Της Στέλλας Γαβαλά,
Όταν το θέμα της φιλοζωίας θίγεται σε μία παρέα, η πλειοψηφία τάσσεται υπέρ της, εκφράζοντας αγάπη για τα κατοικίδια τους και για το πόσο τραγικό γεγονός είναι η εξαφάνιση των άγριων ζώων και καταδικάζοντας το βασανισμό των ζώων. Όλες αυτές είναι απόψεις φυσιολογικές, αλλά μερικές φορές προκύπτει το ερώτημα: κατά πόσο φιλόζωοι είμαστε στην πραγματικότητα; Βάσει του τρόπου ζωής μας, είναι δίκαιο να διατυμπανίζουμε με απόλυτη βεβαιότητα το πόσο φιλόζωοι είμαστε και το πόσο αγαπάμε τα ζώα; Ο σκοπός του άρθρου αυτού είναι να εξετάσει τυχόν τόνους υποκρισίας που υπάρχουν στο εν λόγω θέμα.
Κάθε φορά που σκέφτομαι για το αν πράγματι είμαστε υποκριτές στο θέμα της φιλοζωίας, το μυαλό μου ανατρέχει σε πολυάριθμα, χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ένα που μου είχε κάνει αρκετή εντύπωση, αν και δεν το είχα καταλάβει αμέσως, ήταν πριν από περίπου τρία χρόνια, περπατώντας έξω με μια φίλη μου. Καθώς βαδίζαμε και συζητάγαμε, παρατηρήσαμε μια γάτα πατημένη στο δρόμο. Ένα αρκετά σύνηθες θέαμα, ειδικά στους δρόμους της Αθήνας, σε σημείο που όλοι το προσπερνάνε χωρίς δεύτερη σκέψη. Εκείνη τη φορά όμως η φίλη μου – είτε γιατί πρόσφατα είχε χάσει το κατοικίδιό της, είτε γιατί η γάτα μπροστά μας είχε χτυπηθεί λεπτά πριν και δεν ήταν ωραίο θέαμα – ξέσπασε σε γοερό κλάμα. Για να ηρεμίσει λίγο, της πρότεινα να καθίσουμε κάπου να φάμε, όπου εκείνη μιλούσε αγανακτισμένη για τους απρόσεκτους οδηγούς. Εγώ συμμεριζόμουν τον πόνο και την αγανάκτηση της, ενώ στο τέλος του γεύματος μου χαμογέλασε και είπε: «Τί να κάνεις, πάντα θα υπάρχουν τέτοιοι άκαρδοι. Σε ευχαριστώ που με έφερες να φάμε, πολύ νόστιμο το μπιφτέκι».
Μήνες αργότερα, έχοντας δημιουργήσει μια σχετικά πιο ευαισθητοποιημένη άποψη για φιλοζωία και εξοικειωθεί περισσότερο με φαινόμενα όπως είναι η χορτοφαγία, συνηδειτοποίησα το εξής: η φίλη μου τότε εξέφραζε την αδυναμία της για τα ζωάκια και το μίσος της για οποιονδήποτε σκοτώνει ζώα, τη στιγμή που έτρωγε με ευχαρίστηση μια αγελάδα. Η πρώτη σκέψη που μου πέρασε από το μυαλό ήταν ‘υποκρισία’, αλλά ύστερα θεώρησα πως ήταν άδικο να βάλω αυτή την ταμπέλα χωρίς να εξετάσω λίγο περισσότερο το θέμα. Είναι αλήθεια πως εκείνη τη στιγμή υπήρχε μια ‘αποσύνδεση’ στο μυαλό μεταξύ των λεγόμενών της και των πράξεών της, αλλά αυτό ίσως γιατί το μπιφτέκι που έτρωγε δεν θύμιζε καθόλου στην όψη την πατημένη γάτα που είχαμε δει λεπτά πριν, και όχι μόνο γιατί είναι διαφορετικό είδος ζώου. Διαπίστωσα πως αν επισκεπτόταν βιομηχανία ή σφαγείο και έβλεπε όλη τη διαδικασία για το πώς η αγελάδα καταλήγει με τη μορφή ενός μπιφτεκιού στο πιάτο της, θα γέμιζε με τόση φρίκη και αηδία όσο σε κάθε άλλη ιστορία βασανισμού ζώου.
