Του Παντελή Ζηβόντση,
Μιλάμε φυσικά για τη μάχη του Κουρσκ, που στο γερμανικό στρατόπεδο έφερε το κωδικό όνομα «επιχείρηση Τσιτάντελε» και πρόκειται για τη μεγαλύτερη και σκληρότερη μάχη τεθωρακισμένων στην παγκόσμια ιστορία. Μετά την ήττα στο Στάλινγκραντ τον χειμώνα του 1942-43, οι Γερμανοί επιδίωκαν πάση θυσία μια νίκη για να βρεθούν και πάλι, σε πλεονεκτική θέση έναντι των σοβιετικών. Αποτελούσε την τελευταία ελπίδα του Χίτλερ, που κατέληξε στην ολοκληρωτική καταστροφή των ναζί.
Η επιχείρηση, την οποία είχε προγραμματίσει ο Χίτλερ για την άνοιξη του 1943 δεν στάθηκε δυνατό να ξεκινήσει πριν από το καλοκαίρι, γιατί έπρεπε να αναπληρωθεί το πολεμικό υλικό που είχε χαθεί κατά τη διάρκεια των χειμερινών επιχειρήσεων. Ο Φύρερ, επέβαλε επιπλέον καθυστέρηση για να μπορέσουν να ενσωματωθούν στις μονάδες του μετώπου πρόσθετες επιλαρχίες των νέων αρμάτων. Μόλις τον Ιούλιο κατάφεραν οι Γερμανοί να προετοιμαστούν επαρκώς για να επιτεθούν στα υψώματα του Κουρσκ. Η καθυστέρηση ενίσχυσε τις γερμανικές επιθέσεις, αλλά βοήθησε ακόμη περισσότερο τους Ρώσους. Οι σοβιετικοί με αρχηγό τον Γκεόγκρι Ζούκοφ ενίσχυαν επί τρεις μήνες την άμυνα τους με πρόσθετα άρματα και άνδρες, ενώ παραλλήλως, τοποθέτησαν χιλιάδες αντιαρματικές νάρκες σε όλες τις πιθανές προσβάσεις. Τον Ιούλιο, ο Ζούκοφ είχε οργανώσει την άμυνα του με 1.300.000 άνδρες, 3.300 άρματα μάχης, 20.000 κανόνια και 2.400 αεροσκάφη.
Σύμφωνα με τα σχέδια των Γερμανών η 9η στρατιά, του στρατηγού Μόντελ, θα εξαπέλυε επίθεση στη βόρεια πλευρά των σοβιετικών. Στο νότιο τμήμα ο στρατηγός Χέρμαν Χοτ, θα επετίθετο με την 4η τεθωρακισμένη στρατιά. Η συνολική δύναμη των Γερμανών ήταν 17 τεθωρακισμένες μεραρχίες, 3 μεραρχίες μηχανοκινήτου πεζικού και 16 μεραρχίες πεζικού. Σε αυτές θα αντιτάσσονταν 11 ρωσικές στρατιές που διέθεταν 20.000 πυροβόλα και προστατεύονταν από πυκνά ναρκοπέδια κατανεμημένα κατά μήκος των πλευρών. Ο Μόντελ ξεκίνησε την επίθεση του στα βόρεια με στόχο να φτάσει στην Ολχοβάτκα και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει τις άλλες τεθωρακισμένες μεραρχίες για να κατακλύσει τα νώτα του. Η επιχείρηση ωστόσο αποδείχτηκε πολύ δύσκολη, αφού οι σοβιετικοί αντιστάθηκαν με πολύ μεγαλύτερη επιμονή απ΄όσο είχαν προβλέψει οι Γερμανοί. Το βράδυ της πρώτης μέρας τα γερμανικά άρματα εισχώρησαν μόλις 7 χιλιόμετρα, ενώ οι κωμοπόλεις κλειδιά για την έκβαση της μάχης δεν είχαν καταληφθεί. Τις επόμενες μέρες οι Γερμανοί παρά τις απώλειες λόγω των ναρκοπεδίων, είχαν σημαντικές επιτυχίες γεγονός που προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στους Σοβιετικούς. Όταν πλέον τα γερμανικά άρματα μάχης έφτασαν στον πόταμο Πσελ απωθώντας όλες τις σοβιετικές επιθέσεις, όλα έδειχναν ότι η νίκη θα κρίνονταν στον τομέα της Πρόχοροβκα. Στις 12 Ιουλίου οι Γερμανοί μετά από προπαρασκευαστικά πυρά προχώρησαν με όλα τα τεθωρακισμένα για την τελική τους επίθεση. Όμως, αιφνιδιάστηκαν από τους Ρώσους που βγήκαν ανάμεσα σε 700 γερμανικά άρματα με 850 τεθωρακισμένα και έφεραν τα εχθρικά τανκ σε απόσταση λίγων μέτρων μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να στέλνουν τα πυρά τους εναντίων αλλήλων. Η σύγκρουση ανάμεσα στα άρματα μάχη των αντιπάλων παρατάξεων συνεχίστηκε όλο το πρωί και ύστερα από μια μικρή παύση το απόγευμα, συνεχίστηκε. Όλες οι μαρτυρίες των επιζησάντων περιγράφουν τις συγκρούσεις εκείνης της μέρας ως τρομερές και βίαιες.
Στις 13 Ιουλίου μετά και τη γενική επίθεση των Ρώσων, ο Χίτλερ αποφάσισε να σταματήσει την «επιχείρηση Τσιτάντελε». Είχε προηγηθεί στις 10 Ιουλίου η απόβαση των συμμάχων στη Σικελία και ο Φύρερ είχε καταλάβει ότι η απώλεια της νήσου θα καθόριζε σύντομα την πτώση του φασιστικού καθεστώτος και την έξοδο της Ιταλίας από τον Άξονα. Η επιχείρηση εξάντλησε μέσα σε λίγες μέρες πολύτιμους πολεμικούς πόρους και από εκείνη τη στιγμή οι Γερμανοί εγκατέλειψαν τις επιθετικές επιχειρήσεις στα ανατολικά, χωρίς να υπάρχει πιθανότητα να ανακτήσουν τη χαμένη πρωτοβουλία. Σύμφωνα με σοβιετικούς ιστορικούς, οι απώλειες και των δυο αντιπάλων ανέρχονταν στους 500.000 νεκρούς, 1.500 άρματα μάχης και 3.700 αεροσκάφη.
Η μάχη του Κουρσκ άρχισε στις 4 Ιουλίου του 1943 και έληξε στις 23 Αυγούστου του 1943 στην ομώνυμη πόλη, με νίκη των σοβιετικών έναντι των Γερμανών. Πρόκειται για ένα καθοριστικό γεγονός στην εξέλιξη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου και του Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς με την ήττα αυτή άλλαξαν οι ισορροπίες και οι Γερμανοί έχασαν την πρωτοβουλία των κινήσεων που είχαν έως τότε. Στην αρματομαχία ενεπλάκησαν 6.200 άρματα μάχης από τα οποία τα περισσότερα καταστράφηκαν. Δίκαια, λοιπόν, παίρνει το χαρακτηριστικό της πιο αιματηρής σύγκρουσης με τη συμμέτοχη αρμάτων μάχης που έγινε ποτέ στην παγκόσμια πολεμική ιστορία.
Γεννημένος στην πόλη των τεχνών, την Φλώρινα, το 1998. Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Έχει συμμετάσχει σε πληθώρα προσομοιώσεων τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. (Μ.Β.Ε, ΠΠΣΚ, M.U.N). Έχει αναλάβει το πόστο του υπεύθυνου προώθησης στο OffLine Post.
