Της Εύας Ταταράκη,
Το καλοκαίρι του 2017 τέσσερα κράτη του Αραβοπερσικού Κόλπου και συγκεκριμένα η Αίγυπτος, το Μπαχρέιν, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αποφάσισαν να διακόψουν τους διπλωματικούς δεσμούς με το Κατάρ, εγκαθιδρύοντας ένα διπλωματικό, εμπορικό και οικονομικό εμπάργκο. Η εν λόγω διπλωματική απομόνωση του Κατάρ αποδόθηκε, ύστερα από κατηγορίες, ότι λειτουργεί ως υποστηρικτής και χρηματοδότης τρομοκρατικών οργανώσεων, γεγονός που το ίδιο το Κατάρ απέρριψε. Ο αποκλεισμός στο χερσαίο, θαλάσσιο και εναέριο χώρο περιόρισε σημαντικά την οικονομία του Κατάρ και δημιούργησε ένα ασταθές περιβάλλον στην ευρύτερη περιοχή.
Οι περιφερειακές συγκυρίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τις εξελίξεις που παρατηρούνται, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο μια τακτική περιφερειακής ισχύος εναντίον του Κατάρ. Ο πιο επιβλητικός παίκτης σε αυτή την περίπτωση είναι η Σαουδική Αραβία, η οποία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην κρίση του Κατάρ. Η έντονη διπλωματική πίεση που ασκεί η Σαουδική Αραβία προσεγγίζοντας αφενός δυτικά κράτη, ώστε να στρέψει την κοινή γνώμη εις βάρος του Κατάρ, προβάλλοντας το αφετέρου, ανίκανο να διεξάγει οποιαδήποτε εξωτερική πολιτική, καταδεικνύει και την τακτική περιφερειακής ισχύος που μελετάμε στο παρόν άρθρο. Αναλυτικότερα, η Σαουδική Αραβία γνωρίζει πολύ καλά ότι το Κατάρ θεωρείται φιλικό προς τις πολιτικές δυνάμεις σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο, που επιθυμούν αλλαγή. Η επικείμενη υπονόμευση της φήμης του Κατάρ σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο θα λειτουργήσει καταλυτικά στη διατήρηση της θέσης της Μοναρχίας όχι μόνο στον Αραβοπερσικό Κόλπο, αλλά και ευρύτερα. Η ενίσχυση δηλαδή της θέσης της Σαουδικής Αραβίας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, αποτελεί μείζον ζήτημα για την ίδια, αφού η Δύση λειτουργεί ως ευκαιρία κλειδί στις στρατηγικές της επιδιώξεις, πολιτικού και οικονομικού χαρακτήρα. Στο παιχνίδι αυτό, Ομάν και Κουβέιτ αποτελούν τους ουδέτερους κρίκους, λειτουργώντας πιο διαλλακτικά αφού καθιστούν τους διαμεσολαβητές μετά το ξέσπασμα της κρίσης στο Κατάρ και της κατάστασης που επικρατεί στην Υεμένη, προσπαθώντας να εξισορροπήσουν τις βλέψεις και τις πολιτικές των υπόλοιπων δρώντων. Σήμερα, το Κουβέιτ προσπαθεί να αποτρέψει την κλιμάκωση της περιφερειακής έντασης, που μπορεί να οδηγήσει σε στρατιωτικές ενέργειες κατά του Κατάρ ή σε αναγκαστική αλλαγή καθεστώτος στη Ντόχα.
Για να αντιληφθούμε όμως καλύτερα το παιχνίδι της περιφερειακής ισχύος, θα αναφερθούμε πάλι στις τακτικές που χρησιμοποιεί η Σαουδική Αραβία. Το Ριάντ προσπαθεί με κάθε μέσο να ασκήσει πίεση στα μικρότερα κράτη του Περσικού κόλπου, ώστε να ευθυγραμμιστούν στον δικό της πολιτικό άξονα ισχύος, περιορίζοντας φυσικά κάθε πιθανό δεσμό με τον πάγιο εχθρό της, το Ιράν. Όσον αφορά την κρίση του Κατάρ, το Ιράν αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους διπλωματικούς άξονες, καθώς η Ντόχα εξαρτάται σημαντικά στον τομέα εξασφάλισης ελεύθερων εξαγωγών υδρογονανθράκων μέσω των Στενών Ορμούζ σε Ασία και Ευρώπη. Με άλλα λόγια, για την Σαουδική Αραβία οι στενότεροι δεσμοί μεταξύ Τεχεράνης και Ντόχα αποτελούν εμπόδιο και απειλή στο παιχνίδι συμμαχιών στη Μέση Ανατολή.
Να σημειωθεί, ότι σε ένα από τα δεκατρία σημεία στον κατάλογο των αιτημάτων συμμόρφωσης του Κατάρ για την λήξη της κρίσεως, αναφέρεται η μείωση των διπλωματικών σχέσεων με το Ιράν σε όλα τα επίπεδα. Το ίδιο αναφέρει φυσικά για τον επόμενο διπλωματικό της εταίρο, την Τουρκία, όπου καλεί το Κατάρ να σταματήσει τη στρατιωτική συνεργασία με την Τουρκία και να κλείσει άμεσα την υπό κατασκευή τουρκική στρατιωτική βάση.
Εν κατακλείδι, το Κατάρ φαίνεται να είναι ο κύριος νικητής της σύγκρουσης στο περιφερειακό παιχνίδι ισχύος που επικρατεί στον Αραβοπερσικό Κόλπο και αυτό για δύο λόγους. Πρώτον, μετά τις κυρώσεις που του επεβλήθησαν κατάφερε με μεγάλη επιτυχία να διαχειριστεί την εθνική του αντοχή και ασφάλεια με την βοήθεια των εταίρων του. Δεύτερον, η γεωγραφική θέση του Κατάρ σε συνδυασμό με τον τεράστιο πλούτο που διαθέτει, αλλά και με την περιφερειακή γεωπολιτική αστάθεια που επικρατεί, έστρεψε τις βλέψεις του στη διεύρυνση διεθνών συνεργασιών. Αύξησε σημαντικά τις επενδύσεις του σε Ασία, Βόρεια Αμερική και Ρωσία, ενώ εμφανίζει και μια δυτική οικονομική προσέγγιση με επενδύσεις στη Γερμανία.
