Της Κατερίνας Κουκουρίδη,
Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης αποτελεί έναν εκ των βασικότερων στόχων της Ένωσης στα πλαίσια της ενεργειακής πολιτικής για την ενέργεια. Ως εκ τούτου, προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να περιορισθεί η εξάρτηση ενεργειακών εισαγωγών, θα πρέπει η ανάπτυξη ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) να βρίσκεται σε στενή συνάρτηση με την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης.
Το 2007, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα πλαίσια του ψηφίσματος για τον χάρτη πορείας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ευρώπη, κάλεσε την Επιτροπή να προτείνει νομοθετικό πλαίσιο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τονίζοντας την σημασία του καθορισμού στόχων για τις ΑΠΕ τόσο σε επίπεδο Κοινότητας, όσο και κρατών-μελών. Πλέον, έχει τεθεί στόχος βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης 20% έως το 2020 στα κράτη-μέλη. Κάθε κράτος θα πρέπει να θεσπίσει τα δικά του μέτρα για την επίτευξη του στόχου αυτού λαμβάνοντας υπόψιν τον καλύτερο συνδυασμό τεχνολογιών ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 της Οδηγίας 2001/77, ως ΑΠΕ ορίζονται οι ανανεώσιμες μη ορυκτές πηγές, ήτοι η αιολική, η ηλιακή, η αεροθερμική, η γεωθερμική, η υδροθερμική και η ενέργεια των ωκεανών, η υδροηλεκτρική, από βιομάζα, από τα εκλυόμενα στους χώρους υγειονομικής ταφής αέρια, από τα αέρια που παράγονται σε μονάδες επεξεργασίας λυμάτων και από τα βιοαέρια. Επιπλέον, α) ως «αεροθερμική ενέργεια» ορίζεται η ενέργεια, που αποθηκεύεται υπό μορφή θερμότητας στον αέρα, β) ως «γεωθερμική» η ενέργεια που αποθηκεύεται υπό μορφή θερμότητας κάτω από τη στερεή επιφάνεια της γης, γ) ως «υδροθερμική» η ενέργεια που αποθηκεύεται υπό μορφή θερμότητας στα επιφανειακά ύδατα και δ) ως «βιομάζα» το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα προϊόντων, αποβλήτων και καταλοίπων βιολογικής προέλευσης από τη γεωργία (συμπεριλαμβανομένων των φυτικών και των ζωικών ουσιών), τη δασοκομία και τους συναφείς κλάδους, συμπεριλαμβανομένης της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, καθώς και το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα των βιομηχανικών αποβλήτων και των οικιακών απορριμμάτων.
Όπως προειπώθηκε, το ποσοστό της διείσδυσης των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας προβλέπεται στο 20% για κάθε κράτος. Όμως, λόγω της ιδιομορφίας του κάθε κράτους, προβλέπεται στην Οδηγία 2009/28 η “ανάγκη να επιμεριστεί ο κοινοτικός στόχος του 20 % σε επιμέρους στόχους για κάθε κράτος μέλος, λαμβανομένης δεόντως υπόψιν μιας δίκαιης και κατάλληλης κατανομής, συνεκτιμώντας τα διαφορετικά σημεία εκκίνησης και το διαφορετικό δυναμικό των κρατών μελών, καθώς και το υφιστάμενο επίπεδο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και το ενεργειακό μείγμα.” Για να επιτύχουν τους προβλεπόμενους στόχους , τα κράτη μέλη μπορούν, μεταξύ άλλων, να εφαρμόζουν: α) καθεστώτα στήριξης και β) μέτρα συνεργασίας μεταξύ διαφόρων κρατών μελών και με τρίτες χώρες για την επίτευξη των εθνικών συνολικών στόχων τους.
Η Ελλάδα, με το Νόμο 3851/2010 προχώρησε στην αύξηση του εθνικού στόχου συμμετοχής των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας στο 20%, ο οποίος και εξειδικεύεται σε 40 % συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, 20 % σε ανάγκες θέρμανσης-ψύξης και 10 % στις μεταφορές. Όπως αναφέρεται και στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, οι βασικές προσδιοριστικές παράμετροι για την κατάρτιση των σεναρίων ήταν η εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα, η εξέλιξη των διεθνών τιμών καυσίμων, τα εναλλακτικά επίπεδα χρήσης των συμβατικών καυσίμων, η επίδραση των τιμών των τεχνολογιών ΑΠΕ στην διείσδυσή τους και η επίδραση των διασυνδέσεων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και της ανάπτυξης του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης αναφέρει ότι η επίτευξη του ποσοστού συμμετοχής των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή (40%) μέχρι το 2020, θα επιτευχθεί μόνο με τη συνδυαστική εφαρμογή θεσμικών, κανονιστικών, οικονομικών και τεχνολογικών μέτρων που έχουν ως βασικό στόχο την αξιοποίηση του οικονομικού δυναμικού ανάπτυξης μεγάλων έργων ΑΠΕ, την ολοκλήρωση των αναγκαίων εργασιών επέκτασης και αναβάθμισης του ηλεκτρικού δικτύου και στη σταδιακή ανάπτυξη ενός διεσπαρμένου τρόπου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Προκειμένου να επιτευχθούν οι προβλεπόμενοι στόχοι απαιτείται η αντιμετώπιση διαφόρων εμποδίων, σημαντικότερα εκ των οποίων είναι οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση έργων ΑΠΕ, η ελλιπής ενημέρωση των πολιτών, σχετικά με τα έργα ΑΠΕ και κυρίως η ύπαρξη ενός μη πλήρους διασυνδεδεμένου ηλεκτρικού συστήματος, καθώς πολλά νησιά αποτελούν αυτόνομα δίκτυα, που δεν έχουν συνδεθεί με την υπόλοιπη Ελλάδα. Σημειώνεται ότι τα εμπόδια αυτά έχουν ληφθεί υπόψιν από τις σχετικές μελέτες.
Το εθνικό σχέδιο δράσης για τις ΑΠΕ, πρόκειται ουσιαστικά να διαδραματίσει (όπως αναφέρεται στα περιεχόμενά του) το ρόλο ενός δυναμικού εργαλείου παρακολούθησης των εθνικών ενεργειακών στόχων, όπου ανάλογα με τα μέτρα και πολιτικές που λαμβάνονται, την ανταπόκριση των φορέων της αγοράς καθώς και την τεχνολογική ωριμότητα των ΑΠΕ θα προσαρμόζεται αντίστοιχα, ώστε να μπορούν να επιτευχθούν οι δεσμευτικοί εθνικοί στόχοι για το 2020, συμβάλλοντας παράλληλα στην επιτυχή ολοκλήρωση του μοντέλου «πράσινης» ανάπτυξης που έχει υιοθετήσει η Ελληνική κυβέρνηση.
Βιβλιογραφία
- Οδηγία 2001/77/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Σεπτεμβρίου 2001, για την προαγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας
- Οδηγία 2009/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009 , σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την τροποποίηση και τη συνακόλουθη κατάργηση των οδηγιών 2001/77/ΕΚ και 2003/30/ΕΚ
- Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
- http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=vBWJVY3FdTk%3D&
- Νόμος 3851/2010: Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση κλιματικής αλλαγής
