Της Σαμπίν Καμχή,
Τα ρούχα που φοράμε είναι ένας τρόπος να εκφράζουμε το ποιοι είμαστε. Κάνουν την ζωή ομορφότερη. Όχι, όμως, για όλους. Κατά την διάρκεια της μέχρι τώρα ζωής μας, ποτέ δεν δώσαμε σημασία σε τίποτα άλλο έκτος από την τιμή των ρούχων που αγοράζαμε. Αυτό που βρίσκεται, όμως, πίσω από τα ωραία χρώματα και υφάσματα, τις μάρκες, τα περιοδικά, τους διάσημους σχεδιαστές και τα μοντέλα, είναι κάτι ολωσδιόλου διαφορετικό. Κάτι, που πολλοί από εμάς είτε δε γνωρίζουμε, είτε απλώς αγνοούμε. Ακόμα και κάτι τόσο όμορφο όπως η μόδα, έχει τον ρόλο του στην καταστροφή του περιβάλλοντος μας.
Το ντοκιμαντέρ “The True Cost” φέρνει στο φως το παρασκήνιο της βιομηχανίας της μόδας, με στόχο να αποκαλύψει στους θεατές το ανθρώπινο και περιβαλλοντικό κόστος της παραγωγής ενδυμάτων. Μας ζητά να σκεφτούμε: «Ποιος πληρώνει πραγματικά το τίμημα για τα ρούχα μας;»
Σε σχέση με το παρελθόν, η βιομηχανία μόδας έχει αλλάξει δραστικά. Η παραγωγή βαμβακιού αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Σύμφωνα με την Larhea Pepper, παραγωγό βαμβακιού από το Τέξας, αντιθέτως με το τι γινόταν στο παρελθόν, τώρα πια οι αγρότες κάνουν χρήση πάνω από 90% γενετικά τροποποιημένων σπόρων και αυξημένη χρήση των ζιζανιοκτόνων και φυτοφαρμάκων. Οι συνέπειες από την εντατική εκμετάλλευση του εδάφους είναι τεράστιες. Τα θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν στο έδαφος εξαντλούνται και δεν ανανεώνονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ζημιά σε άλλες Μη Γενετικά Τροποποιημένες (Μ.Γ.Τ.) καλλιέργειες στην περιοχή. Επιπλέον, αρνητικές είναι οι επιπτώσεις στην βιοποικιλότητα και την μόλυνση υδάτων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ποταμός Γάγγης στην πόλη Kanpur της Ινδίας. Η πόλη αυτή, φημίζεται για την βιομηχανία επεξεργασίας δερμάτων. Αυτή η δραστηριότητα είναι μια πηγή επικίνδυνης ρύπανσης, για την οποία λένε οι οικολόγοι, ότι σκοτώνει σε βάθος χρόνου την πόλη. Καθημερινά, απορρίπτονται περισσότερα από 50 εκατομμύρια λίτρα τοξικών λυμάτων στον ποταμό. Οι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία του δέρματος, όπως το χρώμιο 6, απορροφώνται από τις τοπικές καλλιέργειες ή αναμιγνύονται με το πόσιμο νερό.
Η μόδα είναι σήμερα η δεύτερη πιο ρυπογόνος βιομηχανία στη γη, μετά το πετρέλαιο (The True Cost. (2015). [film] Directed by A. Morgan).
Για παράδειγμα, το βαμβάκι χρειάζεται πολύ νερό για να παραχθεί. Μπορεί να χρειαστούν περισσότερα από 20,000 λίτρα νερού για την παραγωγή ενός μόνο t-shirt ή ενός παντελονιού τζιν.
Επίσης, η αύξηση του πληθυσμού και κατά συνέπεια, η αύξουσα ζήτηση απαιτεί περισσότερη γεωργική γη. Πόσα περισσότερα δάση θα καταστραφούν για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες του υπερπληθυσμού;
Επιπλέον, ο μέσος Αμερικανός πολίτης, πετάει 82 κιλά υφαντικών αποβλήτων ετησίως. Αυτό δημιουργεί 11 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων μόνο από τις ΗΠΑ. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των αποβλήτων είναι μη βιοαποικοδομήσιμο που σημαίνει ότι παραμένει στους χώρους υγειονομικής ταφής 200 χρόνια ή και περισσότερο, ενώ παράλληλα απελευθερώνει επιβλαβή αέρια.
Η Larhea Pepper στην συνέντευξή της, την οποία παρακολουθούμε στο ντοκιμαντέρ “True Cost”, καταλήγει λέγοντας πως η προώθηση της βιολογικής καλλιέργειας ως τρόπου υπεύθυνης διαχείρισης της γης μας είναι μια σημαντική προτεραιότητα που πρέπει να θέσουμε όλοι μας. Η γεωργία ΠΡΕΠΕΙ να αλλάξει, και η προστασία της φύσης ΠΡΕΠΕΙ να είναι ο στόχος μας.
