Αποστολή στα Σκόπια, Του Ιάσονα Χαλκίδη,
Στις 30 Σεπτεμβρίου, μετά από πολλά διπλωματικά και πολιτικά σκαμπανεβάσματα, ο λαός της ΠΓΔΜ κλήθηκε τελικά να ψηφίσει στο κρίσιμο δημοψήφισμα, το οποίο θα έδινε με μια θετική ψήφο, το πολυπόθητο για την κυβέρνηση Ζάεφ και τη Δύση “πράσινο φως”, το οποίο θα σήμανε την υπερπήδηση του πρώτου εμποδίου για την επίλυση του χρόνιου ονοματολογικού προβλήματος της γειτονικής βαλκανικής χώρας με την Ελλάδα, αλλά και την ταυτόχρονη εκ νέου πυροδότηση των συζητήσεων για την ένταξη της χώρας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Όπως όμως έδειξαν στο τέλος της ημέρας οι κάλπες, η ζέση των πολιτών για την επίλυση των παραπάνω ζητημάτων δεν φάνηκε εκλογικά, καθώς μόνο το 37% του πληθυσμού συμμετείχε, με το 91% περίπου αυτού, να επιλέγει να ψηφίσει βέβαια το «ΝΑΙ».
Το αποτέλεσμα αυτό, ναι μεν αποτελεί μια θετική συμβουλευτικά προίκα για την κυβέρνηση της ΠΓΔΜ, όσον αφορά την εξέλιξη του ζητήματος, αλλά αποτελεί παράλληλα και ένα αίνιγμα για το τι θα ακολουθήσει στη συνέχεια, λόγω της μεγάλης αποχής που εμφανώς έγινε αισθητή. Πιο συγκεκριμένα, η αποχή μπορεί να οφείλεται μεταξύ άλλων, στην γενικευμένη απουσία της αλβανικής κοινότητας της ΠΓΔΜ από τις κάλπες, στο «έμμεσο» κάλεσμα προς αποχή του Προέδρου Ιβάνοφ, ο οποίος δεν ψήφισε επικαλούμενος λόγους ουδετερότητας, αλλά και του ευρύτερου αισθήματος απογοήτευσης που διακατέχει γενικότερα το λαό της μικρής βαλκανικής χώρας, εξαιτίας των συνεχών πολιτικών αλλαγών και εξελίξεων που έλαβαν χώρα εν πολλοίς τα τελευταία, περίπου, 4 χρόνια. Τέτοιες εξελίξεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν παραδείγματος χάρη το πρόγραμμα «Σκόπια 2014», οι διαδοχικές αλλαγές κυβερνήσεων και η επανέναρξη των συζητήσεων για το όνομα της χώρας με την Ελλάδα.
Στον απόηχο του δημοψηφίσματος, έρχεται πλέον στα χέρια της πολιτικής ηγεσίας της ΠΓΔΜ, η καυτή πατάτα της έγκρισης της Συμφωνίας των Πρεσπών από το Κοινοβούλιο της χώρας. Λεπτομερώς, την ερχόμενη Τρίτη 16 Οκτωβρίου, κατά την εγχώρια συνταγματική διαδικασία, επρόκειτο να πραγματοποιηθούν τρεις ψηφοφορίες, κατά την τέλεση των οποίων, η πρόταση της Κυβέρνησης για επικύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών πρέπει να ψηφισθεί από τα 2/3 της Βουλής, και πιο συγκεκριμένα από 80 βουλευτές, σε σύνολο 120. Έχοντας υπόψιν τα τωρινά δεδομένα, το εν λόγω έργο φαντάζει ιδιαίτερα δύσκολο.
Η Κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ χρειάζεται τεχνικά 8 ψήφους από βουλευτές κομμάτων της αντιπολίτευσης, ούτως ώστε να φέρει προς επικύρωση τη Συμφωνία, ένα σενάριο το οποίο βέβαια μέρα με τη μέρα εξασθενεί όλο και περισσότερο, λόγω διαφόρων κατηγοριών που επιβαρύνουν την κυβέρνηση με τη χρήση «βαλκανικών πρακτικών», εκβιασμών και αποπειρών δωροδοκίας βουλευτών της αντιπολίτευσης, και ειδικότερα του κύριου αντιπολιτευτικού κόμματος, του VMRO-DPMNE, με απώτερο σκοπό την εκμαίευση της θετικής τους ψήφου στην ανωτέρω διαδικασία. Επιπλέον, η όλη εσωτερική πολιτική κατάσταση βέβαια, περιπλέχθηκε ακόμη περισσότερο με την πρόσφατη επιβολή ποινής φυλάκισης 2 ετών στον πρώην Πρωθυπουργό της χώρας, Νίκολα Γκρουέφσκι, για ένα σκάνδαλο που αφορά την αγορά μιας θωρακισμένης Μερσεντές.
