντα να διασφαλίσουν, καθώς και διαφορετικούς συμμάχους να διατηρήσουν. Η προθυμία Ελλάδας και Ρωσίας να αναγνωρίσουν αυτές τις διαφορές και να συνεχίσουν να βρίσκονται σε διάλογο είναι μια θετική εξέλιξη προς τη σταθερότητα τόσο των Βαλκανίων όσο και της Ανατολικής Μεσογείου. Ανέκαθεν ο ρόλος διαμεσολαβητή «ταίριαζε» στη χώρα μας. Όμως ταυτόχρονα, επιβάλλεται να μην υπάρχει ανοχή στις «παρακρατικές λογικές» της ρωσικής αποσταθεροποιητικής πρακτικής.
Απόφοιτος του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι λάτρης της διεθνούς πολιτικής τόσο σαν ακαδημαϊκό, όσο και σαν δημοσιογραφικό αντικείμενο. Έχει ασκηθεί σε πολιτικές διευθύνσεις του ΥΠΕΞ και δραστηριοποιείται ενεργά στον χώρο του εθελοντισμού σε ΜΚΟ, ακαδημαϊκά συνέδρια και εκπαιδευτικές προσομοιώσεις.
