Της Εύας Ταταράκη,
Οι συνεχείς μεταβολές που παρατηρούνται στο παγκόσμιο γίγνεσθαι έχουν μεταβάλει με τη σειρά τους και τις γεωπολιτικές βλέψεις σημαντικών δρώντων. Ένα από τα κυριότερα παραδείγματα, αποτελεί αδιαμφισβήτητα η παρουσία της Κίνας, όχι μόνο στο περιφερειακό της υποσύστημα αλλά και ευρύτερα. Η αναβάθμιση του γεωστρατηγικού της ρόλου μετά την ανακήρυξη του δόγματος «Ειρηνικής Ανάπτυξης» (Peaceful Rising) καθώς και η ραγδαία ανάδυση του ναυτικού της στόλου, έστρεψε την Κίνα στα μονοπάτια της σκληρής ισχύος (hard power).
Από το 2011 η ναυτική στρατηγική της Κίνας κινείται κατά βάση υπό τις αρχές του Thayer Mahan περί θαλάσσιας κυριαρχίας. Αναλυτικότερα κατά τον Mahan, η κυριαρχία των θαλασσών μέσω ναυτικού εμπορίου και ναυτικής ηγεμονίας σημαίνει ηγεμονική επιρροή στον κόσμο. Αυτό αποδεικνύεται αρχικά από την αγορά του λιμανιού Γκουαντάρ το 2015, νοτιοδυτικά του Πακιστάν το οποίο επρόκειτο να μετατραπεί σε ένα σύγχρονο εμπορικό λιμάνι ζωτικής σημασίας για τα κινεζικά συμφέροντα και την ενεργειακή κυριαρχία της Κίνας. Άλλωστε η κινεζική κυβέρνηση στοχεύει να αξιοποιήσει περαιτέρω την οικονομική δίοδο Κίνας-Πακιστάν, η οποία θα περιλαμβάνει την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων, σιδηροδρόμων, καθώς και αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου που συνδέουν την Κίνα και την Μέση Ανατολή. Σημαντικότερο δε, αποτελεί ότι το Γκουαντάρ θα αξιοποιηθεί και θα λειτουργήσει ως ναυτική βάση, για κοινές ναυτικές περιπολίες στον Ινδικό, αυξάνοντας την επιρροή του Πακιστάν και της Κίνας στην περιοχή. Να σημειωθεί ότι η επιβεβαίωση μιας ναυτικής βάσεως στις νοτιοδυτικές ακτές του Πακιστάν θα δημιουργήσει έντονες αντιδράσεις από έναν εξίσου σημαντικό δρώντα της περιοχής, την Ινδία.
Ως από μηχανής Θεός, στρέφεται και στην περίπτωση της Σρι Λάνκα για την επίτευξη της ναυτικής της ισχύος στο μέσο του Ινδικού Ωκεανού. Η Κίνα, ως ο μεγαλύτερος δανειστής λόγω του υψηλού χρέους του εν λόγω κράτους, επιτυγχάνει ορθά τις γεωπολιτικές της τακτικές στην περιφέρεια της Ινδίας. Η εκχώρηση του λιμανιού στη Χαμπάντοτα, στις νοτιοανατολικές ακτές της Σρι Λάνκα αποτελεί στρατηγικού χαρακτήρα επίτευξη στο θαλάσσιο γεωστρατηγικό τόξο Ασίας, Αφρικής και Ινδικού Ωκεανού που εξετάζουμε στο παρόν άρθρο.
Εν συνεχεία, οι υπερπόντιες ναυτικές βάσεις της Κίνας αφορούν φυσικά και την Νότια Κινεζική Θάλασσα (ΝΚΘ). Η ΝΚΘ αποτελεί πλέον τον δεύτερο πολυσύχναστο θαλάσσιο δρόμο της διεθνούς ναυσιπλοΐας, γεγονός που η Κίνα γνωρίζει πώς να διαχειριστεί. Η ανάπτυξη ναυτικής δομής στην εν λόγω περιοχή, αποδεικνύεται από την μετατροπή του νησιού Hainan σε ναυτική βάση, τοποθετώντας τέσσερα πυρηνικά υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων και δημιουργώντας στρατιωτικά αεροδρόμια στα νησιά Spratly. Οι προσπάθειες κυριαρχίας της Κίνας στην περιοχή είναι ιδιαίτερα ορατές, καθώς το Πεκίνο έχει αναφέρει ότι στοχεύει στον απόλυτο έλεγχο της ΝΚΘ έως το 2030. Από την άλλη, μια από τις πιο ανησυχητικές βλέψεις ναυτικής ισχύος της Κίνας αφορά την πρώτη της επίσημη βάση στο εξωτερικό, και συγκεκριμένα την στρατιωτική της εγκατάσταση νοτιοδυτικά του λιμένα του Ντοραλέχ στο Τζιμπουτί, το προηγούμενο έτος. Το Τζιμπουτί βρίσκεται στο Κέρας της Αφρικής, σε κομβικό σημείο με ιδιαίτερη γεωστρατηγική σημασία, στο βορειοδυτικό άκρο του Ινδικού Ωκεανού, είναι στρατηγικά τοποθετημένο πάνω στα στενά Μπαμπ-Ελ-Μαντέμπ, μια από τις πιο πολυσύχναστες ναυτικές οδούς του κόσμου.
Παρατηρούμε λοιπόν, ότι η Κίνα έχει ξεκινήσει σημαντικά την αναβάθμιση του γεωπολιτικού της ρόλου μέσω της οικονομικής και ναυτικής διείσδυσης σε περιοχές κλειδιά, κάτι που αποτελεί μέρος της στρατιωτικής στρατηγικής της: «Η παραδοσιακή νοοτροπία ότι η στεριά υπερτερεί της θάλασσας πρέπει να εγκαταλειφθεί». Αυτή η αναφορά αποτελεί και τον ακρογωνιαίο λίθο για την ανάπτυξη της σύγχρονης ναυτικής δομής στρατιωτικής ισχύος, αντίστοιχης των αναγκών της εθνικής ασφάλειας της Κίνας. Η ανάδειξη της ως πρώτη ναυτική δύναμη τα επόμενα χρόνια σε συνδυασμό με τις επιχειρήσεις διηπειρωτικών δικτύων αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, που θα λειτουργήσουν ως οικονομικός κινητήρας της Ευρασίας, αποτελεί δυνητικά μια απειλή για τις περιφερειακές και διεθνείς ισορροπίες, δημιουργώντας μια σειρά συγκρούσεων και ερωτημάτων των στρατηγικών της επιδιώξεων που επρόκειτο να ακολουθήσουν.
