Του Άγγελου Μαρίνου,
Πολλά συμβάντα που θα περνούσαν απαρατήρητα από την Δύση κατέληξαν στις ειδήσεις χάρη στο πετροδολάριο. Κάθε συζήτηση που αφορά τη Μέση Ανατολή και την αντίστοιχη νευρωτική εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, αναπόφευκτα θα βρει στο δρόμο της τουλάχιστον μία έμμεση ή άμεση αναφορά σε αυτό. O πρόσφατος θάνατος του επιφανούς δημοσιογράφου Jamal Khashoggi, προς έκπληξη κανενός, προκάλεσε αυτό ακριβώς το φαινόμενο. Απόλυτα αναμενόμενο όπως και κάθε άλλη φορά, με μόνη εξαίρεση ότι συνέπεσε με κάποια ατυχή γεγονότα.
Το γεγονός ότι οι πρόεδροι των ΗΠΑ οφείλουν να προστατέψουν τις σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία αποτελεί σταθερά, διότι ειδάλλως ρισκάρουν εκτροχιασμό του προγράμματός τους, και ως εκ τούτου σοβαρό πολιτικό κόστος. Ο Τραμπ, όπου βασίζεται στην δυνατή οικονομία ως κεντρικό αφήγημα για την επανεκλογή του, κάθε άλλο πάρα ευχαριστημένος είναι λοιπόν με τους Σαουδάραβες. Τον έχουν βάλει σε μία θέση, οπού ούτε λίγο ούτε πολύ, θα πρέπει να δεχτεί «αμαχητί» τη δολοφονία Khashoggi, ζημιώνοντάς τον σοβαρά εγχώρια. Ζημία, λόγω των ειδήσεων από τα media όσο και τη σίγουρη επίθεση των δημοκρατικών, αλλά επίσης και την απογοήτευση αρκετών ρεπουμπλικάνων.
Σαν να μην έφτανε αυτό για τον πρόεδρο, εντός της ίδιας εβδομάδας ανακοινώθηκε ο επίσημος υπολογισμός για το έλλειμμα του 2018.
Η κυβέρνηση Τραμπ εντός 2 ετών αύξησε τις κρατικές δαπάνες και μείωσε τη φορολογία, ή όπως ονομάζεται στα οικονομικά, άσκησε επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. Η αύξηση των κρατικών δαπανών οδηγεί σε αύξηση του ΑΕΠ μεν, ζημία του προϋπολογισμού δε. Η μείωση της φορολογίας, παρότι ευεργετική για την οικονομία, επίσης δημιουργεί ροπή για έλλειμμα. Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν, όταν μειώνουμε τα έσοδα του κράτους (φόροι) και αυξάνουμε τα έξοδα (κρατικές δαπάνες), το αποτέλεσμα είναι ένας προϋπολογισμός προδικασμένος (με βάση τη σύγχρονη πολιτική ορθοδοξία) σε έλλειμμα. Ακριβώς και έτσι συνέβη. Μόλις την Τρίτη (16/10) ανακοινώθηκε ότι το υπολογισμένο έλλειμμα του προϋπολογισμού για το 2018 φτάνει τα 779$ δις. Ως άμεση αντίδραση, ο Τραμπ έπραξε το λογικό (συμβαίνει και αυτό) και την επόμενη κιόλας μέρα ανήγγειλε, ότι στο εγγύς μέλλον οι δαπάνες θα μειωθούν.
Παρότι η οικονομία της Αμερικής έχει αποκομίσει σημαντικές προοπτικές λόγω της οικονομικής πολιτικής Τραμπ, με χαμηλότατα ποσοστά ανεργίας και ισχυρή ανάπτυξη, η αύξηση του ελλείμματος που αποκόμισε από αυτή τη πολιτική είναι επίσης σημαντική. Η σωστή διαχείριση και ομαλή ροή για την οικονομία είναι τώρα απαραίτητες, εάν ο πρόεδρος θέλει να ενισχύσει την επανεκλογή του, μέσω της εικόνας της οικονομίας. Σίγουρα, η ταυτόχρονη ύπαρξη ειδήσεων για προβληματική συμπεριφορά της Σαουδικής Αραβίας, και το μεγάλο επικείμενο έλλειμμα χρήσης δεν είναι αυτό που θα ορίζαμε ως θετικές εξελίξεις για τον πρόεδρο.
Το τι θα συμβεί με τη Σαουδική Αραβία εν τέλει είναι αβέβαιο, όσο αβέβαιο είναι και το τι συνέβη. Προσωπικά, μου φαίνεται δύσκολο να πιστέψω ότι οι Σαουδάραβες θα έκαναν μία δολοφονία τέτοιου μεγέθους με τόσο απρόσεκτο τρόπο. Να σκοτώσεις έναν επικριτή ΣΟΥ, στο προξενείο ΣΟΥ, στη χώρα οπού πρόσφατα είχε επιπλοκές με τους «συμμάχους» ΣΟΥ. Πολλές συμπτώσεις και ατασθαλίες μαζεύτηκαν ξαφνικά. Δε μπορώ παρά να υποψιάζομαι ότι η Τουρκία γνωρίζει περισσότερα για το συμβάν από αυτά που δηλώνει διεθνώς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έλαβε μέρος σε οποιαδήποτε Σαουδική ενέργεια. Πάρα την παρανοϊκή μου καχυποψία, φαντάζομαι, γίνεται αντιληπτό, ότι το εύρος των δυνατών σεναρίων είναι ευρύτατο. Εν τέλει, ας είμαστε ανοιχτόμυαλοι, όσον αφορά το τι πραγματικά συνέβη, αν δηλαδή η δολοφονία αποτελεί καλοδουλεμένο σχέδιο συμφερόντων ή απλά τυχαία χαοτική ροή καταστάσεων. Αυτή την ανοιχτόμυαλη τάση την δικαιολογώ στον εαυτό μου με τη σκέψη, ότι τα γεγονότα που απασχολούν τη διεθνή πολιτική σκηνή έχουν τις ρίζες τους στην ηλιθιότητα αντί για την πονηριά πολύ πιο συχνά από ότι πιστεύει ο μέσος άνθρωπος.
