Της Ειρήνης Βαρελτζίδου,
Γενικά, ένας γάμος είναι δυνατό να λυθεί με δύο τρόπους: ο πρώτος είναι με τον θάνατο και ο δεύτερος με το διαζύγιο, το οποίο σχετίζεται με τη βούληση των συζύγων. Κατά το οικογενειακό μας δίκαιο υπάρχουν τέσσερα είδη διαζυγίου, ένα εκ των οποίων είναι το συναινετικό διαζύγιο.
Τι είναι νομικά όμως το συναινετικό διαζύγιο; Όπως είναι πρόδηλο από το όνομα του διαζυγίου, είναι η δυνατότητα διάζευξης που στηρίζεται στη συναίνεση των δύο μερών-συζύγων. Σε αντίθεση λοιπόν με τα υπόλοιπα είδη διαζυγίου, στο συναινετικό διαζύγιο υπάρχει η εισαγωγή ενός διαφορετικού στοιχείου, που είναι η ιδιωτική αυτονομία των μερών. Η ύπαρξη αυτού του διαφορετικού στοιχείου ενισχύει την άποψη ότι το συναινετικό διαζύγιο αποτελεί σημαντικό χαρακτηριστικό του εκσυγχρονισμού του δικαίου του διαζυγίου. Το συναινετικό διαζύγιο πλέον ρυθμίζεται από ένα νέο νομικό πλαίσιο, τον Νόμο 4509/2017.
Πριν γίνει αναφορά στις νέες τροποποιήσεις που εισάγει ο Νόμος 4509/2017, είναι δέον να αναφερθούμε συνοπτικά στη διαδικασία που ρύθμιζε το προηγούμενο καθεστώς. Σύμφωνα με το άρθρο 1441 ΑΚ του Νόμου 4055/2012, οι σύζυγοι μπορούσαν να λύσουν το γάμο τους με έγγραφη συμφωνία, εφόσον αυτός είχε διαρκέσει τουλάχιστον έξι μήνες. Σε αυτήν τη συμφωνία τα συμβαλλόμενα μέρη δήλωναν ρητά την επιθυμία τους να λύσουν τον γάμο τους συναινετικά. Εάν υπήρχαν δε ανήλικα τέκνα, τότε η ανωτέρω συμφωνία συνοδευόταν υποχρεωτικά από δεύτερη έγγραφη συμφωνία των συζύγων για θέματα που ρύθμιζαν την επιμέλεια των τέκνων, την επικοινωνία με αυτά ή και τη διατροφή τους. Η συμφωνία αυτή έπρεπε να υπογραφεί από τα συμβαλλόμενα μέρη και από τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους. Υπήρχε ακόμα η δυνατότητα να υπογραφεί μόνο από τους δικηγόρους, εφόσον ήταν εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο, το οποίο θα έπρεπε να έχει δοθεί μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από την υπογραφή του συμφωνητικού. Στη συνέχεια, η αίτηση συναινετικού διαζυγίου κατετίθετο στο αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο και λάμβανε ημερομηνία δικασίμου. Μέσα στους επόμενους μήνες από την εκδίκαση του συναινετικού διαζυγίου δημοσιευόταν η δικαστική απόφαση, η οποία επικύρωνε τις συμφωνίες και κήρυττε τη λύση του γάμου, εφόσον συνέτρεχαν όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις. Τέλος, μετά τη διαδικασία παραίτησης από τα ένδικα μέσα, αν ο γάμος ήταν θρησκευτικός έβγαινε η εισαγγελική παραγγελία περί λύσεως του γάμου, την οποία τα συμβαλλόμενα μέρη την προσκόμιζαν στην κατά τόπον αρμόδιο Μητρόπολη για την πνευματική λύση του γάμου, ενώ αν ήταν πολιτικός, τα συμβαλλόμενα μέρη προσκόμιζαν τα έγγραφα περί παραιτήσεως από τα ένδικα μέσα στο κατά τόπον αρμόδιο Ληξιαρχείο, όπου καταχωριζόταν η λύση του γάμου τους.
