Του Μιχάλη Γιαννακίδη,
O Elon Musk θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα ”μυαλά” του 21ου αιώνα. Οι εταιρείες του έστειλαν ένα αυτοκίνητο στο φεγγάρι, έχουν στόχο να φτάσουν στον πλανήτη Άρη και προσπαθούν να λύσουν το κυκλοφοριακό πρόβλημα του Los Angeles, χτίζωντας υπόγεια τούνελ. Πιο ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι ο Elon Musk πιστεύει πως είναι πολύ πιθανόν να ζούμε μέσα σε μία προσομοίωση.
Το παράδειγμα που, συχνά, έχει χρησιμοποιήσει για να υποστηρίξει αυτή την ιδέα είναι η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας στον χώρο των βιντεοπαιχνιδιών. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρει το επαναστατικό για τα 70’s Pong, το οποίο, πλέον, φαντάζει πρωτόγονο στα μάτια μας. Έπειτα, κάνει λόγο για τα σημερινά παιχνίδια-υπερπαραγωγές και τη ρεαλιστικότητα τους, όπως και τα παιχνίδια ψηφιακής πραγματικότητας. Η πρόοδος που το ανθρώπινο είδος είχε σε αυτό τον τομέα, μέσα σε μόλις 4 δεκαετίες, είναι παραπάνω από εντυπωσιακή. ‘Ετσι, φτάνει στο συμπέρασμα πως αν αυτή η πρόοδος συνεχιστεί για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, ακόμη και σε μικρότερη κλίμακα, τότε ο άνθρωπος θα μπορέσει να δημιουργήσει προσομοιώσεις απαράλλακτες από την πραγματικότητα. Υπάρχει, λοιπόν, η πιθανότητα να βρισκόμαστε ήδη σε μία προσομοίωση ή να δημιουργήσουμε μία στο μέλλον.
Φυσικά, η λογική λέει ότι ποτέ δε θα μάθουμε αν έχει δίκιο ή όχι, μα έχει όντως σημασία; Ναι, τα υπαρξιακά ερωτήματα παίζουν μεγάλο ρόλο στη ζωή του καθενός. Ποιος δεν έχει κάτσει στο μπαλκόνι, με το βλέμμα καρφωμένο στον ουρανό, να διερωτάται: γιατί υπάρχουμε; Η αναζήτηση της αλήθειας πίσω από τα ”μεγάλα” ερωτήματα της ζωής είναι τόσο σημαντικό κομμάτι της ιστορίας μας, που είναι σχεδόν αδύνατον να φανταστεί κανείς τι θα γινόταν αν ποτέ λαμβάναμε απαντήσεις.
Ας υποθέσουμε ότι με κάποιο μεταφυσικό τρόπο, ο Αλλάχ εμφανίζεται στη γη και αποδεικνύεται σε κάθε άτομο ότι πραγματικά υπάρχει και είναι ο ένας και μοναδικός Θεός. Δεν μπορώ να φανταστώ τι θα ακολουθούσε, αλλά σίγουρα θα ήταν επεισοδιακό για ολόκληρη την ανθρωπότητα, όπως και εξαιρετικό σενάριο για μία μαύρη κομμωδία.
Όμως, η περίπτωση της προσομοίωσης είναι διαφορετική από αυτή της θρησκείας. Αν όλοι οι άνθρωποι, ξαφνικά, πληροφορούνταν ότι οι ίδιοι δεν έχουν κάποια φυσική υπόσταση, τότε πολλά πράγματα θα έχαναν τη σημασία τους. Η θεωρία της προσομοίωσης αφαιρεί μεγάλες ποσότητες ρομαντισμού από την ”πραγματικότητά” μας. Οι μεγάλοι έρωτες, οι μακροχόνιες φιλίες, οι ηρωικές επαναστάσεις, το οτιδήποτε, ήταν και πάντα θα είναι μέρος ενός προγράμματος.
Παράλληλα, αν είμαστε δημιουργήματα ενός περίπλοκου αλγόριθμου, που ύστερα απλά διαγράφονται, τότε αλλάζει δραματικά το νόημα και η συζήτηση γύρω από το θάνατο και τι επακολουθεί. Εστιάζω στην προπτική ή μη της μετά θανάτιου ζωής γιατί, ιστορικά, αποτελεί βασική ανησυχία της ανθρωπότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι τα κύρια θρησκευτικά ρεύματα συμπεριλαμβάνουν στο ”πακέτο” τους και το λεγόμενο after life, το οποίο είναι υπερφυσικό μεν, γεμάτο με ανθρώπινες εικόνες δε. Το κοράνι περιγράφει τον παράδεισο κάνοντας λόγο, μεταξύ άλλων, για ποτάμια από υπέροχο κρασί και καθαρό μέλι, ενώ η ιστοσελίδα του Βατικανού ορίζει την κατοικία του θεού ώς ένα ευλογημένο για τους πιστούς του μέρος.
Για να πετύχει ένα θρήσκευμα, είναι σχεδόν απαραίτητο να προσφέρει στους οπαδούς του την υπόσχεση ενός ακόμη σταδίου μετά το θάνατο, το οποίο είναι, κατα προτίμηση, ευχάριστο. Αν αύτο το στάδιο δεν υφίσταται, τότε δεν υπάρχει τίποτα. Ανυπαρξία. Δεν είναι εύκολο να τη διανοηθείς, πόσο μάλλον να την περιγράψεις και αν είσαι τυχερός, να την αποδεχθείς.
Αν μαθαίναμε ότι ζούμε σε μία προσομοίωση, θα παίρναμε απαντήσεις για τα πιο πολυσυζητημένα ερωτήματα που μας έχουν απασχολήσει, αλλά οι υπαρξιακές κρίσεις δε θα σταματούσαν. Αν ξέραμε ότι είμαστε μέσα σε ένα πρόγραμμα, τότε θα ήταν ακόμη πιο δύσκολο να βρεθεί το νόημα της ζωής ή ο λόγος ύπαρξής μας. Τέλος, θα έπρεπε όλοι να έρθουμε αντιμέτωποι με την ιδέα της ανυπαρξίας και του οριστικού τέλους.
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, αλλά μένει μόνιμα στην Αθήνα. Είναι τριτοετής φοιτητής Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων, στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα και πιο συγκεκριμένα στον χώρο τον media, ενώ στον ελεύθερο του χρόνο, ασχολείται με την τέχνη και την άθληση.
