Της Σαμπίν Καμχή,
Το περιβάλλον μας έχει υπάρξει θύμα πολλών και διαφορετικών καταστροφών, εκ των οποίων ορισμένες είναι φυσικές, όπως για παράδειγμα οι σεισμοί και οι τυφώνες, οι περισσότερες, όμως, προκαλούνται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως εκρήξεις διαφόρων ειδών, χημικές διαρροές, πετρελαιοκηλίδες κ.ά. Αυτές, προκαλούν αμέτρητες επιπτώσεις στις ζωές των ανθρώπων, τις ιδιοκτησίες τους, τα ζώα της περιοχής, και συχνά στον κόσμο ολόκληρο. Σε αυτό το άρθρο, θα αναφερθώ σε κάποιες από τις μεγαλύτερες ανθρωπογενείς περιβαλλοντικές καταστροφές κατά την διάρκεια των τελευταίων χρόνων.
Μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές που προκλήθηκε από ανθρώπινη δραστηριότητα είναι η συρρίκνωση της λίμνης Αράλης, στην Κεντρική Ασία. Κάποτε, η τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη γλυκού νερού στον κόσμο, είχε έκταση όσο η μισή Ελλάδα. Δορυφορικές εικόνες που κυκλοφόρησαν από τη NASA, δείχνουν ότι το μεγαλύτερο μέρος της είναι τώρα πια αποξηραμένο. Η λίμνη άρχισε να συρρικνώνεται από το 1960, όταν επί Σοβιετικής Ένωσης, τα ποτάμια που την εφοδίαζαν εκτράπηκαν προς την έρημο. Όσο περνούσαν τα χρόνια, τα νερά της απέκτησαν αρκετά υψηλή αλμυρότητα λόγω της εξάτμισης σε συνδυασμό με την μη τροφοδότησή της με νερό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια εκατομμυρίων ψαριών. «Οι πόλεις που άλλοτε ευδοκιμούσαν ήρθαν αντιμέτωπες με μια τεράστια οικολογική καταστροφή συνοδευόμενη από μια οικονομική, γεωργική και αλιευτική συμφορά….».
Επιπλέον, η Αράλη είναι πάρα πολύ μολυσμένη. Ένα από τα νησιά της χρησιμοποιήθηκε ως εγκατάσταση δοκιμής βιολογικών όπλων των Ρώσων κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Ο μολυσμένος αέρας, εξαιτίας των πειραμάτων με τοξικές ουσίες, «μεταφέρει υπολείμματα από φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνταν παλιότερα στις καλλιέργειες βαμβακιού». Οι περισσότεροι από τους 60 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν γύρω από την λίμνη παρουσιάζουν πολλά προβλήματα υγείας, όπως καρκίνο, φυματίωση και αναιμία. Το συγκεκριμένο γεγονός αποτελεί δείγμα της τεράστιας περιβαλλοντικής καταστροφής που προκαλεί η ανθρώπινη παρέμβαση στο περιβάλλον, καθώς και των συνεπειών της.
Αριστερή φωτογραφία τραβηγμένη το 1989, και η δεξιά το 2014 από δορυφόρο της NASA.
Παράλληλα, η απροσεξία υπήρξε σε μεγάλο βαθμό το αίτιο που οδήγησε σε ατυχήματα με τρομακτικές συνέπειες. Πάνε τριάντα τέσσερα χρόνια από τη νύχτα της 2ας Δεκεμβρίου 1984, όταν ένα ατύχημα στο εργοστάσιο φυτοφαρμάκων Union Carbide στο Μποπάλ της Ινδίας απελευθέρωσε τουλάχιστον 30 τόνους ενός πάρα πολύ τοξικού αερίου που ονομάζεται ισοκυανικό μεθύλιο, καθώς και διάφορα άλλα δηλητηριώδη αέρια. Τότε, περισσότεροι από 600.000 άνθρωποι εκτέθηκαν στο θανατηφόρο σύννεφο αερίων το οποίο σκέπασε την πόλη εκείνο το βράδυ. Τα αέρια παρέμειναν χαμηλά στο έδαφος, προκαλώντας εγκαύματα στο λαιμό και στα μάτια των θυμάτων, ναυτία και τελικά πολλούς θανάτους. Επίσης, πολλές από τις γυναίκες που εκτέθηκαν στο αέριο γέννησαν παιδιά με σωματικές αναπηρίες. Παράλληλα, κυβερνητικά στοιχεία αναφέρουν ότι μέσα στα επόμενα χρόνια γύρω στους 15.000 ανθρώπους πέθαναν από την ίδια αιτία. Αυτό το τοξικό αέριο παραμένει ακόμη και σήμερα στην περιοχή. Υπήρξαν πολλά σφάλματα που σχετίζονται με αυτό το ατύχημα. Ένα από αυτά είναι ότι οι μηχανισμοί ασφαλείας που εγκαταστάθηκαν στα εργοστάσια δεν χρησιμοποιήθηκαν αποτελεσματικά. Επιπλέον, η έλλειψη ιατρικής βοήθειας αύξησε περαιτέρω τον αριθμό των θυμάτων. Είναι γνωστό άλλωστε, πως όσον αφορά τον αριθμό των νεκρών, οι αναπτυσσόμενες χώρες πλήττονται πολύ περισσότερο, λόγω της έλλειψης πόρων για την αντιμετώπιση της καταστροφής.