Με τις τροποποιήσεις που φέρει ο Νόμος 4509/2017 η διαδικασία για έκδοση συναινετικού διαζυγίου αλλάζει και γίνεται ευκολότερη και ταχύτερη. Παραμένει ως έχει η έγγραφη συμφωνία των συζύγων και η εκπροσώπησή τους από πληρεξούσιους δικηγόρους, με μόνη διαφορά όμως ότι η συμφωνία των συζύγων μπορεί να καταρτιστεί ανά πάσα στιγμή μετά την τέλεση του γάμου και δεν χρειάζεται προηγούμενη διάρκεια του γάμου για ένα εξάμηνο. Η έγγραφη συμφωνία, με βάση το άρθρο 1441 ΑΚ, θα πρέπει να απέχει τουλάχιστον δέκα ημέρες από την κατάρτιση της συμβολαιογραφικής πράξης, η ημερομηνία της οποίας αποδεικνύεται με βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής των συζύγων από τη Γραμματεία του Ειρηνοδικείου της έδρας του συμβολαιογράφου που θα καταρτίσει τη συμβολαιογραφική πράξη. Ο συμβολαιογράφος, στη συνέχεια συντάσσει πράξη με την οποία βεβαιώνει τη λύση του γάμου, επικυρώνει τις συμφωνίες των συζύγων και τις ενσωματώνει σε αυτή. Τη συμβολαιογραφική πράξη υπογράφουν οι σύζυγοι και οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους ή μόνον οι τελευταίοι, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο. Η λύση του γάμου επέρχεται με την κατάθεση αντιγράφου της συμβολαιογραφικής πράξης στο ληξιαρχείο όπου έχει καταχωρισθεί η σύσταση του γάμου.
Οι αιτήσεις για έκδοση συναινετικού διαζυγίου, που έχουν κατατεθεί ήδη στα Δικαστήρια, εκδικάζονται κατά τη διαδικασία που ίσχυε κατά τον χρόνο της κατάθεσής τους. Εντούτοις, οι σύζυγοι έχουν τη δυνατότητα να παραιτηθούν από την ήδη κατατεθείσα ενώπιον των Δικαστηρίων αίτηση, προκειμένου να ακολουθήσουν την ταχύτερη διαδικασία λύσης του γάμου ενώπιον συμβολαιογράφου. Σε περίπτωση θρησκευτικού γάμου η πνευματική του λύση είναι πλέον υποχρεωτική, χωρίς να είναι δυνατή η επιλογή αυτή από τους συζύγους. Η λύση του θρησκευτικού γάμου παραγγέλλεται από τον αρμόδιο Εισαγγελέα Πρωτοδικών, ύστερα από αίτηση του έχοντος έννομο συμφέρον η οποία συνοδεύεται από αντίγραφο της συμβολαιογραφικής πράξης. Η αίτηση με την παραγγελία συνυποβάλλονται στην Ιερά Μητρόπολη στην οποία ανήκει ο ιερός ναός όπου τελέστηκε ο γάμος.
Από τα ανωτέρω γίνεται σαφές πως η νέα διαδικασία έκδοσης συναινετικού διαζυγίου είναι σαφώς απλούστερη και ταχύτερη, καθώς δεν απαιτείται πλέον η δικαστική συνδρομή στη διαδικασία. Έχει γίνει έμμεσα μια μετάθεση της αρμοδιότητας της λύσης του γάμου από τα δικαστήρια στους συμβολαιογράφους. Εύλογο είναι όμως το ερώτημα που προκύπτει, αν δηλαδή αυτή η αλλαγή τέθηκε σε ισχύ ορθώς. Αναλογιζόμενοι όμως από την άλλη, τον όγκο των υποθέσεων που υπάρχουν στα ελληνικά δικαστήρια σήμερα, μπορεί κάποιος να κατανοήσει σε μεγάλο βαθμό τους υποστηρικτές μιας πιο απλουστευμένης διαδικασίας λύσεως του γάμου με συναίνεση.
Βιβλιογραφια
- Κουγουνέρη- Μανωλεδάκη, Ε. (2011). Οικογενειακό Δίκαιο
- Σπυριδάκης, Ε. (2006).Το Διαζύγιο
- – Σπυριδάκης, Ε. (2013). Συναινετική λύση του γάμου
- Κουγουνέρη- Μανωλεδάκη, Ε. (2012). Οικογενειακό Δίκαιο, Επιτομή
Γεννήθηκε το 1996 στη Θεσσαλονίκη. Είναι φοιτήτρια στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από ξένες γλώσσες γνωρίζει γερμανικά και άπταιστα, αγγλικά. Από μικρή της άρεσε η ενασχόληση με πολιτικά, κοινωνικά και νομικά θέματα, για αυτό έχει συμμετάσχει σε πολλά σεμινάρια και συνέδρια (όπως στη Βουλή των Εφήβων, σε μοντέλα Ηνωμένων Εθνών, στο Μοντέλο Βουλής των Ελλήνων). Αρθρογραφεί για νομικά θέματα, κυρίως οικογενειακής φύσεως