Ανεξάρτητα του τι θα συμβεί με τη Σαουδική Αραβία, ο Τραμπ βρίσκεται σε μία περίεργη θέση, οπού ενώ έχει ξεφύγει ουκ ολίγες φορές από το κόστος της συμπεριφοράς του, θα πληρώσει τώρα για τη συμπεριφορά των Σαουδαράβων. Ως πρόεδρος, έχει αντέξει αυτό που θα αποκαλούσαμε δολοφονία χαρακτήρα. Κυρίως, γιατί είναι δύσκολο να σκοτώσεις τον χαρακτήρα κάποιου οπού δεν διαθέτει, και επειδή είναι ακόμα πιο δύσκολο να πεις ότι κάποιος είναι κακός άνθρωπος, όταν τον βάζεις δίπλα στη Hillary Clinton. Απάτησε τη γυναίκα του, είπε το περίφημο «grab them by the p…» και εν πάση περιπτώσει, είπε υπερβολικά πολλά ανάρμοστα πράγματα, για να μπορώ να τα θυμάμαι όλα. Ωστόσο, οι πολιτικοί του εχθροί, συνεχίζοντας αμετάκλητα τις επιθέσεις στο χαρακτήρα του δικαίως και αδίκως, οδήγησαν τους ψηφοφόρους του σε αναμενόμενη ανοσία. Επειδή, λοιπόν έτσι τον μάθανε και έτσι τον ψήφισαν, είναι εύκολο οι ψηφοφόροι του να αγνοήσουν αυτά τα μειονεκτήματα. Μου είναι όμως δύσκολο να πιστέψω, ότι δεν θα υπάρχουν απώλειες, κομματικές και εκλογικές, λόγω μιας αδύναμης στάσης του προέδρου σε μία στυγνή δολοφονία από τη Σαουδική Αραβία.
Το timing είναι ακόμα πιο ατυχές για το πρόεδρο, δεδομένου ότι οι εκλογές του κογκρέσου και της γερουσίας είναι προ των πυλών. Κατά παράδοση, στις «ενδιάμεσες εκλογές» (ονομάζονται έτσι γιατί πραγματοποιούνται 2 χρόνια μετά τις προεδρικές εκλογές) ενδυναμώνεται το αντίθετο κόμμα αυτού που προεδρεύει. Είναι σημαντικό για την επανεκλογή Τραμπ να διατηρήσει τη πλειοψηφία στους δύο θεσμούς, εάν δύναται, καθώς θα συντηρούσε τον ενθουσιασμό των ρεπουμπλικάνων ψηφοφόρων να παραμείνει σε ασφαλή επίπεδα. Δυστυχώς για τον πρόεδρο, η ανοιχτή απογοήτευση και υποστήριξη κυρώσεων προς τη Σαουδική Αραβία από δημοφιλείς Ρεπουμπλικάνους και γερουσιαστές (R. Sen. Marco Rubio, GOP. Sen. Lindsey Graham) δεν είναι καλό σημάδι, ειδικά όταν ο ενθουσιασμός των δημοκρατικών ψηφοφόρων υπερισχύει σε όλες τις δημοσκοπήσεις.
Μία ενδιαφέρουσα είδηση, για να κλείσουμε το θέμα, είναι η δήλωση του υπουργού εξωτερικών Pompeo , ότι ενδεχομένως να αρθούν ορισμένες κυρώσεις προς την Τουρκία, λόγω της απελευθέρωσης του Αμερικάνου πάστορα Andrew Brunson, η φυλάκιση του οποίου ήταν και η αφορμή για τις κυρώσεις. Δεν γνωρίζω αν σας ακούγεται πιστευτό, ότι οι κυρώσεις επιβλήθηκαν για έναν πάστορα, ωστόσο θα υποθέσω ότι είστε έλλογα όντα. Αιωρείται η υπόθεση, ότι οι κυρώσεις είχαν σκοπό να αποτρέψουν την Τουρκία από το να προσθέσει ρωσικό πυραυλικό αμυντικό σύστημα στο οπλοστάσιο της, αλλά ο υποθετικός λόγος καλό είναι να μένει ως έχει. Αν αυτό ισχύει, η δολοφονία Khashoggi ίσως λύνει τα χέρια της Τουρκίας. Αν διατίθεται βέβαια να προβεί στις απαραίτητες παρασκηνιακές ενέργειες.
Γεννηθείς το 1996 στη Κομοτηνή, είναι φοιτητής του Οικονομικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, με κατεύθυνση στην οικονομική ανάλυση. Διαθέτοντας ακόρεστο ενδιαφέρον για τα πολιτικά, αρθρογραφεί στην κατηγορία των Οικονομικών του OffLine Post.