Η επόμενη σκέψη μου ήταν πως υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε έναν συνειδητό και ασυνείδητο υποκριτή, και ποια θα ήταν η αντίδραση ένας αυτοαποκαλούμενου φιλόζωου που ανήκει στην τελευταία κατηγορία. Αφού δεν είχα την ευκαιρία να επισημάνω το οξύμωρο αυτό σχήμα στα λόγια της φίλης μου εκείνη την φορά (η οποία ανήκει στην κατηγορία του ασυνείδητου φιλόζωοου-υποκριτή), το δοκίμασα με ένα άλλο άτομο. Αυτή τη φορά η συζήτηση αφορούσε την βιομηχανία της γαλακτοκομίας, στην οποία οι απόψεις μας απέκλιναν: εγώ εξηγούσα τον τρόπο με τον οποίο οι αγελάδες αναγκάζονται να παράγουν συνέχεια γάλα (με την συνεχή κακοποίηση τους) ενώ εκείνη μου εξέφραζε απόλυτη δυσπιστία σε ό,τι έλεγα. Ακόμη κι όταν της έδειξα ένα γραφικό βίντεο μιας βιομηχανίας που αποδείκνυε τα λεγόμενά μου, ένα από τα πολλά που υπάρχουν, εκείνη συνέχιζε να επαναλαμβάνει πως «δεν είναι έτσι» καθ’όλη τη διάρκεια της ζωντανής μετάδοσης του βίντεο: ήταν ένα εξαιρετικό, συνηθισμένο παράδειγμα αυταπάρνησης.
Φυσικά η διατροφή δεν αποτελεί μοναδικό παράδειγμα πάνω στο θέμα. Η ενδυμασία με τις διάφορες γούνες, δερμάτινα κ.ά. θα μπουρούσαν επίσης να καταστήσουν έναν αυτοαποκαλούμενο φιλόζωο ως υποκριτή, είτε συνειδητό είτε ασυνείδητο. Επιπλέον, ‘φιλόζωοι’ τυγχάνει να επισκέπτονται ζωολογικούς κήπους εν αγνοία για το πώς πολλές φορές φέρονται στα ζώα. Ένας απλός άνθρωπος χωρίς να έχει αναθεωρήσει τον τρόπο ζωής του είναι αρκετά εύκολο να λέει πως είναι φιλόζωος, τηρώντας απλώς κάποια επιδερμικά προσχήματα. Το πραγματικά απαράδεκτο, όμως, θαρρώ πως είναι οι διάφορες ‘φιλοζωικές’ οργανώσεις όπως η PETA, οι οποίες πιο πολύ κακοποιούν τα ζώα παρά τα βοηθάνε, διότι είναι απόλυτα συνειδητές για την υποκρισία και αντιφατικότητά τους και εκμεταλλεύονται ανίδεους ανθρώπους.
Ο σκοπός του άρθρου δεν είναι να πείσει ανθρώπους να ακολουθήσουν έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής, αλλά με τη χρήση εμπειρικών παραδειγμάτων και προσωπιών ιδεών, προσπάθησα να εξετάσω την νοοτροπία ορισμένων φιλόζωων και την αυταπάρνηση μερικών όταν φανερώνεται η υποκρισία τους.
Περαιτέρω Βιβλιογραφία:
https://www.theodysseyonline.com/animal-lover-hypocrisy
Γεννημένη και μεγαλωμένη στην Αθήνα, είναι απόφοιτη της Σχολής Μωραΐτη. Σπουδάζει Business Management στο Λονδίνο, όπου και μένει τα τελευταία χρόνια. Ευαισθητοποιημένη για περιβαλλοντικά ζητήματα, αρθρογραφεί σχετικά με αυτά στο Ελεύθερο του OffLine Post.