Δύο χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 1986 η έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στο Τσερνομπίλ της Ουκρανίας, ήταν μια συνέπεια του Ψυχρού Πολέμου, του ανεπαρκώς εκπαιδευμένου προσωπικού, και της έλλειψης οποιασδήποτε ασφάλειας. Το Τσερνομπίλ είναι γνωστό ως το χειρότερο πυρηνικό ατύχημα στην ιστορία, το οποίο κόστισε γύρω στα 235 δισεκατομμύρια δολάρια. Δύο εργαζόμενοι του εργοστασίου του Τσερνομπίλ πέθαναν τη νύχτα του ατυχήματος και άλλοι 28 άνθρωποι πέθαναν μέσα σε λίγες μέρες λόγω οξείας δηλητηρίασης από την ακτινοβολία. Μακροπρόθεσμα, οι επιπτώσεις στους ανθρώπους της περιοχής υπήρξαν πολλές, όπως για παράδειγμα, καρκίνος, παραμορφώσεις και άλλες μακροχρόνιες ασθένειες. Πολλοί πιστεύουν ότι το ατύχημα ήταν υπεύθυνο για σχεδόν 7.000 περιπτώσεις καρκίνου του θυροειδούς μεταξύ ατόμων κάτω των 18 ετών την στιγμή του ατυχήματος. Παρόλ’αυτά, 20 χρόνια μετά το ατύχημα, η UNSCEAR (United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation) λέει ότι εκτός από τους αυξημένους καρκίνους του θυρεοειδούς, “δεν υπάρχουν ενδείξεις σημαντικών επιπτώσεων στη δημόσια υγεία που οφείλονται στην έκθεση στην ακτινοβολία”. Ως συνέπεια της τελευταίας δήλωσης, οι άνθρωποι που είχαν αναγκαστεί να απομακρυνθούν από την περιοχή τους, επανέρχονται σε αυτήν σταδιακά. Άλλωστε το 2011 το Τσερνομπίλ χαρακτηρίστηκε επίσημα ως τουριστικό αξιοθέατο.
Αυτά είναι τρία μόνο παραδείγματα μέσα στο τεράστιο πλήθος των γεγονότων που συμβάλλουν καθημερινά και σταδιακά στην υποβάθμιση της ζωής στον πλανήτη. Η αμέλεια και η έλλειψη σεβασμού στην ζωή είναι εμφανείς. Είναι σημαντικό, επομένως, να λαμβάνονται όλα τα μέτρα ώστε να αποφεύγονται τέτοιου μεγέθους καταστροφές. Τόσο ο εξοπλισμός όσο και οι άνθρωποι οι οποίοι τον χειρίζονται, θα πρέπει να ελέγχονται διεξοδικά. Αν αυτό δεν πραγματοποιηθεί, είναι μονό θέμα χρόνου η επανάληψη της ίδιας ιστορίας. Η τρέχουσα γενιά καταστρέφει τα πάντα στο όνομα του εύκολου και γρήγορου κέρδους, στερώντας από τις επόμενες το δικαίωμα στη ζωή. Ας προβληματιστούμε, λοιπόν, σοβαρά από τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν, και ας αναλογιστούμε την υποχρέωση που έχουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές την Γη που παραλάβαμε από τις προηγούμενες, αν όχι σε καλύτερη τουλάχιστον στην ίδια κατάσταση!
Είναι γεννημένη το 1998 στην Αθήνα. Αποφοίτησε από τη Σχολή Μωραΐτη και πλέον ζει και σπουδάζει στο Λονδίνο, στο Τμήμα Business and Management του University Of Reading. Αρθρογραφεί για το περιβάλλον στην κατηγορία του Ελεύθερου του OffLine Post.
