Της Αγγελικής Ζαγορίτη,
Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την ανθρωπότητα, δημιουργώντας μια νέα διαδικτυακή μορφή πολέμου. Αυτή η νέα μορφή εκφράζεται μέσω μιας καινούργιας έννοιας, αυτής του «κυβερνοχώρου».
Το εννοιολογικό πλαίσιο της λέξεως «κυβερνοχώρος» υποδηλώνει τον «χώρο» ανάμεσα στην δικτυωμένη επικοινωνία των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ο εν λόγω «χώρος» δεν οριοθετείται, οπότε μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί ένα πλέγμα δράσης κρατικών ή μη-κρατικών δρώντων μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών. Γι αυτό το λόγο, είναι ένα ιδιαίτερο πεδίο διεθνούς ενδιαφέροντος. Άλλωστε, πλέον δεν είναι λίγες οι διακρατικές επιθέσεις ή αλλιώς οι κυβερνοεπιθέσεις, που γίνονται. Ο κύριος στόχος αυτών προκύπτει από τις αλληλοαποκλειούμενες επιδιώξεις των δρώντων του διεθνούς συστήματος. Μπορεί να αφορούν την παραβίαση, αυστηρά, προστατευόμενων αρχείων της δημόσιας διοίκησης ή του ιδιωτικού χώρου. Η παραβίαση πραγματοποιείται , είτε για χρήση των «κλεμμένων» πληροφοριών, είτε για την δυσλειτουργία του συστήματος της εκάστοτε χώρας. Πιο συγκεκριμένα, οι δράστες που κρύβονται πίσω από τις κυβερνοεπιθέσεις είναι συνήθως οι παρακάτω:
• Cyber Criminals / Hackers, οι οποίοι μπορεί να είναι και επαγγελματίες
• Online Wizz kids, δηλαδή εκπαιδευμένα παιδιά, τα οποία έχουν χειραγωγηθεί από εχθρικές κυβερνήσεις για να διαπράττουν κυβερνοεπιθέσεις
• Τρομοκρατικές οργανώσεις
• Κατάσκοποι για την υποκλοπή δεδομένων
Ωστόσο, δεδομένου των παραπάνω, πρέπει να τονισθεί πως για την καταπολέμηση των «κυβερνοαπειλών»/«κυβερνοεπιθέσεων», υπάρχει η κυβερνοάμυνα. Ο ρόλος της προαναφερθείσας έννοιας, είναι, όπως επισημάνθηκε, να αντιμετωπιστεί και να εξαλειφθεί πλήρως η όποια επικίνδυνη ενέργεια που επιτυγχάνεται μέσω του κυβερνοχώρου έναντι σε κάποιον φορέα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων εντός του διεθνούς συστήματος. Φυσικά, με αυτόν τον τρόπο, τα κράτη επιζητούν το θωρακισμό τους έναντι των απειλών. Όσον αφορά την κυβερνοάμυνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συμβάλει αρκετά στον παραπάνω τομέα. Αυτό φαίνεται με την δημιουργία ενός αρμόδιου οργανισμού , εν ονόματι Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (European Union Agency for Network and Information Security, ENISA). Ο ENISA έχει ευρύ φάσμα δράσεων και εστιάζει στα παρακάτω:
• Αποβλέπει στη παροχή βοήθειας στην Επιτροπή αλλά και στα ίδια τα κράτη -μέλη πρώτον για την ασφάλεια των πληροφοριών τους και δεύτερον για την ανάπτυξη διαλόγου με τη βιομηχανία, προκειμένου να επιλυθούν τα προβλήματα σχετικά με την ασφάλεια σε προϊόντα υλικού και λογισμικού
• Στη συλλογή και στην ανάλυση δεδομένων για τα περιστατικά ασφαλείας στην Ευρώπη και τους πιθανούς κινδύνους που προκύπτουν από αυτά
• Στην προώθηση μεθόδων διαχείρισης κρίσεων, ώστε να ενδυναμωθεί η δυνατότητα να ελέγχουμε απειλές σε θέματα ασφαλείας των πληροφοριών
• Στην αύξηση της γνώσης και της συνεργασίας ανάμεσα στους διαφορετικούς παράγοντες στο πεδίο της ασφάλειας των πληροφοριών, κυρίως με το να αναπτυχθούν δημόσιες και ιδιωτικές συνεργασίες με τη βιομηχανία στον τομέα του «κυβερνοχώρου».
Τέλος, ο κυβερνοχώρος όπως αναφέρθηκε στην αρχή αποτελεί ή έστω τείνει να αποτελέσει την νέα σύγχρονη μορφή πολέμου. Σε κάθε περίπτωση, η αποτελεσματική αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων είναι ένα ζήτημα που θα ταλανίσει τον τομέα της ασφάλειας σε όλα τα επίπεδα. Είτε μιλάμε για διακρατικό σύστημα συλλογικής ασφάλειας είτε για την εθνική ασφάλεια, ο κυβερνοχώρος είναι ένα πεδίο όπου οι εξελίξεις μαίνονται κρίσιμες.