Πέραν των όλων εσωτερικών πολιτικών ζητημάτων που χρωματίζουν τις κρίσιμες αυτές ώρες στην ΠΓΔΜ, προστίθεται και η αυξανόμενη πίεση της Δύσης πάνω στο ζήτημα της επικύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών. Όπως έγινε και πριν το δημοψήφισμα, οι κύριοι πρωτοστάτες της προώθησης της Συμφωνίας από την Δύση, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, και ο Ευρωπαίος Επίτροπος για τα θέματα Διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Γιοχάνες Χαν, έδειξαν για άλλη μια φορά με τις δηλώσεις τους, πως δεν αποτελεί πολυτέλεια πλέον η εύρεση ενός σχεδίου Β για την επίλυση του ονοματολογικού ζητήματος και πως η μοναδική λύση-μονόδρομος που θα φέρει προς επίλυση το θέμα της ονομασίας και που θα οδηγήσει τη χώρα μακροπρόθεσμα στην ανάπτυξη μέσω της ευρωατλαντικής οδού, είναι η επικύρωση της Συμφωνίας. Τα παραπάνω λεγόμενα, επαυξάνουν ακόμη οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η ΕΕ, γεγονός που τους φέρνει σε ευθεία σύγκρουση επί του θέματος με τρίτες χώρες που συμμετέχουν στην γεωπολιτική και οικονομική σκακιέρα της ΠΓΔΜ, αλλά και της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων.
Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η Ρωσία, η οποία κατηγορήθηκε έντονα, κυρίως από τις ΗΠΑ, ότι αποπειράθηκε να αναμειχθεί στις διαδικασίες του δημοψηφίσματος της γειτονικής χώρας. Εξαιτίας του γεγονότος αυτού, η Ρωσία απείλησε ακόμα και με τη χρήση του Βέτο που διαθέτει ως μόνιμο μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όσον αφορά το ζήτημα του δημοψηφίσματος και της νομιμότητάς του, η οποία αμφισβητήθηκε επίσης και εντός των συνόρων της ΠΓΔΜ. Ακόμη, εκτός της Ρωσίας, δριμεία κριτική από τη Δύση, έχει δεχτεί και η Τουρκία, όσον αφορά την όλο και αυξανόμενη οικονομική επιρροή που ασκεί στην γειτονική χώρα.
Κλείνοντας, έχοντας λάβει υπόψιν όλα τα παραπάνω, το κύριο ερώτημα που θα μπορούσε να ανακύψει, είναι πιθανότατα το τί μέλλει γενέσθαι μετά την Κοινοβουλευτική ψηφοφορία της 16ης Οκτωβρίου στην ΠΓΔΜ. Πιθανώς, σε περίπτωση που εν τέλει δεν βρεθούν οι 8 πολυπόθητοι, για την επικύρωση της Συμφωνίας, ψήφοι από τη Βουλή της γείτονος, ο Πρωθυπουργός της χώρας, όπως έχει πει πρόσφατα σε δηλώσεις του, θα κηρύξει εκλογές, που μπορεί να πραγματοποιηθούν μέχρι και τα τέλη του Νοεμβρίου. Το εν λόγω σενάριο προφανώς και θα περιπλέξει ακόμη περισσότερο την κατάσταση και θα φέρει για άλλη μια φορά κατά μέτωπο με τις κάλπες, τον κουρασμένο εκλογικά, αλλά και καρτερικό για ουσιαστικές αλλαγές στη χώρα, λαό της ΠΓΔΜ. Φυσικά, είναι προφανές από την μια πως το πιο ευνοϊκό για την πορεία της χώρας σενάριο είναι η οριστική επικύρωση της Συμφωνίας με την Ελλάδα, αλλά από την άλλη, γίνεται επίσης κατανοητό πως το σενάριο αυτό χάνει όλο και παραπάνω έδαφος, όσον αφορά το εγγύς μέλλον τουλάχιστον.
Εν κατακλείδι, τον ποιο δρόμο θα διαβεί τελικά η ΠΓΔΜ, σε αυτό το κομβικό σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται για το μέλλον του όλου ζητήματος, θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας της Τρίτης, όπου μεταξύ άλλων, θα δούμε τελικά αν θα επαληθευτεί για ακόμη μια φορά ο γνωστός ελληνικός στίχος: «Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε». Τροφή για σκέψη…
Είναι βαλκανιολόγος, 25 χρονών και κατάγεται από την Θεσσαλονίκη. Κάνει το μεταπτυχιακό του στις Ευρωπαϊκές Σπουδές, με ιδιότητα τις Δημόσιες Σχέσεις και τη Διοίκηση, στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ στην Ολλανδία. Έχει διατελέσει ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ, έχει αρθρογραφήσει σε ιστοσελίδες και ηλεκτρονικά περιοδικά και ομιλεί 5 ξένες γλώσσες.