Για τους παραπάνω λόγους, πολλές είναι οι προσπάθειες για την εδραίωση μίας πιο βιώσιμης μόδας (sustainable ή eco-friendly fashion). O στόχος του sustainable fashion είναι η ελαχιστοποίηση των τυχόν ανεπιθύμητων περιβαλλοντικών επιπτώσεων του κύκλου ζωής ενός προϊόντος, με την: εξασφάλιση της αποτελεσματικής και προσεκτικής χρήσης των φυσικών πόρων, επιλογή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική, ηλιακή κ.λπ.) σε κάθε στάδιο της παραγωγής και επεξεργασίας του προϊόντος, και μεγιστοποίηση της επισκευής, της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης προϊόντος.
Για παράδειγμα, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για το βιολογικό βαμβάκι, με την εταιρεία μόδας H&M να είναι μεταξύ των πέντε κορυφαίων χρηστών οργανικού βαμβακιού παγκοσμίως το 2016. Το βιολογικό βαμβάκι καλλιεργείται χωρίς χημικά φυτοφάρμακα και λιπάσματα και δεν περιέχει γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Η H&M έχει δημιουργήσει επίσης συστήματα συλλογής και ανακύκλωσης που υποστηρίζουν την αυξημένη ανακύκλωση των υφασμάτων. Μπορούμε να βρούμε κουτιά συλλογής ενδυμάτων σε όλα τα καταστήματα της ανά τον κόσμο.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η εταιρεία Girlfriend Collective η οποία έχει δημιουργήσει κολάν με υλικό από 25 μπουκάλια ανακυκλωμένου νερού.
Επιπλέον, η ανακοίνωση πως το London Fashion Week φέτος απαγόρευσε την χρήση της γούνας γιορτάστηκε παγκοσμίως και αντικατοπτρίζει μια σημαντική πολιτιστική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές ψωνίζουν ρούχα. Η Stella McCartney είναι μια πολύ διάσημη σχεδιάστρια, της οποίας η δέσμευσή της στην βιώσιμη μόδα είναι εμφανής στον σχεδιασμό των ρούχων της. Δεν χρησιμοποιεί πουθενά δέρμα ή γούνα, με παράδειγμα την πρόσφατη διαφημιστική καμπάνια της.
Τέλος, η παγκοσμίως γνωστή μάρκα Reebok είναι ένα ακόμα παράδειγμα εταιρείας που έχει στραφεί προς μία πιο «πράσινη» παραγωγή προϊόντων, λανσάροντας τα Cotton + Corn πάνινα παπούτσια. Η προσπάθεια ξεκίνησε με την αναζήτηση εναλλακτικής λύσης η οποία θα αντικαθιστούσε το καουτσούκ. Το πάνινο αυτό παπούτσι διαθέτει σόλα από καλαμπόκι, ενώ η εσωτερική του σόλα προέρχεται από καστορέλαιο και το πάνω μέρος υφαίνεται από 100% βαμβάκι. Συνολικά, το 75% του παπουτσιού είναι βιολογικό.
Όμως, με την παραγωγή 20 δισεκατομμυρίων αθλητικών παπουτσιών το χρόνο είναι πράγματι αυτή η σωστή επιλογή; Μήπως η λύση θα ήταν, μαζί με την όλη στροφή μας προς οικολογικότερους τρόπους παραγωγής ενδυμάτων και αξεσουάρ, να αλλάξουμε και τις καταναλωτικές μας συνήθειες; Για παράδειγμα, να μην ανανεώνουμε τη γκαρνταρόμπα μας κάθε σεζόν; Την επόμενη φορά που θα βγείτε έξω και θα σας δελεάσουν οι ωραίες βιτρίνες και οι εξαιρετικές προσφορές θα τα σκεφτείτε όλα αυτά; Ο καθένας από εμάς έχει την επιλογή να αλλάξει τις συνήθειες του προς μία πιο ηθική και ευαισθητοποιημένη κατανάλωση που τείνει προς τις αξίες της βιωσιμότητας.
Ας προσπαθήσουμε όλοι μας, αξίζει τον κόπο.
Περαιτέρω Βιβλιογραφία:
The True Cost. (2015). [film] directed by A. Morgan. US: Untold Creative, Life Is My Movie, Entertainment.
Είναι γεννημένη το 1998 στην Αθήνα. Αποφοίτησε από τη Σχολή Μωραΐτη και πλέον ζει και σπουδάζει στο Λονδίνο, στο Τμήμα Business and Management του University Of Reading. Αρθρογραφεί για το περιβάλλον στην κατηγορία του Ελεύθερου του OffLine Post.
