Του Βαγγέλη Χάρμπα,
Πόσες φορές, ειδικά τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης, έχουμε ακούσει ιδιαίτερα στις ειδήσεις τον όρο «offshore» και τη φράση «φορολογικός παράδεισος»; Αρκετές φορές υποθέτω, αν σκεφτούμε πως υπάρχουν κάποια ”διαλλακτικά” φορολογικά συστήματα και φιλικά προς φυσικά και νομικά πρόσωπα ανεξαρτήτως χώρας προέλευσης και φορολογικής έδρας.
Για να μη μακρηγορούμε όμως, στο παρόν άρθρο θα αναλυθεί όσο πιο απλά γίνεται τι ακριβώς είναι tax heaven (φορολογικός παράδεισος). Έτσι λοιπόν χαρακτηρίζονται κάποιες χώρες-κράτη, που διαθέτουν ειδική φορολογική πολιτική με χαμηλή ή και καθόλου φορολογία για όσους ξένους επενδυτές ιδρύουν εκεί εταιρείες, μεταφέρουν εκεί τα κεφάλαια ή τα περιουσιακά τους στοιχεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις δε, προκειμένου να προσελκυστούν ολοένα και περισσότεροι επενδυτές δίνονται πολιτικά κίνητρα, όπως το να μην παρέχονται πληροφορίες σε άλλες χώρες σχετικά με τις οικονομικές δραστηριότητες των εν λόγω επενδυτών στο έδαφός τους. Για αυτό το λόγο κιόλας, επιλέγονται νησιά για να ιδρυθούν οι λεγόμενες offshore companies (υπεράκτιες εταιρείες), αποσκοπώντας στη χαμηλή φορολόγηση εταιρειών ή φυσικών προσώπων ή και ακόμα απόκρυψη εσόδων, που προέρχονται είτε από νόμιμες είτε από παράνομες δραστηριότητες .
Και εκεί λοιπόν έρχεται το παράνομο της υπόθεσης των offshore εταιρειών, δηλαδή η απόκρυψη οικονομικών εσόδων/κερδών από παράνομες δραστηριότητες, όπως π.χ. λαθρεμπόριο όπλων, ναρκωτικών κ.λπ. ή ακόμα και η ανακύκλωση ”βρώμικου” χρήματος. Τόσο η Ευρώπη όσο και η Ελλάδα (ως μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης) έχουν ορισμένες ”μαύρες” λίστες χωρών-κρατών, στις οποίες αν γίνει αντιληπτό ότι ιδρύονται ή δραστηριοποιούνται υπεράκτιες εταιρείες ελέγχονται αναλόγως για τυχόν φορολογικές παρανομίες.
Στην πραγματικότητα όμως, αν κάποιος διεξάγει μία υποτυπώδη έρευνα θα διαπιστώσει ότι ορισμένες χώρες ανά το κόσμο έχουν ένα νομικά κατοχυρωμένο ηπιότερο φορολογικό καθεστώς σε σχέση με άλλες χώρες, αλλά και μία μη συνεργασία με άλλα κράτη, όσον αφορά τα φορολογικά, κάτι που κάνει τον εκάστοτε επιχειρηματία ή την επιχείρηση μιας ξένης χώρας (η οποία έχει αυστηρή φορολογική πολιτική) να σκέφτεται τη μεταφορά των χρημάτων του ή ακόμα και τη φορολόγηση της κινητής του περιούσιας (π.χ. αυτοκίνητα, σπίτια κ.λπ.) σε μία τέτοια χώρα. Μερικές από αυτές τις χώρες-κράτη, που αποτελούν παράδεισο για τη φορολογία είναι: η Ιρλανδία, η Κόστα Ρίκα, η Κύπρος, η Λιβερία, το Λίχνενσταϊν, το Λουξεμβούργο, ο Παναμάς, η Σιγκαπούρη, η Φινλανδία, το Χονγκ Κονγκ, οι Κέιμαν Νήσοι κ.ά.
Όσον αφορά τις offshore (υπεράκτιες εταιρείες), αρχικά επινοήθηκαν, για να αντιμετωπιστούν οι πολιτικοί κίνδυνοι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά γνώρισαν εκρηκτική ανάπτυξη παράλληλα με τη δημιουργία πολυεθνικών επιχειρήσεων. Σήμερα πάνω από το 50% των κεφαλαίων, που διακινούνται παγκοσμίως περνά από φορολογικά καταφύγια. Ο κλάδος των υπεράκτιων εταιρειών είναι σήμερα κυρίαρχος στους τομείς της ναυτιλίας, αεροπορίας, και των ασφαλίσεων. Την τελευταία δεκαετία μόνο έχουν συσταθεί πάνω από ένα εκατομμύριο υπεράκτιες εταιρείες.
Αξίζει να γνωστοποιηθεί επίσης η χαρακτηριστική ιδιότητα αυτών των εταιρειών που είναι το τρίπτυχο: εξοικονόμηση χρήματος –ταχύτητα –εχεμύθεια, αλλά και η μορφή τους, που συνήθως είναι Ε.Π.Ε., δηλαδή Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης, οι οποίες είναι εγκατεστημένες σε υπεράκτιο έδαφος, π.χ. κάποιο νησί. Παράλληλα, η γρήγορη σύσταση με χαμηλό κόστος, το ελάχιστο απαιτούμενο εταιρικό κεφάλαιο και εξαιρετικά περιορισμένες διατυπώσεις δημοσιότητας, η πλήρης ανωνυμία των πραγματικών μετόχων, η δυνατότητα σύστασης της εταιρείας με έναν μόνο μέτοχο, η αποφυγή φόρου τόκων καταθέσεων και φόρου μερισμάτων, η μη ύπαρξη συναλλαγματικών περιορισμών, το τραπεζικό απόρρητο που προστατεύει από ελέγχους, η δυνατότητα μεταφοράς κερδών από τις χώρες με υψηλούς φορολογικούς συντελεστές σε δικαιοδοσίες με χαμηλή ή ανύπαρκτη φορολογία, η αποφυγή δεσμεύσεων ατομικής περιουσίας, η αποφυγή διεκδικήσεων συζύγων στην περίπτωση διαζυγίου κ.ά. τις κάνουν αρκετά ελκυστικές.
Τέλος και όσον αφορά την Ελλάδα, τέτοιου είδους εταιρεία ορίζεται: «ως η εταιρεία που έχει την έδρα της σε αλλοδαπή χωρά και με βάση την νομοθεσία της δραστηριοποιείται αποκλειστικά σε άλλες χώρες και απολαμβάνει ιδιαίτερα ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης.»
Πηγές:
Ο Βαγγέλης Χάρμπας γεννήθηκε και κατοικεί στην Αθήνα. Σπουδάζει στο Τμήμα Διοίκησης Συστημάτων Εφοδιασμού (logistics managent) του Τ.Ε.Ι. Στερεάς Ελλάδας. Γνωρίζει δύο ξένες γλώσσες (Αγγλικά & Γαλλικά). Παρακολουθεί την οικονομική επικαιρότητα της Ελλάδας και της Ευρώπης, ασχολείται με τα χρηματιστηριακά και τα τραπεζικά και σε αυτή τη κατεύθυνση θα αρθρογραφεί για την κατηγορία των Οικονομικών του OffLine Post.
